Aylin Bağman Alkan
Sistem Global UK Coordinator
Sistem Global Consultancy UK Ltd
Finans sektörünü etkileyen teknolojik inovasyonlara yakından bakış.
Finans dünyasındaki gelişmeleri takip edenlerin yakından bildiği gibi, Kıta Avrupa’sı ve İngiltere’de finansal teknoloji alanında çeşitli aksiyon ve iş birlikleri gözlemlemekteyiz. Gerçekleşen aktivite ve iş birlikleri, kurumların coğrafya ve büyüklüklerine göre değiştiği gibi, farklı kültür ve ülkelerdeki müşteri davranışlarından kaynaklanmakta, ancak yine bu ülkelerdeki teknolojik gelişmelerin farklı evrelerde olmasından dolayı çeşitli farklılıklar göstermektedir.
Finansal sektördeki ilk teknoloji değişim dalgası, bildiğiniz gibi online ve mobil bankacılığı kapsamıştı. Bu teknoloji ile birlikte biyometrik teknolojilerin kullanımı bankacılık hayatına bütün hızıyla girdi.
Bir sonraki aşamada ise ilgi çeken teknolojiler bulut teknolojisi, Big Data’nın kullanılması ve makine öğrenmesi oldu. Şu anda sektör, blockchain teknolojisini keşfederek, bu teknolojinin kullanıldığı alanların genişletilmesi için tüm gücüyle çalışıyor. Her şekilde ilk dalgadan sonra gelen bu ikinci dalga bu yeni teknolojinin kullanım alanlarının keşfedilmesi dalgası olacak.
Finansal sektörü etkileyen bu teknolojik inovasyonları ele aldığımızda aşağıdaki gibi bir sıralama görüyoruz.
BİYOMETRİKLER
Biyometrikler, firmaların finansal aplikasyonlarında çok çeşitli şekilde kullanılmaktadır. En önemli kullanım alanı ise mobil ödemelerdeki güvenlik adımlarıdır. Parmak izi, yüz, iris ve retina tanıma şu ana kadar birçok servis ve işlemde müşteri tanıma ve doğrulama anlamında Avrupa’da çok geniş olarak kullanılmaya başlandı. Ülkemizde de biyometriklerden finans kuruluşları mobil bankacılıkta oldukça aktif yararlanıp hem müşterilerin hayatını kolaylaştırmakta, hem de kendi güvenlik adımlarını sağlamlaştırmaktadırlar. Yeni çıkan akıllı telefon teknolojisi bu adımlara oldukça katkı sağlamaktadır.
AÇIK BANKACILIK VE API’LER
PSD2 ve Açık Bankacılık, son dönemlerde çok sayıda kuruma müşterisine özel ürün ve yeni önerme yapma şansını verdi. Açık API’ler sayesinde kurumlar müşterilerinin birebir ihtiyacına uygun ürün geliştirme ve bu yeni ürünleri müşterilerine sunma planlaması yapmakta. Kurumlar bunu yaparken mevcut müşterisiyle oluşmuş güvene dayalı eski ilişkisinden faydalanmaktadır. Burada süregelen tartışma, sektörün müşterinin kendi datasını üçüncü partilerle paylaşılması konusunda mutabakatı olup olmadığından emin olmamasıdır.
Açık bankacılık / API stratejisinin bir diğer avantajı, potansiyel fırsatların çok daha iyi yönetilmesi için geliştirilmiş olmasıdır. Kurumlar açık bankacılığın sektörün dinamiklerini değiştireceğini düşünmekte, farklı aktörler arasında iletişimi güçlendireceğini planlamaktadırlar.
BULUT TEKNOLOJİSİ
Bulut teknolojisi kullanımı firmalar için önemli stratejik bir tema olup, bulut teknolojisinde çalışan çözümleri daha yakından araştırıp takip etmektedirler. Müşteriye geleneksel yöntemlerle kişiye özel çözümler sunmak yerine, bulut üzerinden yaratılan çözümler daha standardize şekilde sunulabilir, bu şekilde daha çok sayıda müşteriye daha geniş ölçekte ve daha otomatize servis verilebilir. Bulut teknolojilerinin ölçeklenme, esneklik ve operasyonel verimlilik gibi çeşitli avantajları olmasına rağmen, az sayıda servis sağlayıcı olduğu için data koruma, güvenlik problem ve riskleri her zaman göz önünde bulundurulmalıdır.
MAKİNE ÖĞRENMESİ
Makine öğrenmesi ile öğrenme yapay zekânın bir alt kategorisi olup, insan yerine bilgisayar sistemi tarafından belirli fonksiyonların yaratılıp geliştirilmesidir. Makine öğrenmesi, finansal sektöre istatiksel analizi yeni metotlarla analiz etmelerini ve geleneksel istatistiklerin ise Big Data ile güçlenmelerine olanak sağlar. Kredi derecelendirmesi aşamasında kurumlar ve servis sağlayıcılar makine öğrenmesinden faydalanarak servislerini hızlandırıp geliştiriyorlar ve fiyatlamayı daha da kişiselleştirmeye başlıyorlar. Örneğin piyasaya yeni girmiş bir sürü finansal teknoloji şirketi çok sayıdaki datayı analiz ederek müşterinin kredibilitesini çok daha hızlı ve büyük ihtimalle çok daha kesin bir şekilde ölçümleyebiliyor. Ayrıca bunu geleneksel data setinde bulunmayan bir sürü parametreyi de dikkate alarak yapıyor.
Bu bağlamda baktığımızda, makine öğrenmesinin özellikle Avrupa ve Amerika’da genellikle robo-advisory (robot danışman) alanında konumlandığını yani daha çok yatırım bankacılığı anlamında kullanıldığı görüyoruz. Bu da makine öğrenmesinin, finansın her alanında örneğin sigorta ve bankacılık alanında tam potansiyelinde kullanılmadığını gösteriyor. Pazarda bu anlamda gelişmeleri takip etmek ve potansiyeli görmek makine öğreniminin daha yaygın kullanılmasını sağlayacaktır.
BIG DATA
Big Data’nın avantajları yazmakla bitmez. Değişik kaynaklardan toplanmış büyük kütle hâlindeki dataların analizi, kurumlara daha iyi iş kararları almayı sağlamakta, geleneksel metotlara göre ihtiyaç ve davranışları daha iyi ortaya çıkarmaktadır. Birçok kurum günlük aktivitelerinde Big Data’dan nasıl faydalanacaklarını araştırıp, zengin data setlerini ve yeni iş fırsatlarını keşfetmekte, böylelikle verimliliği arttırmayı hedeflemektedir.
Son araştırmalar gösteriyor ki Big Data finansal kurum ve müşterilere daha kişiselleştirilmiş ürün ve hizmetler getirmekle kalmadı, aynı zamanda fraud (dolandırıcılık) analizlerini geliştirdi ya da kurumlara organizasyonun içinde daha verimli çalışma imkânları sağladı. Diğer taraftan bakıldığında finansal servislerden faydalanan müşteriler Big Data’nın risklerinden daha fazla haberdar olmaya başladılar. Big Data araçlarında oluşabilecek hatalar, finansal servis sağlayıcıların yanlış karar vermesine sebep olabilecek ve ayrıca bu anlamda yapılacak segmentasyon ile bazı ürün ve servislere ulaşmaları engellenebilecek.
BLOCKCHAIN
Son zamanda, kurumlar için blockchain teknolojisi oldukça popular olmuş durumda. Ancak blockchain’in efektif olması için birkaç firma tarafından aynı teknolojinin kullanılması ve firmaların birbirleri ile iş birliği yapması gerektiği anlaşılıyor. Şu an birçok firma, bu alanda birlikte çalışarak teknolojiyi detaylı araştırıp keşfetmeye çalışıyorlar. Küçük firmalar ise henüz aktif olarak bu tip projelerin içinde yer almasalar bile gelişmeleri takip ediyorlar.
Blockchain kullanımının son örneği BBVA ve Red Electrica Corporation’ın Hyperledger blockchain kullanarak verdikleri sendikasyon kredisi. 150 milyon GBP’lik bu kredi, BBVA, BNP Paribas ve MUFG tarafından garanti edilen bir kredi olup, BBVA’nin blockchain platformu üzerinden kullandırıldı. Bankadan yapılan açıklamaya göre, ilk defa gerçek zamanlı bir işlem blockchain üzerinden gerçekleştirildi. BBVA Blockchain’i kullanarak daha iyi bir müşteri deneyimi yaratmayı hedeflerken süreci otomatize edip kolaylaştırmak ve operasyonel riskleri minimize etmeyi planladıklarını ifade ettiler. Bu işlem 6 katılımcısı olan özel bir blockchain networku üzerinden gerçekleşti. RED Electrica ve BBVA kayıt tutan kurumlar olarak yer alırken, BNP Paribas, MUFG ve 2 adet yasal danışman sürecin içinde yer aldılar.
Yukarıda bahsettiklerimi özetlemek gerekirse, Avrupa ve İngiltere’ de mevcut finansal kurumlar, online ve mobil bankacılık çözümlerini oldukça ileri bir seviyede müşterilerine sunarken, gün geçtikçe artan bir ilgi ile bulut teknolojisi ve biyometrik çözümleri takip etmektedirler. Buna rağmen, Big Data, makine öğrenmesi (AI odaklı) ve blockchain çözümleri henüz kurumlar tarafından detaylı olarak keşfedilmeyi beklemekte. Gelişmeleri hep beraber göreceğiz.
