Blokzincir tabanlı ödeme geçidi DigiliraPay’in kurucusu Serkan Bayar ile özel bir röportaj gerçekleştirdik.
Kripto varlık sahiplerine, sahip oldukları kripto varlıklarla güncel kurlardan ve herhangi bir kayba uğramadan e-ticaret ve perakende alışverişlerini yapmalarına imkân sağlayan blockchain tabanlı ödeme geçidi DigiliraPay’in kurucusu Serkan Bayar ile özel bir röportaj gerçekleştirdik.
DigiliraPay’i bize anlatır mısınız? Hikayeniz nasıl başladı, ne zaman kuruldunuz ve nasıl ilerlediniz? Kuruluş aşamasından günümüze yaşadığınız zorlukları ve sizi motive eden başlıkları özetler misiniz?
Trajik bir çağda yaşıyoruz aslında. Bu durumu o kadar kanıksamışız ki belki de bu yüzden bu kadar trajik olduğunu reddediyoruz. 1986 doğumluyum ve şu anda 34 yaşımdayım. Öyle bir zaman aralığına denk gelmişim ki aldığım yaşlarla birlikte teknolojinin de benimle birlikte ne kadar büyüdüğüne ve olgunlaştığına canlı tanık olabiliyorum. Hatırlayın, TRT’de yayın bittiğinde ekran ortasında color bar modeli ve kesiksiz tiz bir ses çıkardı. Bugün 24 saat yayın yapmayan televizyon kanalı kaldı mı? Sadece sabit telefonların olduğu bir dönemde arkadaşlarımızla buluşmak için yer ve saat bildirirdik. Buluşma noktasına geldiğimizde arkadaşımız gelmemişse onun nerede olduğunu bilmemizin imkânı yoktu. Bugün kullandığımız telefonlar aracılığıyla bırakın her an konuşma imkanımızın olduğunu o anda nerede olduğunu dahi takip edebiliyoruz. Peki, günümüzde Cuma günü akşamı farklı bir bankaya yaptığım EFT işleminin gerçekleşmesi için bir sonraki iş günü olan Pazartesi gününü beklemek trajik bir durum değil midir? SWIFT ile gönderdiğim veya bana gelen paranın o anda nerede olduğunu, bana ne zaman ulaşacağını ve ne kadar komisyon kesileceğini bilememek trajik bir durum değil midir? Trajik olduğunu reddediyoruz dememdeki kasıt budur çünkü kanıksamışız.
2013 yılıydı. Anadolu Üniversitesi’nde hava trafik kontrolörü ve öğretim görevlisi olarak çalışıyordum. Yüksek lisansımı yeni bitirmiştim ve yeni bir arayış içerisine girmiştim. İnternette dolaşırken birden Satoshi’nin o meşhur makalesi ile karşılaştım; “Bitcoin: Eşten-eşe Elektronik Nakit Ödeme Sistemi”. O zamana kadar aklımın bir köşesinde saklanmış ve açığa çıkacağı günü sabırsızlıkla bekleyen bir noktanın aydınlandığını hissettim. Makalede Bitcoin node’u çalıştıranların diledikleri zaman ağa dahil olabileceğinden bahsediyordu. Yani hiçbir şey için geç değildi. Böylece, evimin arka balkonunda kripto para madenciliğine başlamış oldum.
Blokzincir hayallerimdeki gibi çalışıyordu. Sistemin ayakta kalmasını sağlayan madenciler ise çeşitli ödül mekanizmaları aracılığıyla ödüllendiriliyordu. İşin en güzel tarafı ise bu sistem “trustless” dediğimiz herhangi bir kişi veya kurum tarafından arada güven ortamının yaratılmasına gerek kalmadan kendiliğinden güvenli bir şekilde hizmet veriyordu. Blokzincir ekosisteminde kanunlar yazılım kodlarıdır. Bu kanunları dileyen herkes okuyabilir ve bu kanunlara uymak şartıyla sisteme dahil olabilir. Kanunlara uymayanlara ne mi oluyor? Aforoz.
Türkiye’deki ilk kripto para borsasının açılması ile birlikte artık ürettiğim kripto paraları başka alıcılara satarak itibari paraya çevirebileceğimi fark ettim. O zaman madencilik işlerini büyütmenin tam zamanıydı. Öyle de oldu. Kiraladığım bir yerde 60’dan fazla ekran kartı ile kripto para üretimine başladım.Ancak burada bir terslik vardı! Satoshi, vizyonu eşten-eşe elektronik nakit ödeme sistemi olarak çizmesine rağmen ben almış olduğum donanımın taksitini, makinelerimin yüklü elektrik faturasını ve kiramı ödemek için ürettiğim kripto paraları uluslararası hizmet veren borsalarda önce Bitcoin’e çeviriyor, ardından itibari para dönüşümü için yerli borsaya gönderiyor ve itibari parayı banka hesabıma çektikten sonra almış olduğum hizmetlerin ödemesini yapabiliyordum.
Aradan 7 yıl geçmesine rağmen bugün sadece ben değil benimle birlikte ülkemizde bulunan 1.5 milyon kripto para sahibi, sahibi olduğu kripto paralar ile alışveriş yapamıyor ve faturalarını ödeyemiyor. İşte tam da bu noktada biz devreye giriyoruz.
DigiliraPay nasıl (kullanılıyor) çalışıyor, süreç nasıl ilerliyor? Sunduğunuz avantajlar ve öne çıkan özellikler konusunda neler söylemek istersiniz?
DigiliraPay, kripto varlık sahiplerine, sahip oldukları kripto varlıklarla güncel kurlardan ve herhangi bir kayba uğramadan e-ticaret ve perakende alışverişlerini yapmalarına imkân sağlayan blokzincir tabanlı ödeme geçididir. Kullanıcılarımız kripto paralar ile ödeme yaparken üye iş yerleri ise fiyat dalgalanmalarından etkilenmeden itibari para ile ödeme alırlar.
Kripto paralar ile ödeme kabul etmek isteyen ancak volatilitenin yüksek olması sebebi ile bundan çekinen iş yerleri DigiliraPay aracılığı ile ödeme kabul edebilirler. Burada oluşabilecek kur riskinin tamamı DigiliraPay tarafından karşılanmaktadır.
Mobil uygulamamızı kullanan kullanıcılarımız ise kripto varlıklarını bizim cüzdanlarımızda güvenle saklayabilir, transfer edebilir ve ödeme amacı ile kullanabilirler.
Bu noktada okuyucunun odağını kaybettirmeden kullanmış olduğumuz blokzincir teknolojisi ve blokzincir cüzdanları ile ilgili birkaç teknik bilgi vermekte fayda olduğunu düşünüyorum. Madenciler, blokzincir kullanıcılarının yaptıkları işlemleri zincire eklerler ancak, blokzincirler genel olarak geçmişe dönük çalışırlar. Madenci bir blok bulduğunda, kendinden önce blok bulan madenciden itibaren yapılan bütün işlemleri zincire ekler ve o bloğu kapatır. Bir sonraki blok bulunana kadar blokzincire hiçbir işlem eklenmez. Bu arada kullanıcılar işlem yapmaya devam etse dahi işlemlerinin onaylanması ve zincire yazılması için bir sonraki bloğun bulunması gerekmektedir. İşte tam da bu yüzden Bitcoin transferleri ortalama 10 dakika içerisinde onaylanır. Çünkü Bitcoin blokzincirinde ortalama her 10 dakikada bir blok bulunmaktadır. Bizim kullandığımız blokzincir sistemi ise geleceğe yönelik çalışmaktadır. Madenciler bir sonraki blok bulunana kadar yapılan tüm işlemleri blokzincire kaydetmeye devam ederler. Bu sayede DigiliraPay cüzdanlarından yapılan tüm transferler ortalama 2 saniye içerisinde blokzincire yazılır.
Dünya üzerindeki blokzincir cüzdanları “custodial” ve “non-custodial” olarak ikiye ayrılmaktadır. Custodial cüzdanlarda cüzdan işleticileri kullanıcıların özel anahtarlarına erişebilirler. Özel anahtarlarınızı paylaşmak ister misiniz? Non-custodial cüzdanlarda ise özel anahtarınızı kaybetmeniz durumunda varlıklarınıza bir daha erişmeniz mümkün değildir ve sonsuza kadar bu varlıklarınızı kaybedersiniz. DigiliraPay bu noktada literatüre yeni bir kavramla gelmektedir. Semi-Custodial cüzdan dediğimiz, kullanıcının özel anahtarlarının kontrolünün tamamen kullanıcıya ait olduğu, ancak aynı günümüz kredi kartlarında olduğu gibi kullanıcının cüzdana erişimini kaybettiği veya bilgilerinin başka birisine geçtiğini düşündüğü durumda bizim uzaktan müdahale edebileceğimiz bir hizmeti devreye sokuyoruz.
Hedef kitlenizde kimler var? Yol haritanızı nasıl belirlediniz?
Yurt dışında kripto para borsası hizmeti veren şirketlerin trafiklerini incelediğimizde ortalama %22 kadın yatırımcı, ülkemizde hizmet veren şirketlere baktığımızda ise ortalama %17 kadın yatırımcı olduğunu görüyoruz. Yaş aralıklarını kontrol ettiğimizde ise %80’inin 18-44 yaş arasında yer aldığını görüyoruz. 18-35 yaş arası is toplam kripto para yatırımcılarının %60’ını oluşturuyor. O halde hedef kitlemizin ağırlıkla yeni nesile hitap ettiğini söylemek çok da yanlış olmaz.
1980’lerde şarkıların intro olarak adlandırılan sözlerin başlamasından önce geçen bölümün uzunluğu ortalama 40 saniyeydi. Bugün ise ortalama intro süreleri 5 saniyenin altına düştü. Hemen tüketmek istiyoruz artık. Beklemeye, vakit kaybetmeye tahammülümüz yok. Bugün, dünyanın öbür ucundaki kişi ile tek tuşla canlı görüşme yapabiliyoruz. Bize dayatılan içeriği izlemek yerine neyi ne zaman izlemek istesek izleyebiliyoruz. Kripto varlıklarımızı arada bir kuruma güvenmek zorunda kalmadan dilediğimiz kişiye neredeyse anında gönderebiliyoruz.
Bizler de ürünümüzü geliştirirken, kullanıcıyı içeri alma sürelerini mümkün olduğu kadar kısaltacak ve kullanıcılarımıza dünyanın dört bir yanındaki kişilere veya kurumlara anında ödeme yapma imkânı sağlayacak şekilde yol haritamızı oluşturuyoruz.
Paranın özelliklerine baktığınız zaman kripto paralarda bunların çoğunu görebiliyorsunuz. Kripto paralar taşınabilir, dayanıklıdır, bölünebilir, taklit edilemez, genel olarak kabuk görür, standarttır. Kripto paraların aynı zamanda değişim, yatırım, tasarruf, ekonomi politikası aracı ve değer ölçüsü olması gibi işlevleri de bulunmaktadır. Geleceğe baktığımızda kişilerin ve kurumların bu işlevler kapsamında kendilerine ait kripto paraları çıkartacakları hususunda hiç şüphemiz yok. Bugün, çok sevdiğiniz bir sanatçının kendi kripto parası olsa ve konserlerine bu para ile gidebilseniz, çıkarttığı aksesuarları satın alabilseniz hoşunuza gitmez miydi? Taraftarı olduğunuz futbol takımının kripto parası ile takımınızın alacağı kararlarda oy kullanabilseniz nasıl olurdu? Bir belediyenin kripto parası ile belediyenin sunduğu hizmetleri ödeyebildiğinizi, bir sonraki proje hakkında oy kullanabildiğinizi veya belediye için yapacağınız hizmetler karşılığında bu kripto paralardan kazanabildiğinizi hayal eder misiniz?
Kripto paraların merkezde yer aldığı, hayallerimizle etrafını süslediğimiz mümkün olduğunca fazla kişinin kullanımına uygun blokzincir cüzdanını çok yakında kullanıcılarımızla buluşturacağız.
Kripto paraların gündelik hayatta kullanılmasının önünü açma hedefiniz var. Sektöre nasıl bir katkı sunacaksınız?
Şimdiye kadar yüzlerce kişiyle kripto paralar ve blokzincir hakkında konuştum. Neredeyse herkes aynı soruyu sordu. “Her şey tamam da kripto paraları sadece borsalarda mı alıp satabiliyoruz? Gündelik hayatta bunları nerede kullanabiliyoruz?”
Artık bu sorunun cevabını rahatlıkla verebileceğiz. DigiliraPay mobil cüzdanlarınızda kripto paralarınızı saklayabilecek, transfer edebilecek veya ödeme amacı ile kullanabileceksiniz. En sevdiğiniz e-ticaret sitesinin ödeme sayfasında “DigiliraPay ile öde” seçeneği ile güncel kurlardan, herhangi bir ek komisyon ödemeden alışverişinizi tercih ettiğiniz kripto para ile tamamlayabileceksiniz. Kripto paralarınız ile bağış yapabilecek ve bunları blokzincir üzerinde şeffaf bir şekilde takip edebileceksiniz.
Pandeminin gölgesinde 2020 yılı nasıl geçti? 2021 yılı için kendinize hangi hedefleri koydunuz? Nasıl bir yol haritası izleyeceksiniz?
4-6 Şubat 2014 tarihleri arasında Londra’daki metro çalışanları greve gitti. Grev öncesinde ve grev süresi boyunca ve grev sonrasında seyahat kartlarının kullanım verileri detaylıca incelendi. Grevden etkilenen hatlarda yer alan kişiler grev süresi boyunca işlerine ve evlerine alternatif rotaları kullanarak gitmek zorunda kaldılar. Sadece iki gün süren greve rağmen alternatif rotaları kullanan kişilerin anlamlı bir kısmının tekrar metro hatlarını kullanmadığı ve yeni rotaları kullanmaya devam ettiği görüldü.
2 gün değil belki de 2 yıl sürecek olan pandemi sebebiyle birçok alışkanlığımız değişti. Pandemi öncesindeki işlerimiz için artık yeni alternatiflerimiz var. 2 günde insan alışkanlıklarının değişebildiği bir dünyada 2 yılın neleri değiştirebileceğini tahmin edemiyorum. Artık toplantılarımızı internet üzerinden gerçekleştirmeye alıştık. Şirketlerimiz içerisinde fiziksel olarak bulunmak yerine uzaktan çalışmaya alıştık. ATM’den para çekerken veya yatırırken, restoranda yemek siparişi verirken QR kod menüleri okutmaya alıştık, alışıyoruz.
Bütün bu gelişmeleri bizim için olumlu görüyorum. QR kodları ile ödemelerin ve transferlerin gerçekleştirileceği DigiliraPay mobil cüzdanlarımız kullanıcılarımıza yabancı gelmeyecektir.
Alternatif ödeme metotlarını eklemek veya kripto paralarla ödeme almak isteyen iş yerleri herhangi bir kur riski taşımadan kolaylıkla DigiliraPay’e entegre olabilecekler.
2021 ilk çeyreğinde uygulama mağazalarında yerimizi alacağız. 2021 yılı içerisinde E-Ticaret altyapı hizmet sağlayıcılarının müşterilerine standart olarak sunduğu ödeme metotlarından biri olma hedefimiz var. Aynı zamanda ülkemizin en büyük E-Ticaret sitelerinden en az ikisinde kripto paraların alternatif ödeme metodu olarak kullanılmasını sağlayacağız. Bağış kuruluşları ile dirsek teması içerisindeyiz.
Kripto paraların ve blokzincirin günden güne hayatımızın bir parçası olmaya başladığı konusunda sanırım hepimiz hem fikiriz. Bugün sözleşmelerden, tedarik zincirine, oylamalardan tapu kayıtlarına kadar birçok farklı yelpazede blokzincir uygulamalarını görebiliyoruz. Bir ürün veya hizmeti satın alırken yaptığınız ödemelerde blokzincir teknolojilerini kullandıracağımız günler çok yakın. Kahvenizi uçuş millerinizle, bilgisayarınızı kripto paranızla, aracınızı kripto altınla, evinizi kripto hisse senedinizle doğrudan ve arada başka kimse olmadan alabildiğiniz dünyada yaşamaya hazır olun, biz başlıyoruz!
