KriptoPara Yatırımcısı ve Danışmanı
Onur Gözüpek
KriptoPara Yatırımcısı ve Danışmanı Onur Gözüpek, Fintechtime okurları için kaleme aldı “Hoşçakal Nakit, Merhaba Dijital Para”.
Maaşınız banka hesabınıza yatıyor. Faturalarınızı banka hesabınızdan veya kredi kartınızdan ödüyorsunuz. Alışverişlerinizi ve hemen hemen tüm ödemelerinizi banka kartı, kredi kartı veya ödeme kuruluşlarının ön ödemeli kartları ile gerçekleştiriyorsunuz. Ödül puanlar, avantajlar, indirimler, kartla ödemenin kolaylıkları, nakit taşımak zorunda kalmamak derken bir şey dikkatinizi çekiyor mu?
İnsanoğlu değişime çok hızlı uyum sağlayabiliyor. Teknolojinin gelişmesi, internetin yaygınlaşması, yerinde verilen hizmetlerin elektronik ortamda da sunulabilmesi pek çok alışkanlığımızı değiştirdi. Aslında alışkanlıkları değiştirmenin zor olduğu söylenir fakat bazı olaylar ister istemez bizi değişmeye mecbur bırakır.
Örneğin Marmara depreminin ardından binalara bakışımız, oturacak ev seçme ve tedbir alma alışkanlıklarımız değişti. Covid salgını döneminde sokağa çıkma, sosyalleşme ve hatta alışveriş yapma alışkanlıklarımız değişti. Teması azaltmak için nakit para yerine banka kartı (debit kart) ve kredi kartlarının kullanımı çok kısa sürede katlanarak arttı. Genç nesil paranın dijitalleşmesine daha yatkın olsa da tüm ödemelerini nakit para ile yapan, faturalarını ödemek için banka şubesine gidip sıra bekleyenler bile çocuklarından, torunlarından internet şubelerini kullanarak ödeme yapmayı para göndermeyi öğrendi.
Banka kartı ve kredi kartı kullanımının yaygınlaşması bir yandan ödeme işlemlerinin çok daha hızlı ve güvenli gerçekleştirilmesine imkan verirken, diğer yandan bizleri nakit para taşıma zorunluluğundan kurtarıyor. Restoranlarda, süpermarketlerde, akaryakıt istasyonlarında, alışveriş merkezlerinde nakit para ile ödeme yapanların sayısı giderek azalıyor. Üstelik gelişen teknoloji sayesinde artık neredeyse tüm ödeme noktalarında kartlarımızla temassız ödeme yapabiliyoruz. Hatta artık fiziksel kart ile temassız ödemenin önemli bir alternatifi de var. Ödeme işlemlerini bankaların veya ödeme kuruluşlarının mobil uygulamaları sayesinde akıllı telefonlarımızı kullanarak gerçekleştirebiliyoruz.
Banka kartı ile mevduat hesaplarından veya kredi kartı ile kart limiti dahilinde ödeme yapmanın sıradanlaştığı dönemde ödeme kuruluşları tarafından sunulan ön ödemeli kartlar, şimdiden alışveriş alışkanlıklarımızı değiştirmeye aday oldular. Kredi kartı ile puan kazanmanın aksine, ödeme kuruluşlarının kartlarını kullandığınızda, ödemeyi yaparken indirim veya ek avantajlar kazanabiliyorsunuz. Kredi kullanmadan, hesabınızdaki bakiye kadar harcama yaptığınız için harcamalarınızı kontrol etmeniz çok daha kolaylaşıyor.
Maaşınız banka hesabınıza yatıyor. Faturalarınızı banka hesabınızdan veya kredi kartınızdan ödüyorsunuz. Alışverişlerinizi ve hemen hemen tüm ödemelerinizi banka kartı, kredi kartı veya ödeme kuruluşlarının ön ödemeli kartları ile gerçekleştiriyorsunuz. Ödül puanlar, avantajlar, indirimler, kartla ödemenin kolaylıkları, nakit taşımak zorunda kalmamak derken bir şey dikkatinizi çekiyor mu? Adım adım, paranın tamamen dijital hale gelmesine alışıyoruz. Nakit ödeme yapmak zorunda kalmayacağımız yerlerden ürün ve hizmet almayı tercih ediyoruz. Restoranda hesabı ödedikten sonra bahşiş vermek için üzerinizde nakit para olmadığını farkettiğiniz olduysa siz de nakit parasız hayata yani paranın dijitalleşmesine çoktan adapte olmuş olabilirsiniz.
Satoshi Nakamoto’nun Eşlerarası Elektronik Nakit Sistemi olarak önerdiği Bitcoin, güvenilir ve dijital bir para birimi olmanın yanı sıra devletlerden bağımsız, herhangi bir üçüncü partiye güvenmeyi gerektirmeyen finansal bir sistemdi. Başlangıçta yeterli ilgiyi ve desteği bulamasa da aradan geçen 13 yılın ardından sayıları 20 bini aşan kriptoparayla birlikte oluşan kriptopara ekonomisinin boyutu 3 trilyon Dolar sınırına kadar ulaştı. Şu an yaklaşık 1 trilyon Dolar’lık büyüklüğü ile kriptopara ekonomisiyle ilgili güncel haberler ekonomi ve finans içeriği sunan tüm platformlarda yer alıyor.
Kriptoparalar ülkemizde ödeme aracı olarak kullanılamıyor ancak dünyanın pek çok ülkesinde Bitcoin veya kriptoparalar ile doğrudan ya da dolaylı olarak ödeme yapabilmeniz mümkün. Mobil kriptopara cüzdanları, kriptopara varlıklarınızı akıllı telefonunuz ile yönetmenize imkan verirken yurtdışındaki kriptopara kart servis sağlayıcıları, kriptopara varlıklarını dijital paraya çevirerek debit kart ile ödeme yapabilme seçeneği sunuyor.
Kriptoparalar, kimi zaman mevcut ekonomik sisteme karşı bir tehdit olarak görülse de aslında klasik finans sistemi ile kriptoparaların oluşturduğu finansal düzen birbirinden etkileniyor. Bir tarafta nakit paranın yerini devletlerin Merkez bankalarına bağlı dijital paralar alırken diğer tarafta kriptoparalar, servis sağlayıcıları aracılığıyla itibari paraya dönüştürülerek hemen hemen tüm POS cihazlarında ödeme aracı olarak kullanılabiliyor. Çin bir süre önce Dijital Yuan’ı piyasaya sürdü ve neredeyse tüm ödeme işlemleri artık dijital kanallarla yapılıyor. Nakit parayla vedalaşmaya kendinizi hazırlamaya ne dersiniz?
