Erciyes Anadolu Holding Bilgi Teknolojileri Operasyon Direktörü Mert Çakar, Fintechtime Aralık sayısı için yazdı “E-Ticaret Ekseninde Destekleyici Dikey Pazaryerleri Ekosistemi”.
Son dönemlerde grubumuzda e-ticaret eksenli işletmekte olduğumuz projelerden de esinlenerek; gerekli teknoloji altyapıları ve işletilmesi gereken iş modelleri ile oluşturulması gereken ekosistemleri öne çıkararak, yine e-ticaret özelinde hizmet sunan \ hizmet alan tüm paydaşların yararlanabilmesi adına kaleme almaya çalışıyorum.
E-Ticaret Ekseninde Destekleyici Dikey Pazaryerleri Ekosistemi
Son dönemlerde grubumuzda e-ticaret eksenli işletmekte olduğumuz projelerden de esinlenerek; gerekli teknoloji altyapıları ve işletilmesi gereken iş modelleri ile oluşturulması gereken ekosistemleri öne çıkararak, yine e-ticaret özelinde hizmet sunan \ hizmet alan tüm paydaşların yararlanabilmesi adına kaleme almaya çalışıyorum. Zira e-ticaret’in başla bitir projelerden ziyade oldukça dinamik bir yaklaşım dahilinde oluşan bir program ile ele alınabilecek bir olgu olduğunu dile getirmek doğru olacaktır.
Bu yaklaşıma uygun olarak daha önceki yazılarımda dile getirdiğim unsurlardan ziyade bu yazımda daha çok e-ticaretin bütünleyici kısımları olan, uzmanlaşmış mevcut dikey pazaryerlerini ve ileride ortaya çıkabilecek olası ihtiyaçları aktarmayı hedefliyorum.
Lojistik / Kargo Pazaryerleri
Tanım noktasında birçok yönden (ürünündeki desi, teslim öncesi ve sonrası hizmetler, montaj vb.) ayrım yapılmakta olan fakat geneli itibari ile ürünün taşınması ve müşteriye teslimi ile sonuçlanan bu temel hizmet bütününün, dedike olunmuş bir firmadan ziyade, değişen teslim şartlarına uygun ve ücret ve kalite avantajını öne çıkaran bir seçim sonrasında ele alınmasını sağlayan Lojistik / Kargo süreçlerinin bir hizmet olarak sunulması şeklinde tanımlayabiliriz.
Müşteri adresine ve ürünün özelliklerine uygun firmanın statik otomasyon şartları (Rule Based Classification) yerine, firmanızın önceki teslimatları ve diğer firmaların benzer şartları sağlayan gönderileri özelinde öğrenen yapay zekâ destekli karar ağacı sayesinde en uygun taşımacılığın tercih edilebilmesi sağlanabileceğinden, son dönemlerde ortaya çıkan bu dikey pazaryeri son derece önemlidir.
Tanımın çok fazla olguyu içerdiği için uzun olduğunun farkında olmakla birlikte, sanırım aşağıdaki temel faydalarını aktardığım başlıklar dahilinde okunması ile daha anlaşılabilir olacaktır.
- Tek Sözleşme / Anlaşma
- İndirimli Hizmet Erişimi
- Uçtan Uca Dijital Servis Yapıları (API Yönetimi)
- Tümleşik Lojistik Yönetim Sistemi
- Müşteri Adresine Göre Tercih Otomasyonu
Bu ve benzeri birçok avantajı sağlayan pazaryerlerinin henüz tam olarak anlaşılamadığını net olarak ifade etmek doğru olacaktır. Bu yaklaşım bir yandan aslında taşıma/nakliye işinde uzmanlaşmış ve fakat süreçlerin dijitalleşmesi anlamında aynı refleksi gösterememiş firmalar için bir fırsattır. Zira genellikle küçük desi taşımacılığı yapan kargo firmalarında e-ticaretin artmasıyla birlikte, henüz tam olarak istenen seviyede olmasa da önemli ölçüde dijitalleşmenin bir noktaya geldiği ve fakat genellikle büyük desi taşımacılığıyla birlikte, montaj gibi ek servisler sunan firmaların büyük bir çoğunluğu beklenen düzeyden oldukça geride olduğu gözlenmektedir.
Bu noktada ülkemizin bazı bölgelerine hizmet götürebilen büyük ölçekli ve çalışan sayısı yüksek firmaları bu tanımın dışında tuttuğumu peşinen ifade etmiş olayım. Ve fakat sizlerin de tahmin edebileceğiniz üzere bu tip firma sayısı son derece sınırlıdır.
Konunun sevindirici tarafı yukarıda bahsini ettiğimiz sorunun herkesçe net olarak anlaşıldığını, bir soruna çare olarak değer yaratmak mottosu ile bu dikeyde hareket eden ülkemizdeki StartUp hatta ScaleUp firmaların oluşmaya başladığını ve hizmetlerini her geçen gün biraz daha iyileştirdiğini ifade etmeliyim.
Bahsini ettiğim üzere e-ticaretin beklendiği düzeyde artması ve ticaret üzerindeki hak ettiği payı alabilmesi için lojistik yapısının iyileşmesi gerektiği, 06.09.2023 Tarih ve 32301 Sayılı Resmî Gazete’de yayınlanan 7597 Sayılı Orta Vadeli Program’ın Politika ve Tedbirler başlığı altında aşağıdaki şekilde kaleme alındığını ve ülkemiz kurumlarının en üst seviyesinde gereken önemin verildiğini ifade etmeliyim.
“27. Elektronik ticaret alanında dijital altyapının geliştirilmesi, ödeme ve lojistik altyapısının güçlendirilmesi sağlanarak e-ihracat desteklenecek, elektronik ticaret pazarında daha fazla ihracatçı firmanın etkin şekilde faaliyet göstermesi sağlanacaktır.”
Lojistik hizmetler etrafında oluşmaya başlayan Pazaryerlerinin, Satış Sonrası Hizmetler (Montaj, Bakım, Tamir vb.) ile donatılarak olgunlaşması e-ticaret özelinde oldukça kritik bir atlama eşiği olacaktır.
Bu noktada sektör paydaşlarına düşen ise, bu sorunu çözmek ve bir değer yaratmak güdüsüyle yola çıkan, StartUp / ScaleUp firmalarımıza destek olmak, gerekli ise yatırım yaparak ya da ortak olarak kurumsallaşmalarını sağlamak ve öncelikle ulusal akabinde uluslararası arenada hizmet verebilecek seviyeye çıkmasını sağlamaktır.
Garanti Hizmetlerinin Dijitalleştirilmesi ve Dikey Pazaryerlerinde Hizmet Satışı
Almış olduğumuz ürünlere ait garanti belgelerinin fiziksel ortamda (kâğıt olarak) olarak sunulmasından sanrım hepimiz muzdaribizdir. Zira ürünlere ait kâğıt ortamında iletilen garanti belgelerinin saklanamaması / kaybolması, uygun düzenlenmemesi (kaşe/imza problemleri), alınmış olunan ürün ile ilişkilendirilememesi vb. gibi birçok sorunu uhdesinde taşıyan bu sürecin, dijitalleşmenin bu boyutlara geldiği bir zaman diliminde hala bu şekilde sürdürülmeye çalışılması kabul edilemez.
Bir de bunu marka marka, ürün ürün yönetmeye çalışan biz müşterilerin çektiği bu derdin, dijital bir eksene çekilmesi ve servis olarak sunulması oldukça önemli bir gereksinimdir.
Neyse ki, son zamanlarda lojistik sektöründeki gibi bu sorunu çözmek ve bir değer yaratmak amacıyla yola çıkan StartUp / ScaleUp firmalarımızın olduğunu gözlemliyorum. Daha gidilecek çok yolları olsa da kendilerini dinlediğimde sorunu doğru tespit ettikleri için zaman, ekip ve maliyet eksenli dertlerine çözüm bulduklarında çok daha kaliteli hizmet sunumlarında bulunacaklarından hiçbir şüphem bulunmamaktadır.
Aslında bu yaklaşımın dijitalleşme adımı ve müşterilere ortak bir dijital platform üzerinden kolayca erişerek garanti belgelerini yönetebilecekleri bir yapı sağlanmasının yanı sıra, firmaların garanti hizmetlerini uzatabilmeleri, ek kapsamlı garanti hizmetleri sunabilmeleri, bu hizmet bütününden ekonomik bir fayda sağlayarak sektörde bir anlamda kanayan yara olan satış sonrası hizmetler ekseninde daha fazla kurumsallaşmaları ve sürdürülebilir iş modelleri kurabilmelerine fayda sağlayacaktır.
Yukarıda genel hatları ile aktarmaya çalıştığım garanti süreçlerinin dijitalleşmesi ve bu dikeyde pazaryerlerinin kurulmasının sektöre katabileceği faydaları aktarmak doğru olacaktır.
- Müşteri Garanti Taleplerinin Dijitalleştirilmesi ve Analiz Edilebilmesi
- Arıza/Problem Bildirim Endeksinin Takibi ve Benzer Dikeyler İle Kıyaslanabilmesi
- Tüm Garanti Sözleşmelerinin Müşteri Özelinde Tek Elden Yönetimi
- Ek Garanti / Uzatılmış Garanti Satışının Yapılabilmesi
Yapılması Gerekenler
Her yazımın sonunda mümkün olduğunca dile getirmeye çalıştığım yapılması gerekenleri kendi penceremden dilim döndüğünce ifade ederek, bir sonraki sayıda yeniden birlikte olmayı umuyorum.
- Satış Sonrası Hizmetler Özelinde Uzmanlaşan StartUp / ScaleUp’ların Desteklenmesi
- Firmaların Satmış Oldukları Ürünleri İçin Oluşturacakları Dijital Garanti Belgesi Standartlarının Belirlenmesi
- Lojistik Hizmetler Özelinde Pazaryerlerinin Özendirilmesi ve Projelerin Desteklenmesi
- Özellikle Yüksek Desi Lojistiği Yapan Firmaların Dijitalleşmeleri İçin Standartların Belirlenmesi ve En İyi Uygulamalar Rehberinin Oluşturulması
- Lojistik Hizmetler Özelinde Ulaşım Ağları Yaratılması Adına Teşviklerin Sağlanması
