Pratik İşlem Ödeme ve Elektronik Para A.Ş. Project Manager Murat Akköse, Fintechtime Haziran sayısı için yazdı “Dijital Cüzdan (Digital Wallet) Nedir?”.
Dünya nakitsiz işlemlere yaklaştıkça, dijital cüzdanlar daha da önem kazanmaya devam ediyor. Dijital cüzdan: tüketicilere kullanışlı, verimli ve güvenli bir yöntem sunma konusundaki gösterdiği başarıyla hızla basamakları çıkmaya devam ediyor.
Dijital Cüzdan (Digital Wallet) Nedir?
Son zamanlarda adını daha sık duymaya başladığımız, popülaritesi her geçen gün artmaya devam eden Dijital cüzdan veya elektronik cüzdanlara: “finansal işlem uygulaması” veya “uygulama biçimindeki online ödeme araçları” da diyebiliriz. Daha basit tanımlamak gerekirse: normal olarak kullandığımız fiziki cüzdanlarımızın Dijital hali veya fiziki cüzdanlarımızın akıllı cihazlarımıza taşınmış hali de diyebiliriz.
Dijital cüzdanlara, kredi kartınızı, banka kartınızı veya banka hesabı gibi bilgilerinizi kaydedebilirsiniz. Kayıt işlemini tamamladıktan sonra, akıllı telefon, akıllı saat vs. gibi cüzdanınızın yüklü olduğu cihazınızı kullanarak, finansal işlemlerinizde, örneğin: satın alma işlemlerinde ödeme yapmak için cüzdanınızı rahatça kullanabilirsiniz. Dijital cüzdanlar ile yanınızda fiziksel kart veya nakit olmadan kişilere para gönderebilir veya firmalar ile elektronik olarak alışveriş yapabilirsiniz. Kartlarınızı yanınızda taşımanıza gerek kalmadan cihazınızı kullanarak ödeme yapabilirsiniz.
Genellikle akıllı telefonlarda kullanılan dijital cüzdanlar, masaüstü gibi başka biçimlerde de kullanılabilir. Ancak mobil uygulama, mobilitesi ve esnekliği nedeniyle dijital cüzdanın en popüler hali olarak karşımıza çıkmaktadır. Dijital cüzdan uygulamalarını, bilgisayarınıza veya mobil cihazınıza indirerek kullanmaya başlayabilirsiniz. Çok sayıda dijital cüzdan uygulaması bulunmaktadır. Yapacağınız tercih: ihtiyaçlarınıza, konumunuza ve ne tür bir akıllı telefon kullandığınıza göre değişmektedir. Dijital cüzdan kullanmaya başlamak için vereceğiniz karar, kullandığınız mobil işletim sistemiyle (iPhone kullanıcıları için Apple Pay, Android kullanıcıları için Google Pay vb.) ilişkili olacaktır. Platformdan bağımsız olarak kullanılan PayPal ve Venmo gibi diğer dijital uygulamalar da bulunmaktadır. Bilinen bazı uygulamalar aşağıdaki gibidir.
- Cash App
- Apple Pay
- Google Wallet
- Samsung Wallet
- PayPal
- Venmo
- AliPay
- Walmart Pay
- Vodafone M-PESA
- WeChat Pay
Dijital Cüzdan Güvenli midir?
Emniyet ve güvenlik konusundaki endişeler, dijital cüzdanlarla ilgili ortak tereddüt olarak gündemini korumaya devam etmekte. Aslında dijital cüzdanlar fiziksel kartlardan daha güvenlidir çünkü mobil ödemeler yoğun şekilde şifrelenir ve tokenize (verilerin olduğundan farklı bir şekilde, daha küçük parçalara ayrılarak saklanmasını ifade eder) edilir. Bunun başka bir anlamı da; gerçek kart veya hesap numaralarınızın hiçbirinin dijital cüzdanda saklanmadığı anlamına gelmektedir.
Kişisel bilgilerinizi dijital bir cüzdana eklediğinizde, bu veriler şifreleme yoluyla yalnızca yetkili kişilerin erişebileceği benzersiz bir koda dönüştürülür.
Dijital cüzdanlar, hassas şifrelenmiş verileri alan ve onu token olarak bilinen, hassas olmayan bir dijital eşdeğerle değiştiren, tokenizasyon (hassas verilerin rastgele ve benzersiz bir değer ile ifade edilmesidir) özelliğini de ekleyerek bir adım daha ileri gider.
Sonuçta şifreleme ve tokenizasyon bir arada kullanıldığında bilgileriniz dolandırıcılar için işe yaramaz ve okunamaz hale gelir. Alışveriş yaptığınız belirli bir perakendeci saldırıya uğrasa bile kişisel ödeme bilgileriniz, çoklu koruma katmanları nedeniyle hâlâ korunmaya devam etmektedir.
Temassız dijital ödemeler, yalnızca tokenizasyon teknolojisi nedeniyle değil, aynı zamanda kimlik doğrulama gerekliliği nedeniyle genellikle fiziksel kartın çipini veya manyetik şeridini kullanarak ödeme yapmaktan daha güvenlidir. Çünkü birisi kartınızı çaldığında, bu kartı kullanması çok daha kolay olur; ancak dijital cüzdanda genellikle parmak izi taraması, yüz tanıma veya şifre koruması gibi ek güvenlik katmanları olduğundan kullanması hiç de kolay olmayacaktır.
Dijital Cüzdan Türleri
Üç çeşit Dijital cüzdan türü bulunmaktadır.
- Kapalı Cüzdan (Closed Wallet)
Ürün ve/veya hizmet satan bir şirket, müşterileri için kapalı bir cüzdan geliştirebilir. Kapalı bir cüzdanın kullanıcıları, depolanan fonları yalnızca cüzdanı veren kuruluşla işlem yapmak için kullanabilir. İptallerden, iadelerden veya para iadelerinden elde edilen para cüzdanlarda saklanır. Starbucks ve Amazon Pay kapalı cüzdan örneğidir.
- Yarı Kapalı Cüzdan (Semi-Closed Wallet)
Yarı kapalı bir cüzdan, kullanıcıların listelenen satıcılarda ve konumlarda işlem yapmasına olanak tanır. Bu tür cüzdanların kapsama alanı sınırlı olsa da cüzdanlar üzerinden hem online hem de offline satın alma işlemi yapılabilmektedir. Ancak satıcıların mobil cüzdanlardan ödeme kabul etmek için kart veren kuruluşlarla anlaşmalar veya sözleşmeler yapması gerekmektedir.
- Cüzdanı Açın (Open Wallet)
Bankalar veya bankalarla ortak olan kuruluşlar açık cüzdanlar çıkarır. Açık cüzdan sahibi kullanıcılar, bankalardan ve ATM’lerden para çekme ve para transferi işlemlerinin yanı sıra, yarı kapalı cüzdanla izin verilen tüm işlemler için bunları kullanabilirler.
Dijital Cüzdan Nasıl Çalışır?
Herhangi bir dijital cüzdanı kullanmak için önce ona kaydolmanız ve ardından kullanıcı olarak basit bir sürece katılmanız gerekir. Kullanıcı olarak dijital cüzdan kullanmaya başladığınızda tek yapmanız gereken bir banka hesabı veya banka kartı eklemektir. Birden fazla banka hesabı ve banka kartı da eklenebilmektedir. Bir ödeme veya işlem yapmanız gerektiğinde, banka hesabınızdan veya banka kartınızdan mobil cüzdanınıza para yüklemeniz gerekecektir. Ayrıca istediğiniz tutarı ekleyebilir ve bunu ihtiyaç duyduğunuzda ödeme veya işlem yapmak için kullanabilirsiniz. Dijital cüzdanlar, ödeme verilerini, kart okuyucuya veya ödeme terminaline iletmek için Wifi, bluetooth ve manyetik gibi kablosuz özellikleri kullanır. Bir işlemi gerçekleştirmek için cihazınızı kart okuyucuya yakın tutmanız işlemin birkaç saniye içinde gerçekleşmesini sağlar.
Dijital Cüzdanların Diğer Özellikleri
Dijital cüzdanlar yalnızca ödemeleri basitleştirmek için alternatif olmakla kalmaz, aynı zamanda diğer önemli belgeleri düzenli ve kolayca erişilebilir tutmak için de alternatif olarak yer alır. Dijital cüzdanlar ayrıca şunları da saklayabilir:
- Hediye Kartları
- Üyelik kartları
- Sadakat kartları
- Kuponlar
- Etkinlik biletleri
- Uçak ve toplu taşıma biletleri
- Otel rezervasyonları
- Ehliyet
- Kimlik kartları
- Araba anahtarları
Dijital Cüzdanların Artıları ve Eksileri
Artıları:
- Dijital ödemeler, ek veri şifreleme ve tokenizasyon korumasına sahiptir ve bu da onları birçok açıdan geleneksel banka kartı veya kredi kartı işlemlerinden daha güvenli hale getirir.
- Cüzdanınızı unutsanız bile cihazınızla ödeme yapılmasını sağlar.
- Temassız ödemeler, tüketicilerin fiziksel cüzdanlarını ve kartlarını taşımalarına gerek kalmadan, cihaz ile ödeme yapmalarını sağlar. Ayrıca cüzdan taşımayacağınız için cüzdanınızın kaybolma riskini de ortadan kaldırır.
- Dijital cüzdanlar sayesinde tüketiciler genellikle en sevdikleri marka ve perakendecilerin sunduğu para iadesi, kuponlar ve sadakat programları gibi özel promosyonlar ve tekliflerle ödüllendirilir.
- Cihazınızdan erişilebildiği için taşıması daha kolaydır.
Eksileri:
- Para göndermek istediğiniz her firma veya kişi, dijital cüzdanlardan ödeme kabul etmeyebilir veya bunu yapacak teknolojiye de henüz sahip olmayabilir.
- Dijital cüzdanınızın bulunduğu cihazın pili biterse veya herhangi bir nedenle ona erişiminizi kaybederseniz, bu aynı zamanda dijital cüzdanınıza erişiminizi de kaybetmek anlamına gelir.
- Her ne kadar güvenli olsa da bilgisayar korsanları dijital cüzdan uygulamasına sahip bir cihaza erişim sağlarsa, cihaz sahibinin hesabına erişebilir ve bu da kimlik hırsızlığına veya sahtekarlığa karşı savunmasız bırakabilir.
Dünya nakitsiz işlemlere yaklaştıkça, dijital cüzdanlar daha da önem kazanmaya devam ediyor. Dijital cüzdan: tüketicilere kullanışlı, verimli ve güvenli bir yöntem sunma konusundaki gösterdiği başarıyla hızla basamakları çıkmaya devam ediyor. Aynı zamanda tüketiciler için hem online hem de şahsen satın alma işlemleri sırasında, tercih edilen ödeme yöntemi haline gelerek adından söz ettirmeyi iyi biliyor.
