Mastercard Advisors Türkiye ve Bağımsız Devletler Topluluğu İş Geliştirme Lideri
Dr. Muin Öztop
Mastercard Advisors Türkiye ve Bağımsız Devletler Topluluğu İş Geliştirme Lideri Dr. Muin Öztop Fintechtime okurları için kaleme aldı, “Türkiye’de ve Dünyada Açık Bankacılık”.
Mastercard Advisor ekibi olarak, son zamanlarda, açık bankacılığın Türkiye’de finansal hizmetler sektöründe yıkıcı bir etki yaratıp yaratmayacağı konusu üzerinde yoğun bir şekilde çalışıyoruz. Çalışmalarımızda, açık bankacılık ile müşteri ihtiyaçları nasıl daha iyi karşılanabilir sorusuna cevaplar arıyoruz. Bunu yaparken de yurt dışındaki örneklerden yararlanıyoruz. En yakından takip ettiğimiz ve açık bankacılığın şu ana kadar en iyi uygulamalarını da gördüğümüz pazar ise İngiltere.
Müşteri hesap ve ödeme bilgisinin paylaşımını zorunlu hale getiren açık bankacılık dalgası regülatörlerin iradesi ve pazarın tercihi ile dünya genelinde yayılıyor. Yakından takip ettiğimiz Avrupa pazarında ilk etapta bankalara iki servis zorunluluğu tanımlandı: Hesap bilgileri sağlama (account information service provider – AISP) ve ödeme emri başlatma (payment initiation service provider – PISP). Bununla birlikte Avrupa’da bankacılık düzenleme kurulu, sonraki dönem için “Açık Finans” ı planlamaya başladı. Açık finans, hesap bilgileri ve ödeme emri dışında müşterilerin diğer ürün bilgilerinin paylaşımı anlamına geliyor: Emeklilik, sigorta, kredi ve yatırım gibi. Bu ürünler, Avustralya ve Güney Kore gibi ülkelerin ilk açık bankacılık yol haritalarında da yer alıyor. Hatta Güney Kore, bir adım öteye gidip telekom ve enerji dağıtım şirketlerini de bilgi paylaşım zorunluluğu kapsamında tuttu.
Avrupa’dan sonra Türkiye’de de açık bankacılık mevzuatının 2022 yılı içerisinde yürürlüğe girmesi bekleniyor. Taslak mevzuattan yola çıkarak; Türkiye’de de ilk etapta hesap bilgileri sağlama ve ödeme emri başlatma hizmetlerinin zorunlu hale gelmesini ve açık finansın sonraki etaplarda devreye alınmasını beklediğimizi söyleyebiliriz. Hayatımıza girecek yeni uygulamalara örnek olarak, açık bankacılığın öncü pazarı İngiltere’de bireysel müşterilerin en çok kullandığı uygulamalar olan tüm hesapları tek bir sayfada özetleyen bütçe yönetim araçlarını ve hesap bilgilerinin kredi sağlayıcılarla direkt paylaşılarak kredi skorlamasında kullanılmasını verebiliriz.
Açık bankacılığın Türkiye’de yürürlüğe girmesiyle beraber, müşterinin finansal bilgilerinin kontrol hakkı tamamıyla müşteriye verilecek. Diğer bir deyişle, bankalar müşterinin rızası olduğu sürece müşteri bilgilerini API’ler (application programming interface) üzerinden açık bankacılık faaliyet izni olan herhangi bir banka veya kurumla paylaşabilecek.
Mastercard Advisor ekibi olarak, son zamanlarda, açık bankacılığın Türkiye’de finansal hizmetler sektöründe yıkıcı bir etki yaratıp yaratmayacağı konusu üzerinde yoğun bir şekilde çalışıyoruz. Çalışmalarımızda, açık bankacılık ile müşteri ihtiyaçları nasıl daha iyi karşılanabilir sorusuna cevaplar arıyoruz. Bunu yaparken de yurt dışındaki örneklerden yararlanıyoruz. En yakından takip ettiğimiz ve açık bankacılığın şu ana kadar en iyi uygulamalarını da gördüğümüz pazar ise İngiltere.
Türkiye’de yeni nesil oyuncuların sayısında artış bekleniyor
Açık bankacılığın, dijital müşteri kazanımı, FAST, servis modeli bankacılığı ve dijital bankacılık gibi yeniliklerle birlikte Türkiye’de yeni nesil oyuncuların sayısını artıracağını ve rekabeti kızıştıracağını söyleyebiliriz. Özellikle fintekler ve finansal hizmetlere girme potansiyeli olan kurumlar açık bankacılıktan faydalanarak, bankacılık müşteri havuzundan pay kapmaya çalışacaklar. Müşteriler, daha iyi deneyim sunan ve veriyi iyi kullanan kurumları birincil olarak kullanmaya devam ederken, yerleşik bankalar müşteri kaybı ve müşteri temasının azalması zorlukları ile başa çıkmaya çalışacak.
Açık bankacılığın bankacılık müşterilerine sağlayacağı faydaları açıklamak gerekirse; müşterilerin ihtiyaçlarından hareketle; bankacılık sistemini uçtan uca kapsayan hizmetler gelişecek. Ürün ve servisler, müşteriler için daha keskin bir şekilde özelleştirilebilecek. Finansal hizmetlerle ilgili farkındalık gelişecek. Finansal hizmetlere erişim kolaylaşacak. Kredi tahsisi gibi kararlar iyileşecek. Müşterinin önemli ihtiyaç ve beklentilerini adresleyen açık bankacılığın, finansal hizmet sağlayıcılarına müşteri deneyimini iyileştirme, yeni gelir kanalları yaratma ve inovasyon alanlarında fırsatlar yaratacağını ve rekabeti artırarak sektörün ortalama hizmet seviyesini yukarı taşıyacağını söyleyebiliriz.
Dünyada açık bankacılık
Dünya genelinde finansal hizmetlere ilişkin API’lerin sayısının 2010’da 300 civarındayken, 10 yıl içerisinde 4200’ün üzerine çıktığını; 2020 itibarı ile dünyanın en değerli 50 bankasından 36 tanesinin API platformlarını üçüncü taraf hizmet sağlayıcılarına açtığını biliyoruz. Açık bankacılık üzerinden hizmet veren oyuncuların, mevcut bankacılık gelirlerinin yüzde 20’sini ele geçirebileceğini de yine araştırmalar bizlere gösteriyor. Türkiye’deyse henüz mevzuat yürürlüğe girmemekle birlikte; en büyük 10 bankadan 8’inin API portallerini üçüncü taraf hizmet sağlayıcılarına açtığını görmekteyiz.
