ATP Kalite ve SLA Yönetimi Birim Yöneticisi
Murat Akköse
ATP Kalite ve SLA Yönetimi Birim Yöneticisi Murat Akköse, Fintechtime okurları için kaleme aldı “Online’dan Offline’a O2O”.
Online’dan Offline’a ifadesinin kısaltması olan O2O, rekabetin her gün daha da arttığı online alışveriş sektöründe daha fazla kullanıcıya hitap etmek için uygulanan online alışveriş modellerinden biri. Yükselişe geçen O2O Business modeline ve O2O modeliyle yapılan alışveriş örneklerine gelin birlikte bakalım.
Covid-19 Pandemi dönemine global olarak baktığımızda; bireyler, toplumlar, büyük ve küçük işletmelere kadar birçok insan ve sektörün maalesef olumsuz olarak etkilendiğini söyleyebiliriz. Pandemi ile ilgili alınan tedbirler en çok işletmelerde ve dolayısıyla çalışma hayatında negatif bir etki yarattı.
Tüm bu olumsuzluklarla birlikte pandemi sürecinden olumlu yönde etkilenen işletmelerde oldu. Bunların en başında online satış yapan işletmeler yer almaktadır. Online alışveriş artık herkesin çok rahatlıkla kullandığı ve bunu sıklıkla tercih ettiği platform haline geldi. Hatta daha önce online alışveriş modelini hiç denememiş insanların bile alışveriş alışkanlıkları değişti ve artık birçok ihtiyaçlar online olarak yapılan alışveriş ile karşılanmaya başlandı.
Pandemiden önce online alışverişin bu kadar tercih edilmeme sebeplerinin en başında güvenlik sorunu geliyordu. Acaba “kart bilgilerim karşı tarafın eline geçer mi?” sorusu birçok insanın online alışverişi tercih etmemesine neden oluyordu. Visa tarafından geliştirilen ve Mastercard tarafından da kabul edilen 3–D secure uygulaması, sanal alışveriş işlemlerinin güvenliğinin arttırılması için kullanılan en gelişmiş sistem olarak alışveriş sitelerinin çoğu tarafından uygulanıyor. 3-D uygulaması temelde ödeme sürecindeki bileşenlerin (işyeri-banka-kart sahibi) sorumluluklarını düzenliyor. 3-D ile sanal ödeme işlemi sırasında müşteriye bankası tarafından ödeme şifresi sorulmakta ve böylece kart sahibinin kimliği doğrulanıyor. Bu sayede yetkisiz kişilerce kredi kartlarının online ortamda kullanılmasının önüne geçilmesi sağlanıyor.
Online yapılan alışveriş sürecinde yer alan işyeri ve bankalar, kendilerini teknoloji, kolay ulaşılabilirlik, güvenlik vs. gibi her konuda geliştirmeye devam ediyor. Yukarıda bahsettiğim güvenlik sorununun çözümü ise mevcutta online alışveriş yapan kullanıcıların devam etmesini ve daha fazla kullanıcı tarafından tercih edilmesini sağlıyor.
O2O bu kapsamda geliştirilmiş rekabetin her gün daha da arttığı ortamda daha fazla kullanıcıya hitap etmek için uygulanan online alışveriş modellerinden biri. Tüm alışveriş süreci için uygulanan seçme/beğenme – satın alma – teslim alma süreci, bu modelde de aynı sıra ile uygulanıyor. Diğer yandan yalnızca teslim alma sürecinde farklılık yaşanıyor.
O2O Business modeli nedir?
“O2O” Online’dan Offline’a ifadesinin kısaltılmışı olarak kullanılıyor. Online olarak yapılan alışveriş başlangıcının offline olarak sonlanması şeklinde yapılan ticaret modelini ifade ediyor. Daha basit bir dille anlatmak gerekirse: fiziksel olarak alınacak mal veya hizmet için bu alışveriş öncesinde online olarak alışveriş sürecini başlatıp, ödemesinin yapılarak, alınacak mal veya hizmetin mağazadan teslim alınması şeklinde de özetleyebiliriz.
O2O modeliyle yapılan birkaç alışveriş örneği paylaşmak konuyu daha da iyi anlamamızı sağlayacaktır: örneğin bir hizmet veya mal için belirli bir oranda indirim kuponunu online olarak satın aldınız, mesela araba yıkma indirimi için %40 oranında indirim kuponu aldınız. Bu kuponla birlikte gidip arabanızı yıkattınız ve bu indirim kuponunda yer alan kupon kodunuzu paylaşarak indirimden yararlandınız. Yani online olarak seçip beğenilen hizmetin, yine online olarak ödemesinin yapılarak satın alınan bu hizmetten yerinde yararlanmak O2O modeli ile yapılan alışveriş için verilecek örneklerden biri.
Başka bir örnekle daha açıklayalım: telefonunuzdaki uygulama üzerinden gideceğiniz restorana henüz gitmeden önce siparişin verilerek ödemesinin yapılması ve daha restorana gidip siparişin teslim alınması O2O modeli için verilebilecek başka bir örnek. Mesela AVM’desiniz ve işinizin bitmesine 5 – 10 dk. var, siz daha işinizi bitirmeden online olarak yemek siparişinizi veriyorsunuz. 5 – 10 dk. sonra sipariş verdiğiniz restorana gidip menü seçimi yapmadan ve özellikle sıra beklemeden anında siparişinizi teslim almanız O2O modeli ile yapılmış bir alışveriş modeli. Özetle bu modeli online olarak başlatılan alışverişin fiziksel olarak sonlandırılması olarak tarif edebiliriz.
Peki neden böyle bir uygulamaya ihtiyaç var?
Aslında yukarıda paylaştığım iki örnek de bu sorunun cevabını veriyor.
Paylaştığım birinci örnekte belirtilen indirim kuponunun uygulanabilmesi ancak fiziksel olarak hizmet alındığında uygulanabildiğinden bu modele ihtiyaç duyuluyor. İlk örnekte paylaştığım örnekleri çoğalttığımda konuyu daha iyi anlayabiliriz. Örneğin: saç kesimi veya masaj satın alındığında, online olarak alınan bu hizmetler ancak fiziksel olarak sonlandırabileceğinden O2O modeli kullanılıyor.
İkinci örnekte ise: özellikle rekabetin çok arttığı yiyecek içecek sektöründe yer alan firmalar mevcut müşterilerini korumak ve daha çok müşteriyi çekebilmek için bu modeli kullanıyor.
O2O modeli uygulamaları ne gibi avantajlar sağlıyor?
Bu uygulama ile müşteri sadakatine yönelik birçok veri elde edilmekte ve firmaların bu yönde çalışmalar yapmasına fırsat veriyor. Uygulama üzerinden verilen siparişlerden müşterilerin nelerin tercih ettiği belirlenerek ve müşterilere bu yönde fırsatlar sunularak müşteri sadakati için önemli avantajlar sağlanıyor.
Özellikle fast food restoranlarında müşterilere menü verilemiyor. Bu nedenle ne yiyeceğinize ancak restoranda yer alan ekranlar üzerinden, yalnızca belirli ürünleri görerek ve bu ürünleri de ancak ekran büyüklüğüne ve menü çokluğuna göre sırayla görebiliyorsunuz. Ancak yukarıdaki örnekte de belirttiğim gibi O2O uygulamaları henüz daha restorana bile gitmeden tüm menüyü rahatlıkla görebilme imkânı tanıyor. En önemli diğer konu ise tüm bunları restoranda sıra bekleyerek kalabalık içinde aceleyle değil henüz daha restorana bile gelmeden arabada, yolda alışveriş yaparken bile istediğiniz menüyü seçip sipariş verilmesini mümkün hale getirerek zamandan çok önemli bir tasarruf imkânı sağlıyor.
Üçüncü ve diğer önemli konu ise bu uygulamayı kullanmayan diğer rakip firmalara göre birkaç adım daha önde durarak pazardaki yerinizin sağlamlaşması ve mevcut payınızın da daha da artması için ciddi avantajlar sağlaması ile ilgili.
Günümüz dünyasında online alışveriş firmalarının hedef müşteriyi bulmak için en büyük kaynağı hiç kuşkusuz internet platformu. Başta O2O modeli uygulamalar olmak üzere, yakın dönemde yaşanan tüm bu gelişmeler, pazarda yer almak için daha yeni birçok alternatifle yakın zamanda karşılaşacağımızı vurgular nitelikte.
