GOOINN Türkiye Ülke Müdürü Baran Gürcan, Fintechtime okurları için kaleme aldı “Yeni Çalışma Evreni: Metaverse Çalışma Hayatını Nasıl Etkileyecek?”.

“İnternet sadece yeni çalışma biçimleri getirmedi: yepyeni bir dijital ekonomi getirdi. 3 Boyut ekonomisi önümüzdeki on yılda ivme kazandıkça metaverse de öyle olacak. Önümüzdeki yıllarda, sanal ekosistem mimarlarını, metaverse etkinlik planlayıcılarını, avatar tasarımcılarını daha sık görüyor, duyuyor ve hatta mevcut işlerimiz için bu pozisyonlarda yetenekler arıyor olacağız.”

 

Son günlerde teknoloji haber yayınlarının çoğunda; iş arkadaşlarınızla bir göl ortasında balık tutarken sohbet edebileceğiniz, evinizden ayrılmadan uzaya ayak basma deneyimi yaşayabileceğiniz görseller üzerinde size hayaller kurduruyor olduğuna eminim. Hepimizin aklında, bu teknolojinin üzerimizdeki iş yükünü ortadan kaldıracak bir değer mi sunacağını, yoksa pandemi döneminde yaşanılan uzaktan çalışma deneyiminin benzeri ek yükler mi getireceği ile ilgili sorular dolanıyor. Bu örnekler ve sorular, orijinal olarak 1992’de yazar Neal Stephenson tarafından gelecekteki bir sanal gerçeklik dünyasını tanımlamak için kullanılan bir terim olan “metaverse” tarafından vaat edilen gelecekteki çalışma vizyonuna bir bakış sunuyor.

Metaverse genellikle insanların sanal “avatarları” aracılığıyla etkileşimde bulunabileceği, iş yapabileceği ve sosyal bağlantılar kurabileceği bir 3 boyutlu sanal dünyalar ağı olarak kabul edilir. Bunu günümüz internetinin sanal gerçeklik versiyonu olarak düşünebiliriz.

Bu hayalin aşamaları ile ilgili pek çok olgunlaşmamış içeriğe erişebilir olsak da Metaverse çoktan teknoloji devlerinin odağı haline gelmiş durumda. Meta (Facebook), Microsoft, Roblox gibi birçok teknoloji devi kendi sanal dünyalarının inşası ve beraberinde getirebileceği iş modelleri için harekete geçmiş durumda.

  • Metaverse, sanal gerçeklik platformları, oyun, makine öğrenimi, blok zinciri, 3 boyutlu grafikler, dijital para birimleri, sensörler ve (bazı durumlarda) VR özellikli kulaklıklar dahil olmak üzere çok sayıda farklı teknolojiden yararlanır. Örneğin; bu teknolojiler birçok moda devinin odaklandığı “Direct to Avatar (D2A)” adlı yeni bir iş modeli ile karşımıza çıkıyor. D2A aslında “Direct to Customer (D2C)” olarak bilinen iş modelinin metaverse dünyasındaki karşılığı olarak görebiliriz. Moda devlerinin birkaç hamlesine bakacak olursak;
  • Ralph Lauren Austos 2021’de sosyal ağ uygulaması Zepeto’da satın alınabilecek 50 parçalık bir dijital giyim koleksiyonu yayınladı.
  • American Eagle 2021 yılında Bitmoji avatarları için dijital giyim koleksiyonunu duyurdu.
  • Gucci ve The North Face, 2021’de Pokemon Go’da avatarlar için ortak bir koleksiyon yayınladı.
  • Yine 2021 yılında Gucci, Wanna tarafından geliştirilen teknolojiyi kullanarak AR ile giyilebilen sanal spor ayakkabılarını piyasaya sürdü.
  • Louis Vuitton, Riot Games ile iş birliği kurarak League of Legends için görünümler tasarladı.

 

Metaverse’e nasıl girilir?  

Mevcut metaverse çözümlerinin çoğu bir bilgisayar, fare ve klavye tuşlarından fazlasını gerektirmez, ancak tam 3 boyutlu deneyimi için genellikle VR özellikli bir başlık takmanız gerekir. Bununla birlikte, bilgisayar görüntülerinden hologram görüntüler oluşturan sanal görüntüleme tabletleri kullanarak kulaklık ihtiyacını ortadan kaldıran bilgisayar tarafından oluşturulan hologram teknolojileri de hızlı ilerleme kaydetmektedir. Meta gibi şirketler, kullanıcıların 3 boyutlu sanal nesnelerle etkileşime girmesini ve hareket, doku ve basınç gibi duyumları deneyimlemesini sağlayan dokunsal (dokunmatik) eldivenlere de öncülük ediyor.

Pandemiye kadar bu alanda çalışan, hayal kuran birçok öncü var olsa da Metaverse teknolojileri iş dünyasının alıştığı çalışma deneyimlerine uyumluluk problemi yaşıyordu. Ama artık bu değişti! Pandemi ile hayatımıza giren özellikle fiziksel toplantılar ve seyahat üzerindeki kısıtlamalar, işletmeleri daha özgün, uyumlu ve etkileşimli uzaktan ve hibrit iş deneyimleri aramaya teşvik ediyor. Metaverse, iş dünyasını ve çalışma biçimlerimizi 4 farklı yönden değiştirmek için meydan okuyor. Bunlar; yeni birlikte çalışma biçimleri, yapay zeka destekli iş arkadaşlarının ortaya çıkışı, sanallaştırma ve oyunlaştırılmış teknolojiler aracılığıyla öğrenme ve beceri kazanımının hızlandırılması ve tamamen yeni girişimler, departmanların oluşmasına bağlı yeni görev tanımlarının meydana gelişidir.

 

Çalışma Alanı Deneyimi Şekil Değiştiriyor

Metaverse, sanal çalışma dünyasına yeni sosyal bağlantı, hareketlilik ve iş birliği yöntemleri getirmeyi vaat ediyor. Hindistan merkezli NextMeet, etkileşimli çalışma, iş birliği ve öğrenme çözümlerine odaklanan avatar tabanlı sürükleyici bir gerçeklik platformudur. Şirketin Kurucu Direktörü’nün verdiği bir röportajda görüntülü toplantıların 2 boyutlu ortamında 20 kişiyi aynı anda odaklamanın şirketlerdeki en büyük zorluk haline geldiğinden bahsediyor. Başka bir vaka üzerinden bu alışkanlık değişimini ele alacak olursak sizleri şirketinize yeni girdiğiniz dönemdeki okumak durumunda olduğunuz şirket tanıtım kitapçık veya PDF’lerini hatırlamaya davet ediyorum. Sıkıcı, okuduğumuzun birçoğunu anında unuttuğumuz bir deneyimdi öyle değil mi? Bu konuda Zappos gibi eğlenceli yöntemler deneyen tüm tanıtım, kural, süreç belgelerini karikatüre çeviren örnekler de “yeni yöntem” sıfatını kaybetmiş durumda. Önümüzdeki yıllarda şirketi sanal ortamda, sanal deneyimler yaşayarak gerçekten tanıyabileceğiniz örnekleri çokça görüyor olacağız. Pandemi ile birlikte kaybedilen iş arkadaşlarınızla spontane sohbet seansları, yaratıcı yeni fikirlerin de ortadan kalkmasına bu yüzden yaptığımız işlerin sıradanlaşmasına neden olmuş durumda. PixelMax gibi şirketlerin geliştirdiği çözümlerle avatarlarınızla sohbet edebileceğiniz, beklentilerinize uygun tasarlanmış alanlar bu problemi ortadan kaldırmaya aday gibi gözüküyor. Her şeyin sanalda kalmadığı yaptığınız satın alma aksiyonlarının kapınıza gelen teslimatlar ile fiziksel dünyayla buluştuğu hibrit deneyimler ise son kullanıcı olan bizlerin alışkanlıklarına hızla uyumlanacak yaklaşımlar getiriyor.

 

Dijital İş Arkadaşlarınızla Tanışın

Sanal dünyadaki iş arkadaşlarımız, gerçek dünyadaki meslektaşlarımızın avatarlarıyla sınırlı olmayacak. Yapay zekâ destekli bir dizi dijital meslektaşımız bize katılacak. Sanal iş arkadaşlarımızın danışmanlar ve asistanlar olarak hareket ederek katma değerli işler üretebilmemiz için bize daha fazla zaman yaratacağı teorik olarak mantıklı duruyor. Bu konu ile ilgili en büyük bariyer olarak duygular etkileşimler karşımızda bir fırsat olarak bulunuyor. Bu alanda Yeni Zelanda merkezli SoulMachines gibi çalışmalar yürüten firmalar olsa da asıl aşılması gereken zorluk robot-insan etkileşiminden kaynaklanacak iletişim erozyonlarının sosyal hayata etkilerinin çözülmesi olacak.

 

Hızlı Öğrenmeyi Öğrenmek

Metaverse, yeni beceriler geliştirmek ve edinmek için gereken süreyi önemli ölçüde kısaltarak, eğitim ve beceri geliştirmede devrim yaratabilir. AI özellikli dijital koçlar, çalışan eğitiminde ve kariyer tavsiyesinde yardımcı olabileceği gibi, her nesne, makine veya ürün etkileşimli hale getirilerek 3 boyutlu görüntüler ve adım adım “nasıl yapılır” kılavuzları ile öğrenmeyi hızlandırabilir.

Beceri geliştirmeyi hızlandırmak için birçok sektörde sanal gerçeklik teknolojileri halihazırda kullanılıyor: cerrahi teknoloji şirketleri tıp öğrencilerini eğitmek için 3 boyutlu anatomi modellerinden yararlanıyor, otomotiv şirketleri Microsoft’un HoloLens teknolojisini veya Oculus başlıklarını kullanarak VR eğitimleri düzenliyor. Bu alandaki fırsatlar takımların birlikte problem çözme becerilerine odaklanan iş modelleri ile şekillenecek gibi duruyor. Çalışanların takım arkadaşlarıyla birlikte; karar verme, problem çözme, yaratıcılık becerilerini test edecek stratejiler geliştirdiği oyunları oynayabileceği sanal platformların inşasından yetkinliklerin geliştirilmesine kadar birlikte çalışmaya da yeni soluk getirecek.

Araştırmalar, bu teknolojilerin kavramları görsel olarak aktarabilme becerisinden ve yaparak öğrenme için daha büyük bir fırsat sağladığından, sanal dünya eğitiminin geleneksel eğitmen veya sınıf tabanlı eğitime göre önemli avantajlar sunabileceğini ortaya koymuştur.

 

Yeni Roller

İnternet sadece yeni çalışma biçimleri getirmedi: yepyeni bir dijital ekonomi getirdi. 3 Boyut ekonomisi önümüzdeki on yılda ivme kazandıkça metaverse de öyle olacak. Ayda 7 milyondan fazla kullanıcısı olan avatar tabanlı bir sosyal ağ olan IMVU (2004’te kuruldu), metaverse için kendi sanal ürünlerini yapan ve satan binlerce yaratıcıya sahip. Decentraland platformunun yarattığı dijital emlakçılar ülkemizde oldukça ses getirdi! Son 30 yılda yaşanan gelişmeler ile sosyal medya uzmanı, dijital pazarlama yöneticisi gibi kavramların tam zamanlı bir işe ve uzmanlığa dönüşümünü yakından takip ettik. Önümüzdeki yıllarda, sanal ekosistem mimarlarını, metaverse etkinlik planlayıcılarını, avatar tasarımcılarını daha sık görüyor, duyuyor ve hatta mevcut işlerimiz için bu pozisyonlarda yetenekler arıyor olacağız.

 

Sözün Özü

2030’ların iş yeri, birkaç yıl önce hayal edebileceğimizden çok daha farklı görünüyor: Uzaktan ve hibrit çalışmanın yükselişi, insanların neden, nerede ve nasıl çalıştığına ilişkin beklentileri gerçekten değiştirdi. Ancak işyeri dönüşümünün hikayesi burada bitmiyor. Ortaya çıkan metaverse, henüz ilk aşamalarındayken, şirketlere hibrit ve uzaktan çalışmadaki dengeyi sıfırlama, esneklik, üretkenlik ve rahatlığı korurken ekip tabanlı çalışma ve öğrenmenin kendiliğindenliğini, etkileşimini ve eğlencesini yeniden yakalama fırsatı sunmayı artan bir ivme ile sürdürecek.