Keiretsu Forum Türkiye Genel Müdürü Duygu Eren ile Fintechtime Dergisi Ocak & Şubat sayısı için özel bir röportaj gerçekleştirdik.
Keiretsu Forum ve çalışmaları ile bizi yakınlaştırabilir misiniz? Hangi tür yatırımlara ve girişimlere odaklanıyorsunuz? Ağınızda kaç melek yatırımcı var? Şimdiye dek kaç yatırıma aracılık ettiniz?
Keiretsu Forum, 4 kıtada 53 şubesi ve 3.500’ün üzerinde akredite – lisanslı yatırımcı üyesi ile dünyanın en büyük melek yatırımcı ağıdır. Teknoloji, tüketim malları, internet, sağlık, enerji, gayrimenkul vb. yüksek büyüme gösteren çeşitli sektörlerdeki 1500’ü aşkın girişimci şirkete, $950 milyon üzerinde melek yatırım gerçekleştirilmesine aracılık ettik. Türkiye’de 90’dan fazla melek yatırımcısı ve 55 start-up’a 75 milyon TL’den fazla gerçekleştirdiğimiz yatırım ile; Türkiye’nin en büyük ve en güçlü melek yatırımcı ağı olmayı başarmıştır. 2019 yılında 7 şirkete 4 milyon tl yatırım yaparken, 2020 yılı sonunda bu rakamın 6 milyon tl olmasını hedefliyoruz.
Sağlık teknolojileri ve online ödeme sistemleri gibi salgın yüzünden öne çıkan sektörlere yapılan yatırımlarla turizm gibi zarar gören sektörlere yatırımların düşüşünün birbirini dengeleyeceğini ve hedeflere ulaşılacağını öngörüyoruz. Bu süreçte girişimlerin hızla hareket edebilmesi dijital tabanlı oluşu birçok yeni oyuncunun ekosisteme girişine ön ayak oldu.
Pandemi süreci değerlendirmenizi de öğrenmek istiyorum. Keiretsu Forum, hem globalde hem de Türkiye’de süreci nasıl yönetti, yatırım konusunda tercihlerinizde bir değişim yaşandı mı? Sektörünüzün dönüşümü konusunda neler söylemek istersiniz?
Türkiye’deki tek global melek yatırım ağı olarak hem globaldeki hem de Türkiye’deki yatırımlarımızın çoğu beklentilerimizi oldukça karşılıyor, bu da bize iyi bir performans gösterdiğimizi işaret ediyor. Yeni girişimler artıyor olsa bile bulunduğumuz ekosistem dünyanın hızına hala yetişebilmiş değil. Ekosistemdeki en aktif oyunculardan biriyiz.
Tüm dünyayı etkisi altına alan pandemi döneminde Keiretsu Forum Türkiye aracılığıyla kısa ve Orta Vadeli Ev Kiralama Yönetim Platformu Missafir, Finansal Teknoloji girişimi Paratic, Takviye Edici Gıda Markası Reneva, Kişiler Arası Takas Platformu Bart Me, Bataryalar İçin Nikel Bazlı Katot Üretimi Yapan Nicat, E-Lojistik alanında çalışan PackUpp ve İletmen Okul Yönetim Sistemi Magistum ve Online Terapi Platformu Evimdeki Psikolog olmak üzere toplam 9 girişime yatırım gerçekleştirdik. Şu an imza aşamasında olan 2 yatırımımız daha olacak ve toplamda 11 yatırımla bu seneyi kapatacağız.
Koronavirüs salgınıyla beraber, dijital tabanlı işlerin önemini ve girişimlerin hızlı hareket kabiliyetini bu süreçte herkes daha iyi anlamış oldu. Salgınla birlikte insanların daha çok tükettiği bir döneme girdik. Fırsatları gören her yatırımcı da yatırım oranlarını artırdı. Bununla beraber Türkiye’deki tek global yatırım ağı olarak melek yatırımcılığa ilginin de artığını gözlemliyoruz. Salgın öncesinde farklı yatırım kollarına yönelenler girişim ekosistemine yöneldi. Online eğitim, ödeme sistemleri, perakende sektöründe dijitalleşmenin hızlanması ile yatırımların artarak devam edeceğini öngörüyoruz.
Girişimlere sunduğunuz olanaklar neler? Size nasıl başvuruyorlar, süreç nasıl ilerliyor? Keiretsu Forum girişimlerini nasıl tanımlarsınız?
Keiretsu Forum Türkiye’nin bir girişimi yatırım süreçlerine dahil edebilmesi için iki asgari kriteri bulunuyor. Şirketinizin tüzel kişiliğinin resmi olarak kurulmuş olması ve girişim projenizin müşterilerinin bulunması ve hali hazırda fatura kesiyor olması. Girişim bu asgari kriterleri karşılıyor ise online başvuru gerçekleştiriyor. Hem online başvurular hem de ekosistem içinde bulunan üniversiteler ve kuluçka merkezlerindeki girişimler değerlendirme sonucu seçiliyorlar. 12 ay boyunca her ay 2 kere yatırımcılarımızla toplantılar düzenliyoruz. Her ay seçilen girişimler ilk toplantıda yatırımcıların değerlendirmesi sonucu seçiliyor ve ay sonundaki toplantıya katılmaya hak kazanıyorlar. Son toplantıdan sonra da yatırım süreçleri başlıyor. Girişimlerin ölçeklenebilme potansiyeline sahip olup, düzenli gelir getiren bir iş modelini uygulaması gerekmektedir. Girişimin yurt dışına açılabilme potansiyeline sahip olması gerek.
Benzer soruyu yatırımcılarınız için sormak isterim. Yatırımcılar ağınıza nasıl katılıyor, kriterleriniz neler? Ağınızda kaç melek yatırımcı var? Yatırımcılar yatırım yapacakları girişimlerde neler görmeyi istiyor?
Türkiye’de 100’den fazla melek yatırımcı üyemiz var. Salgının ilk günlerinde yaşanan durgunluk sonrası yatırım haberleri hızla gelmeye başladı ve Türkiye’de olduğu gibi kriz dönemlerini fırsata çevirmek isteyen yatırımcılar yatırımlarına devam ediyorlar. Pandeminin sağlık problemlerine çözüm arayan biyoteknoloji firmaları, fiziksel paraya dokunmadan alışveriş olanağı sunan dijital cüzdanlar, fiziksel mağazalara e-ticaret kanalı oluşturan dijital platformların büyüme hızları her geçen gün artıyor. Pandemi kendi ekonomisini oluşturuyor.
Keiretsu Forum Türkiye olarak, yeni üye artışımız aynı şekilde devam ediyor. Aynı şekilde kişisel gelir vergisi indiriminden yararlanmak için de akredite yatırımcı sayımız da artıyor. Akredite olan yatırımcılar yapmış oldukları yatırımın yüzde 75’ini vergilerden düşebiliyorlar bu da dünyadaki en yüksek oran. Birçok melek yatırımcı da bu vergi desteğinden yararlanmak istiyor. Böylelikle Türk girişimcilik ekosistemi çok daha hızlı yol kat ediliyor. Keiretsu Forum Türkiye olarak 2021 yılında da sektör ayrımı yapmaksızın gelir üreten, inovatif, hızlı büyüme potansiyeline sahip girişimlere yatırım yapmaya devam edeceğiz.
Pandemi hem ülkemizde hem de dünyada girişimcilik ekosistemini nasıl etkiledi, ekosistem olarak hangi ülkeleri başarılı buluyorsunuz? Ekosistemimizin gelişmesi için nelere ihtiyaç var?
Koronavirüs salgını, tüm dünyada olduğu gibi Türkiye’de de iş yapış şekillerini değiştirdi. Dijital dönüşümün önemini ve girişimlerin çevik yapısını bu süreçte herkes daha iyi anlamış oldu. Salgınla birlikte insanların daha çok evde tüketim yaptığı bir döneme girdik. İçinde bulunduğumuz teknoloji çağı, zihinsel dönüşümü de getirdi. Teknolojiye herkes adapte olmak zorunda. Diğer taraftan sürdürülebilir iş modeli ve teknolojiyi uyumlu bir şekilde bir araya getiren şirketler ayakta kalabilecek. Salgın öncesinde farklı yatırım kollarına yönelenler girişim ekosistemine yöneldi. Eğitim teknolojileri, Dijital ödeme sistemleri, Tarım teknolojileri gibi alanlara yatırımların artarak 2021 senesinde de devam edeceğini düşünmekteyiz. Korona süreciyle beraber yükselen sağlık teknolojileri, finansal teknolojileri gibi sektörlere yatırımlar sadece ülkemizde değil globalde de devam ediyor.
Girişimler hem pandemi süreci hem de öncesinde yatırım almak ve işlerini büyütmek konusunda zorlandı. Öte yandan bu zorlu süreçte Peak Games yüzümüzü güldürdü ve ilk Unicron’umuz olarak tarihe geçti. Bir yatırımcı gözünden Peak Games’in başarısının ardındaki sır nedir? Önerileriniz eşliğinde, girişimcilerin yaptıkları temel hatalar konusunda neler söylemek istersiniz?
Peak Games ürettiği oyunlardaki yarattığı metriklerle başarısını uluslararası yatırımcılara kanıtladı. App Store ve Google Play’deki yüklenme verileri ve sıralamalardaki konumu yatırımcılar için önemli bir gösterge oldu. Peak Games’in başarısının sırrı bence oyun sektörü alanında kendilerinin en başarılı olabileceği dikeyi seçmiş olması. Girişimcilerin sık yaptığı hatanın başında yatırım almayı bir başarı hedefi olarak görmeleri. Yatırım almak bir başarı değil bir sonuçtur. Eğer girişimler yatırımcının beklediği metriklere ulaşırsa yatırım alması oldukça kolaydır. Yatırımcılar girişimcinin kötü gününde değil iyi gününde yatırım yaparlar. Burada girişimci tarafında bir zihin yapısı değişikliği gereklidir.
Hem ülkemizde hem de globalde Fintech yatırımları nasıl bir seyir izliyor? Pandemi sonrasında nasıl bir değişim yaşanmasını bekliyorsunuz?
Türkiye’de 2015 yılında yayımlanan Ödeme ve Menkul Kıymet Mutabakat Sistemleri, Ödeme Hizmetleri ve Elektronik Para Kuruluşları Hakkında Kanun ile
FinTech firmalarının sayısı oldukça arttı. Bununla birlikte, Kredi kartı kullanımının yaygınlaşması ve akıllı telefonlarının pazardaki hakimiyeti Fintech pazarına güçlü bir talep oluşturdu. PSD2 direktifleri ve APİ Bankacılığı Fintech ekosistemini farklı bir boyuta taşıyor. Pandemi sonrası dijital bankacılığın artık ‘geleneksel kullanım’ olacağını görmek kimse için sürpriz olmaz.
2021’de yatırımcı radarına daha çok gireceğini düşündüğünüz sektörler hangileri? Hem girişimlere hem de yatırımcılara neler önerirsiniz?
Biyoteknoloji, dijital eğitim, mobil oyun, online ödeme sistemleri, e-ticaret büyümeye devam eden sektörler arasında yerini alıyor.
Güncel ajandanız eşliğinde Keiretsu Forum Türkiye’nin yakın dönem hedefleri konusunda neler söylemek istersiniz? Siz 2021’e nasıl hazırlanıyorsunuz?
Türkiye’de 2020 yılında özel şirketlerin kurduğu girişim sermayesi yatırım fonları ve melek yatırım ağları girişim ekosistemine büyük destekler verdiler. Bu örneklerin artması, yatırım fonlarının fonlarını büyütmeleri ve verilen desteklerin artmasıyla birlikte teknoloji alanında yaşanacak gelişmelerle, 2021’de ülke olarak hedeflerimize ulaşmamız hızlanacaktır. Türkiye’deki girişimcilik ekosistemine baktığımızda Keiretsu Forum Türkiye olarak 7 sene boyunca ekosisteme olan katkımız oldukça yüksektir.
