Neo Bankacılık Sektörü Değişime Uğrattı; Dijital Hizmetlerde Bankacılık Standardı Oluyor

vMind JV Genel Müdürü

Dr. Yasin Taha Celiloğlu  

vMind JV Genel Müdürü Dr. Yasin Taha Celiloğlu, Fintechtime okurları için kaleme aldı, “Neo Bankacılık Sektörü Değişime Uğrattı; Dijital Hizmetlerde Bankacılık Standardı Oluyor”.

Müşteriler daha sık çevrimiçi hizmetler sipariş etmeye ve ödeme yapmaya başladılar. Geleneksel bankalar artık sadece birbirleriyle değil, aynı zamanda şişirilmiş personel ve sermaye maliyetlerinin yükü olmayan ve bu nedenle pazar paylarını hızla artırabilen fintech şirketleri ve neo bankalarla da rekabet etmek zorunda kalacaklar.

Neo Bankacılık 2010 yılının başlarında piyasaya ilk çıktığında daha iyi bir müşteri hizmeti sunan dijital teknoloji bu sistem için avantajlı bir durumda idi. Fintech’in finansal hizmetlerin geleceğinde yeni bir ufuklar açmasının yanı sıra bankalar da buna hızla uyum sağlamanın yollarını buldular.

Fintech ödeme platformu Marqeta’nın yeni bir araştırmasına göre Z kuşağı tüketicisinden yaklaşık onda dokuzu (%87) haberleri domine eden Neo Bankalar ve Fintech şirketlerine kıyasla hâla geleneksel bankacılığı tercih ediyorlar. Neo Bankacılığın büyük ve geleneksel bankacılığa gerçek rakip olabilmesi için gereken uzun bir daha yol bulunuyor.

Peki müşterilerin Neo Bankaları tercih etmelerinin sebebi nedir?  Gelecekte onları neler bekliyor? gibi soruların cevabını bu yazımızda ele alacağız.

Neo Banka nedir?

Türkçemize Yeni Nesil Banka olarak yerleşen Neo Banka; bankacılık hizmetlerini yalnızca dijital platformlarda sunan bir Fintech uygulamasıdır. Bir mobil uygulama olarak Messenger programı ve sosyal ağlar kullanılarak yapılabilir. Bankacılık lisansları olmayan Neo Bankaların kredi verme yetkileri olmazken, mevduat sigortalama durumları da yoktur. Bir veya daha fazla ortak bankanın kaynaklarını kullanırlar.

Neo Banka olarak adlandırılabilecek teknolojik bankaların eşanlamlı kavramları vardır:

Dijital banka, fiziksel şubeleri olmayan bir banka türüdür. Tüm hizmetler çevrimiçi olarak sağlanırken bankacılık lisansına sahiptir.

Challenger bankanın ise az sayıda şubesi olabilir. Hizmetler esas olarak çevrimiçi bir biçimde sağlanır ve kendi bankacılık lisansına sahiptir.

Mesela Birleşik Krallık’ta bir Neo Banka olan Monzo‘nun bankacılık lisansı bulunmaktadır.

Bazı ülkelerde tam teşekküllü bir lisans almadan önce ara aşama olarak verilen sınırlı bir banka lisans türü vardır. Bankalar, bankacılık sektörüne tam olarak girebilmek için kaynaklarını kademeli olarak artırabilirler.

Dünyada farklı uygulama ve örneklere rastlanılabilmektedir. ABD’de Neo Bankacılık yapan Chime, Talk Bank Messenger uygulaması üzerinden lisansı olan mevcut bankalarla işbirliği yapmaktadır.  İspanya’da ise Neo bankacılık yapan Next, belirli hizmet türleri için lisansa sahip ve faaliyetin geri kalanının ortak bankaların yardımıyla yürütüldüğü karma bir çalışma modeline sahiptir.

Neo bankalar neden bu kadar cazip?

Kolaylık ve zaman tasarrufu: Klasik bankaların mobil uygulamaları genellikle işlevsellik açısından kısıtlı veya kafa karıştırıcı bir arayüz nedeniyle sistemin anlaşılması gibi sorunları içerisinde barındırır. Neo Bankacılık ise müşteri konforuna öncelik vermektedir.

Mesela Hong Kong merkezli ZA Bank müşterilerine çok daha hızlı hizmet vermeyi garanti etmektedir. Kredi alma işlemi 30 dakikadan fazla sürerse süre aşımında her dakikası için 10 dolar nakit indirimi sağlamaktadır.

Uygun oranlar: Çoğu zaman büyük bankalar yeni müşterilerine bir yıl ücretsiz hizmet verip sonrasında ücret alınması veya belirli bir süre yüksek mevduat oranı sunması sonrasında çok daha düşük faiz vermesi gibi sınırlı bir süre için uygun koşullar sunmaktadır. Fakat çoğu Neo Banka’da bu durum daha standart ve öngörülebilir durumdadır.

Esneklik: Neo Bankalar geleneksel bankacılık hizmetlerine ek olarak hesap hareketlerinin otomatik analizi için hizmetler sunarken aynı zamanda kullanıcılarına kişiselleştirilmiş finansal çözümler sunabilmektedir.

7/24 Destek: Günümüzde geleneksel bankalar canlı operatör desteği sunmasının yanı sıra sohbet robotları ile hizmet vermektedir. Ancak botların yeterince gelişmiş olduğu söylenemez. Müşterinin taleplerini dikkate almazlar ve yalnızca genel bilgi sağlamaktadırlar. Chatbot sistemi sadece bir navigatör (yönleyici) olmakla birlikte sadece bakiye göstermek ya da kredinin nasıl ödeneceğini önermekle kalmamalı aynı zamanda chat ortamında bir çözüm sunmalıdır.

Böyle bir chatbotu Talkbank‘ta da bulunmaktadır. Fakat Talkbank‘ta sadece sorulara cevap vermekle kalmayıp aynı zamanda havale, eft, ödemeler ve diğer tüm finansal işlemleri doğrudan Messenger penceresinde gerçekleştirme imkânı da sunmaktadır. Telegram, VK, Facebook, WhatsApp ve Viber gibi sosyal mecralarda bütün finansal işlemleri toplamda beş anlık mesajlaşmada gerçekleşebilmektedir.

Mesela İsviçre merkezli Yapeal, müşteri isteklerini anında işleyen, Almanca, Fransızca ve İngilizce olmak üzere üç dilde çalışan Yapolina chatbotunu piyasaya sürmüş durumdadır.

Üretilebilirlik: Müşterinin ihtiyaçları zamanın koşullarına göre değişmektedir. Müşteriler her şeyin hızlı ve kolay olmasını istiyorlar. Klasik bankalar, bürokratik ve muhafazakâr yapılardan dolayı bazen değişimlere ayak uyduramamaktalar. Fintech şirketlerinin birden fazla onay aşaması bulunmaması yeni teknolojileri hızlı bir şekilde tanıtmalarına olanak tanımaktadır. Günümüzde dinamik olarak gelişen Fintech pazarında rekabet edebilmek için kendi yüksek teknoloji bankacılık çözümünüze sahip olmak önemlidir. Neo Bankalar bunu idrak etmişlerdir.

Neo bankların müşterileri kimlerdir?

İlk müşteri kategorisi büyük olasılıkla hayatlarında bir banka şubesine gitmeyecek olan bir nesil olan günümüzün okul çocuklarıdır. Ancak bu, bankacılık hizmetlerini kullanmayacakları anlamına gelmez. Aksine dijital etkileşim formatı sunan bankacılık ürünlerine zaten ilgililerdir.

Bu tür okul çocuklarının ebeveynleri özel bir çocuk kartı alabilirler. Örneğin, Hyper Jar, verilen harçlıkları önceden kategorilere ayırmaya yardımcı olmaktadır. Onlar için temassız bir kart açabilir ve harcamalarına ilişkin sınırlar belirlenebilir.

Gimi uygulaması çocuklara ve gençlere harcamalar ve hesaplar hakkında bilgi vermektedir. Dünya çapında yaklaşık 1,2 milyon kullanıcıya sahiptir. Pixpay, ebeveynler tarafından yönetilen, 10-18 yaş arası gençler için dijital bir banka kartı sunmaktadır. Uygulama, gençlere bir banka hesabı, IBAN ve beraberindeki Mastercard bankamatik kartı sağlamaktadır.

İkinci kategori ise dijital göçebelerdir (digital nomads). Bunlar belirli bir ülkeye ve yere bağlı olmayan insanlardır. Serbest çalışanlar, şirketlerin uzaktan çalışanları, girişimciler göçebe olarak adlandırılmaktadır. Bir dizüstü bilgisayarla dünyanın herhangi bir yerinden çalışabilirler ve sonuç olarak sık sık dünyayı dolaşabilirler. Bu kişilerin ofislere ve şubelere ihtiyacı yoktur, tam bankacılık işlevselliği ile tamamen uzaktan hizmete sahip olmaları gerekmektedir.

Bu nedenle Neo Bankalar, bu tür müşterilerin dikkatini çekmek için sadece finansal hizmet sağlayıcısı olarak hareket etmekle kalmaz aynı zamanda tüm ihtiyaçlarını tek bir pencerede karşılamak için uygun bir araç sağlar.

Bugün geliştirilen birçok uygulama da tüm müşterilerin bir kurye ile görüşmeye veya bir ofise gitmelerine gerek kalmadan sanal kart çıkarmasına olanak tanımaktadır. Chatbot, müşteriyi hızlı bir şekilde tanımlar ve belgeleri uzaktan kontrol eder. Apple Pay, Google Pay veya Samsung Pay’a hazır bir sanal kart eklenebilir ve hemen kullanılabilmektedir.

Neo bankalara duyulan güven, önemli bir rol oynuyor

Accenture firmasının Neobank uzmanı Tom Merry, güven faktörünün hala ciddi bir rol oynadığının altını çizmektedir. Merry’ye göre Neo Bankalar, binlerce dolarlık mevduat hesabı olan müşteriler yerine, Y kuşağı için onlarca ya da yüzlerce dolarını sakladığı bir cep harçlığı deposu haline gelmiş durumdadır. Merry, Neo Bankaların kullanıcının kalbine kolayca girme yolunu bulmuş olsa da birçok müşterinin geleneksel bankaları daha güvenli ve güvenilir bulduğunu aktarmaktadır. Accenture‘ın Digital Banking Tracker hizmetine göre 2019 yılının ikinci yarısında Birleşik Krallık’ta faaliyet gösteren bankalardaki ortalama mevduat tutarı % 25 azalmıştır. Müşteri başına 460 dolardan (350 £) 340 dolara (260 £) düştü. Bu veriler bize müşteri eğilimini açık bir şekilde göstermektedir.

Ancak pandemi süreci müşterileri finansal hizmetler pazarında tamamen dijital bir format sağlayan yeni çözümlere yönelmesini zorladı. Tüm banka şubelerinin sınırlı bir sistemde çalıştığı ve bankaların uzaktan hizmet sunumuna uyum sağlamak için zamanlarının olmadığı karantina döneminde Neo Bankalar kazanan bir pozisyon aldı.

Monzo, Revolut ve Starling gibi Fintech şirketleri son beş yılda Britanya bankacılık pazarını yeniden şekillendirip büyük bankaları geride bırakarak mobil arayüzlerinin rahatlığıyla takipçi kazandı.

Aynı zamanda banka hesaplarını Open Banking şemasına göre uygulamasına bağlayan 450 bin tüketiciyi kapsayan Plum‘un başlatılması üzerine yapılan bir araştırma çoğu için Neo Bankaların finansal hizmetlerinin ana sağlayıcıları olmadıklarını göstermektedir.

Plum müşterilerinin %90’ından fazlasının geleneksel büyük banka hesaplarına sahip olması, neo bankaların çoğu tüketici için güvenilir bir ortak haline gelmeden önce daha kat etmesi gereken uzun bir yol olduğunu göstermektedir. Geleneksel banka hesaplarını Plum‘a bağlayanların %91’inden sadece %2’si ikinci bir hesap olarak bir Neo Banka bağladı.

Neo Bankacılığın geleceği

Müşteriler daha sık çevrimiçi hizmetler sipariş etmeye ve ödeme yapmaya başladılar. Geleneksel bankalar artık sadece birbirleriyle değil aynı zamanda şişirilmiş personel ve sermaye maliyetlerinin yükü olmayan ve bu nedenle pazar paylarını hızla artırabilen Fintech şirketleri ve Neo Bankalarla da rekabet etmek zorunda kalacaklardır.

Neo Bankaların kendilerini diğer Neo banklardan farklılaştırmanın yeni yollarını bulması gerekmektedir. Bu hususta puanlama modelleri geliştiren bir platform olan Experian, çok güzel bir örnek oluşturmaktadır. Birleşik Krallık’ta bulunan müşteriler vergilerini ve Spotify/Netflix aboneliklerini zamanında ödedikleri takdirde kredi notu iyileştirilmektedir.

Ek olarak Neo Bankalar yabancı fonlara, gayrimenkul veya otomotiv anlaşmalarına yatırım yapmak için aracılık hizmetleri gibi yeni fırsatlar yakalayacak. Neo Bank, bankacılığın geleceğini büyük ölçüde etkileyecek olan B2B sektöründe daha etkin olacaktır.

2021 yılının başı itibariyle dünyada sadece 43 Neo Banka çeşitli bölgelerde hizmet verirken geri kalanlar ise sadece ulusal piyasalara odaklanmış durumdadır. Ulusal pazarlara yönelimin azalacağını da ilerleyen dönemler için ön görülebilir.

Geleneksel bankalar piyasadaki tüm aktif Neo Bankaların %27’sini desteklemektedir. Neo Bank sistemi geleneksel bankaların dijital bankacılığına aktif katılımı artacaktır. Neo Banka hesap açmaktan kredi kartı satışına kadar geniş bir hizmet yelpazesi sunacaktır. Tam teşekküllü bankacılık kurumlarına dönüşecektir.

Neo Bankalar Messanger uygulamalarına yönelmektedirler. Müşteriler, hesaplarını ve kartlarını banka uygulamasını yüklemeden tercih ettikleri mesajlaşma servisi aracılığıyla yönetebileceklerdir. Starling Bank ve Slack‘in kurumsal hesap bildirimleriyle yaptığı anlaşma bunun bir örneği durumundadır.

Neo Bankacılık pazarının 2028 yılına kadar yaklaşık 593,62 milyar avroya ulaşması beklenmektedir. Neo Bankaların pazar paylarını artırmaları için hala birçok fırsat bulunmaktadır. Müşterileri elde tutmak istiyorlarsa müşterilerin yaşamlarını iyileştiren özellikle de geleneksel bankaların karşılayamadığı belirli ihtiyaçları karşılayan yenilikçi finansal ürünler ve hizmetler yaratmaya odaklanmalıdırlar.