KPMG Türkiye Fintech Sektör Lideri

Sinem Cantürk

 

KPMG Türkiye Fintech Sektör Lideri Sinem Cantürk, Fintechtime okurları için yazdı, “Ödeme ve e-para kuruluşları için mevzuat son dönemeçte“.

Ödeme Kuruluşları ve Elektronik Para Kuruluşlarının faaliyetleri hakkında yer alan mevzuat taslağı yayımlandı. Yeni yönetmelik ve tebliğ taslağı ilgili kuruluşlar için lisans almada yeni hükümler gündeme getirecek. Tebliğ teknolojiyi yoğun kullanan sektör için önemli bir aşama ve geleceği şekillendirecek en önemli etkenlerden biri olarak görülüyor.

Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu’nun (BDDK), 27 Haziran 2013 tarih ve 28690 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan 6493 sayılı Ödeme ve Menkul Kıymet Mutabakat Sistemleri, Ödeme Hizmetleri ve Elektronik Para Kuruluşları Hakkında Kanun kapsamında bugüne kadar izne tabi olmadan ve denetlenmeden faaliyet gösterebilen ödeme ve elektronik para kuruluşları için yasal altyapı oluşturulmuştu. Ödeme kuruluşlarıyla elektronik para kuruluşlarının anonim şirket şeklinde kurulmaları, bu kuruluşlara ilişkin lisanslama, faaliyet ve denetim gibi alanların düzenlenerek BDDK tarafından gerekli izinleri almadan faaliyet göstermeleri yasaklanmıştı.

Bu kapsamda, BDDK tarafından kanunun geçici birinci maddesi hükmüne dayanılarak Ödeme Hizmetleri ve Elektronik Para İhracı ile Ödeme Kuruluşları ve Elektronik Para Kuruluşları Hakkında Yönetmelik ve kanunun 14, 18 ve 21’inci maddeleri ile yönetmeliğin 64’üncü maddesi hükümlerine dayanılarak, Ödeme Kuruluşları ve Elektronik Para Kuruluşlarının Bilgi Sistemlerinin Yönetimine ve Denetimine İlişkin Tebliğ 27 Haziran 2014 tarihinde hayatımıza girmişti. Tebliğde, izin alarak faaliyet gösterecek olan ödeme kuruluşları ve elektronik para kuruluşlarının bilgi sistemleri yönetimi kapsamında uymaları gereken ilkeler ve kurallar belirlenmiş ve tebliğ kapsamında, ödeme kuruluşları ve elektronik para kuruluşlarının, BDDK tarafından yetkilendirilmiş bağımsız denetim şirketleri tarafından iki yılda bir bağımsız bilgi sistemleri denetimine tabi tutulması da zorunlu hale getirilmişti.

Sektörde yaşanan hızlı gelişmeler, etkili karar alma mekanizmasının işletilebilmesi için global piyasadaki örnekler baz alınarak, Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası ile BDDK arasında oluşturulan karşılıklı düzenleme ve kontrol mekanizmasının tek çatı altında toplanması kararlaştırıldı. 22 Kasım 2019 tarihli ve 30956 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan 7192 sayılı “Ödeme ve Menkul Kıymet Mutabakat Sistemleri, Ödeme Hizmetleri ve Elektronik Para Kuruluşları Hakkında Kanun ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun ile 6493 sayılı kanunda yapılan bazı değişikliklerle Türkiye’de faaliyet gösteren ödeme ve menkul kıymet mutabakat sistemlerinin düzenleme ve gözetim yetkisinin yanı sıra 1 Ocak 2020 tarihinden itibaren ödeme hizmetleri ve ödeme hizmeti sağlayıcıları ile elektronik para kuruluşlarının düzenlenmesi, lisanslanması ve denetlenmesinden sorumlu otorite olarak da Merkez Bankası tanımlanmıştı. Fintech camiasındaki gelişmelerin ve global iyi örneklerin yakından takip edilerek sektörün ihtiyaçlarının anlaşılması ve daha sağlam altyapı oluşmasına katkıda bulunulmasına yönelik düzenleme çalışmaları da başlatıldı. Bu kapsamda 29 Aralık 2020 tarihi itibarıyla “Ödeme ve Elektronik Para Kuruluşlarının Bilgi Sistemleri ile Ödeme Hizmeti Sağlayıcılarının Ödeme Hizmetleri Alanındaki Veri Paylaşım Servislerine İlişkin Tebliğ Taslağı” ve “Ödeme Hizmetleri ve Elektronik Para İhracı ile Ödeme Hizmeti Sağlayıcıları Hakkında Yönetmelik Taslağı” yayımlandı.

 

Yeni taslak neleri değiştirecek

  • Öncellikle yeni yönetmelik taslağı ile numara bazında takibi yapılan, herhangi bir şekilde ödeme hesabına bağlı olmayan ve kimlik tespiti veya doğrulaması yapılmamış, önceden ödeme ya da yükleme yapılması suretiyle kullanılabilir hale gelen, tekrar yükleme yapılma imkanı bulunan veya bulunmayan şekilde ihraç edilebilen ve yüklenen bakiye kadar kullanıma izin verilen ön ödemeli aracı olarak “anonim ön ödemeli aracı” hayatımıza girdi. İlgili anonim ödeme aracı sadece fiziki iş yerlerinde gerçekleştirilen ödeme işlemlerinde kullanılabilecek ve elektronik ortamda gerçekleşen ödeme faaliyetleri ile para transferi ve para havalesi işlemlerinde kullanılmayacak.
  • Artık ödeme hizmeti kapsamına giren bir ödeme yöntemi ile mal ve hizmet sunan iş yerinin Bankalararası Kart Merkezi A.Ş. tarafından tesis edilen özel iş yeri koduna sahip olması gerekecek.
  • Faaliyet izin yöntemi yeni yönetmelik taslağının 12’nci maddesi 1’inci fıkrası ve kanun uyarınca bankaya yapılacak faaliyet izni başvuruları, birinci aşama onay başvurusu ve ikinci aşama onay başvurusu olmak üzere iki adımdan oluşuyor.

Birinci aşama onay başvurusu ve ikinci aşama onay başvurusu ardından en geç 120 gün bulunması gerekiyor. Banka 120 günlük süreyi başvuru sahibi şirket tarafından makul bir gerekçe sunulması kaydıyla, 60 günü geçmeyecek şekilde uzatabilecek. Ama yürürlükteki yönetmelikte olduğu gibi yeni yönetmelik taslağı uyarınca birinci ve ikinci aşama onay başvurularının, gerekli tüm şartların sağlanmış olması kaydıyla tek seferde yapılması da mümkün olacak.

Faaliyet izni için gereken dokuz adet başvuru setine yeni yönetmelik taslağı ile soru seti, unvan bildirim dilekçesi, temsilcilerin çalışma yerlerinde yeni yönetmelik taslağında tanımladığı biçim ve içerikteki yazılardan kuruluşun faaliyetleri kapsamında aşağıdaki şartlara uygun bildirimler ve ek talep edilen belge bildirim dilekçesi ekleniyor.

Birinci aşama ve ikinci aşama onay başvurularına ilişkin bilgi ve belgelerdeki eksikliklerin, eksikliğe ilişkin Merkez Bankası yazısının tebliğ tarihinden itibaren altı ay içinde giderilmemesi halinde faaliyet izni başvurusu geçersiz hale gelecek.

  • Kanunun 12’nci maddesinin 1’inci fıkrasının münhasıran (g) bendinde yer alan ödeme hizmetini sunan kuruluş, asgari 1 milyon Türk Lirası tutarında mesleki sorumluluk sigortası yaptırmakla veya 1 milyon Türk Lirası değerinde teminat bulundurmakla yükümlü. Mesleki sorumluluk sigortası ve bulundurulması gereken teminat tutarı, ilk 100 bin müşterinin ardından her 100 bin yeni müşteri için 500 bin Türk Lirası tutarında artırılması gerekiyor.
  • Kuruluş Merkez Bankası nezdinde teminat bulundurmak zorunda. Kanunun 12’nci maddesinin 1’inci fıkrasının münhasıran (g) bendinde belirtilen ödeme hizmetini gerçekleştiren ödeme kuruluşları hariç olmak üzere kuruluşun Merkez Bankası nezdinde bu madde uyarınca bulundurması gereken asgari teminat miktarı, kanunun 12’nci maddesinin 1’inci fıkrasının (e) bendinde belirtilen ödeme hizmetini gerçekleştiren ödeme kuruluşları için 2 milyon Türk Lirası, diğer ödeme kuruluşları için 3 milyon Türk Lirası ve elektronik para kuruluşları için 5 milyon Türk Lirası olarak belirlenmiştir. Ayrıca Merkez Bankası nezdinde tutması gereken baz teminat miktarı, aşağıda yer alan müşteri sayısıyla bağlı olarak aşağıdaki şekilde değişecek.
  • Müşteri sayısının 50 binden az olması halinde tutmaları gereken asgari teminat miktarı,
  • Müşteri sayısının 50 bin ile 500 bin arasında olması halinde tutmaları gereken asgari teminat miktarının iki katı,
  • Müşteri sayısının 500 bin ile 5 milyon arasında olması halinde uyarınca tutmaları gereken asgari teminat miktarının üç katı,
  • Müşteri sayısının 5 milyondan fazla olması halinde uyarınca tutmaları gereken asgari teminat miktarının dört katı.

Buna ek olarak yeni tebliğ taslağı ile birlikte bilgi teknolojileri altyapısı hakkında yaklaşım uluslararası standartlara uygun şekilde revize edildi.

 

Daha önce başvuranlar ne yapacak

Faaliyette bulunan kuruluşların yeni yönetmeliğin yayımı tarihinden itibaren bir yıl içinde uyumlu olması gerekiyor. Yürürlüğe girdiği tarihten önce faaliyet izni başvurusunda bulunanlar iki aşamalı ya da tek seferde işleme alınması konusunda hangi başvuru şeklini tercih ettiğini Merkez Bankası’na bildirmekle yükümlü. Eksik belgeleri ise yeni yönetmelikte belirtilecek olan tarihe kadar Merkez Bankası’na bildirmesi gerekiyor. Söz konusu yeni yönetmelik ve yeni tebliğ henüz taslak ancak yakında yayımlanması bekleniyor.