Yıldız Holding Kurumsal Strateji, İş Geliştirme ve M&A Transformation Head Cem Aydede, Fintechtime Haziran sayısı için yazdı “Neobankalar: Yeni Nesil Bankacılığın Geleceği ve Potansiyeli”.
Açık bankacılık ve API ekonomisinin hızlı gelişimiyle birlikte, bankaların iş modelleri de değişime uğruyor. Özellikle neobankaların sunduğu hizmetlerin kapsamı genişledikçe, müşterilerin finansal ihtiyaçlarını karşılama şekilleri de dönüşüyor. Geleneksel bankalar, müşteri tabanlarını korumak ve genişletmek için neobankaların sunduğu yenilikçi çözümleri entegre etmeye devam ediyor.
Neobankalar: Yeni Nesil Bankacılığın Geleceği ve Potansiyeli
Bankacılık ve finans sektörlerinin pandemi dönemindeki dijitalleşme ivmesindeki artıştan en çok etkilenen sektörlerden olduklarını söyleyebiliriz. Bu değişimin başını çeken unsurlardan biri, isminde yeni ibaresi ile 2007 küresel ekonomik krizi sonrasında popülerleşmeye başlayan “neobankalar.” Neobankalar’ı bir bankacılık altyapısı kullanan genellikle tamamen online hizmetler sunan, kolay hesap açma, hızlı ve sürtünmesiz para transferi, avantajlı komisyonlar ve optimum müşteri deneyimi endeksli bankacılık oluşumları olarak özetleyebiliriz. Neobankaları dijital bankalar ve geleneksel bankalardan ayıran noktaları ve benzeştiği dikeyleri Şekil 1’deki şema çok sade ve net bir şekilde aktarmaktadır.
Şekil 1: Geleneksel, Dijital ve Neobank farklılıkları
Ülkemizde BDDK’nın lisans vermeye başlaması ile dijital banka sayılarının gün geçtikçe arttığını gözlemliyoruz. Hayat Finans ve TOM Bank gibi oluşumlar bünyesinde bankacılık odağı bulunmayan holdinglerin lisanslı bankacılık hizmetleri olarak öne çıkıyor. Küresel neobank tanımına ülkemizde en yakın uyan girişim olarak Turan’ı örnek gösterebiliriz. Lisanslı bir banka olmak yerine farklı bankalar ile iş birliği yaparak belirgin bir müşteri problemini çözmeye odaklanan neobankaların bu esnek iş modeli ile küresel pazara açılmaya ülkemizdeki dijital bankalardan daha uygun olduklarını söyleyebiliriz.
Neobankaların Yükselişi
Neobankalar, son yıllarda özellikle genç ve teknolojiye yatkın kullanıcılar arasında hızla popülerlik kazandı. Bu bankalar, fiziksel şubeler yerine tamamen dijital platformlar üzerinden hizmet veriyor. Kullanıcı dostu mobil uygulamalar, düşük maliyetler ve hızlı hizmet sunma avantajları ile dikkat çekiyorlar. Örneğin, kullanıcılar anında hesap açma, uluslararası para transferleri ve kişisel finans yönetimi gibi işlemleri kolayca gerçekleştirebiliyorlar. Neobankaya örnek gösterdiğimiz Turan da ülkeler arası para transferine odaklanarak Orta Asya’nın neobankası olmayı hedefliyor. 2023 yılında, küresel neobank kullanıcılarının sayısı 400 milyonun üzerine çıktı. Bu rakamın 2024 yılı sonuna kadar 500 milyona ulaşması bekleniyor. Örneğin, Brezilya merkezli Nubank, 2023 yılında 75 milyondan fazla müşteriye hizmet veriyordu. Benzer şekilde, İngiltere merkezli Revolut, 2023 sonunda 30 milyondan fazla kullanıcıya sahipti. Bu bankaların iş modelini ve para kazanma yöntemlerini Şekil 2’deki şekilde özetleyebiliriz.
Şekil 2: Neobankaların iş modeli
Geleneksel Bankaların Cevabı
Geleneksel bankalar, neobankaların yükselişine kayıtsız kalmadı. Çoğu banka, dijital dönüşüm süreçlerini hızlandırarak, dijital bankacılık hizmetlerini iyileştirmeye ve müşteri deneyimini geliştirmeye odaklandı. Birçok geleneksel banka, kendi dijital platformlarını geliştirerek veya neobankalar ile iş birliği yaparak rekabette avantaj sağlamaya çalışıyor. Örneğin, JPMorgan Chase, 2023 yılında dijital bankacılık için 12 milyar doların üzerinde yatırım yaptı. Bankanın mobil uygulaması, aynı yıl içerisinde 50 milyon aktif kullanıcıya ulaştı. Ayrıca, HSBC ve Barclays gibi büyük bankalar da dijital dönüşüm projelerine milyarlarca dolar harcayarak dijital bankacılık hizmetlerini güçlendirdi.
Rekabetin Boyutları
Neobankalar ve geleneksel bankalar arasındaki rekabet, bankacılık sektöründe yenilikçiliği tetikliyor. Neobankalar, sundukları düşük maliyetli hizmetler ve esnek çözümler ile genç ve teknoloji meraklısı kullanıcıları çekiyor. Geleneksel bankalar ise köklü geçmişleri, geniş müşteri tabanları ve güçlü sermaye yapıları ile avantaj sağlıyor. 2023 yılı itibarıyla, neobankaların toplam müşteri tabanı geleneksel bankalara kıyasla hala daha küçük olsa da büyüme hızları çok daha yüksek. Örneğin, ABD’deki neobankaların yıllık büyüme oranı %30’un üzerindeyken, geleneksel bankaların büyüme oranı %5 civarındaydı. Ayrıca, neobankaların maliyet yapıları, geleneksel bankalara göre %70 daha düşük olduğu için fiyat rekabetinde önemli avantaj sağlıyorlar.
İş birliği Fırsatları
Rekabetin yanı sıra, neobankalar ve geleneksel bankalar arasında iş birliği fırsatları da dikkat çekiyor. Bazı geleneksel bankalar, neobankaların teknolojik yeniliklerinden faydalanmak için ortaklıklar kuruyor veya bu dijital bankaları satın alıyor. Bu tür iş birlikleri, her iki taraf için de kazançlı olabilir. Örneğin, İspanya merkezli BBVA, 2023 yılında ABD’li neobank Simple’ı satın alarak dijital bankacılık kapasitesini artırdı. Benzer şekilde, Goldman Sachs, 2023’te İngiltere merkezli neobanka Starling Bank ile stratejik bir ortaklık kurdu ve dijital bankacılık hizmetlerini genişletti.
Geleceğe Bakış
2024 yılında, neobankalar ve geleneksel bankalar arasındaki dinamiklerin nasıl şekilleneceği büyük merak konusu. Rekabet ve iş birliği, bankacılık sektörünün geleceğini belirleyecek iki anahtar unsur olarak öne çıkıyor. Neobankalar, yenilikçi çözümleri ve esnek yapıları ile finansal hizmetlerde devrim yaratmaya devam edecek. Geleneksel bankalar ise dijital dönüşüm süreçlerini hızlandırarak ve yenilikçi iş birlikleri kurarak bu rekabete ayak uydurmaya çalışacak.
Sonuç olarak, neobankalar ve geleneksel bankalar arasındaki ilişki, bankacılık sektörünün evriminde belirleyici bir rol oynayacak. Her iki taraf da müşterilere daha iyi hizmet sunmak ve pazar paylarını artırmak için yeni stratejiler geliştirecek. Bu süreçte, müşteri deneyimi, güvenlik ve yenilikçilik, bankacılık sektörünün geleceğini şekillendiren temel faktörler olacak.
Neobankalar ve Geleneksel Bankaların Geleceği
Açık bankacılık ve API ekonomisinin hızlı gelişimiyle birlikte, bankaların iş modelleri de değişime uğruyor. Özellikle neobankaların sunduğu hizmetlerin kapsamı genişledikçe, müşterilerin finansal ihtiyaçlarını karşılama şekilleri de dönüşüyor. Geleneksel bankalar, müşteri tabanlarını korumak ve genişletmek için neobankaların sunduğu yenilikçi çözümleri entegre etmeye devam ediyor. Örneğin, neobankaların sunduğu kişiselleştirilmiş finansal analizler ve harcama takibi gibi özellikler, geleneksel bankalar tarafından da benimsenmeye başlandı. Aynı şekilde, geleneksel bankalar, kendi dijital platformlarını güçlendirerek, müşteri deneyimini iyileştirme yolunda önemli adımlar atıyorlar.
2023 yılında, ABD’deki büyük bankalar, dijital hizmetlerini geliştirmek için toplamda 100 milyar dolardan fazla yatırım yaptı. Bu yatırımlar, müşteri deneyimini iyileştirmek, güvenliği artırmak ve yeni dijital hizmetler sunmak için kullanıldı. Aynı dönemde, neobankaların küresel pazar payı %10’a yaklaştı ve bu oranın 2025 yılına kadar %20’ye ulaşması bekleniyor.
Müşteri Tercihleri ve Teknolojik Yenilikler
Müşteri tercihlerinin dijitalleşmeye doğru evrildiği bu dönemde, bankaların sundukları hizmetlerin çeşitliliği ve kalitesi daha da önem kazanıyor. Neobankalar, teknolojik yenilikler ve kullanıcı dostu arayüzlerle müşterilere cazip gelirken, geleneksel bankalar da teknolojik yatırımlarını artırarak rekabette geri kalmamaya çalışıyorlar.
2023 yılında yapılan bir araştırmaya göre, müşterilerin %70’i bankacılık hizmetlerini mobil uygulamalar üzerinden gerçekleştirmeyi tercih ediyor. Bu oran, 2020 yılında %50 civarındaydı. Ayrıca, neobankaların müşteri memnuniyeti oranı %85’e ulaşırken, geleneksel bankaların oranı %75 civarında kaldı. Bu veriler, neobankaların sunduğu yenilikçi çözümlerin müşteri memnuniyeti üzerinde olumlu etkisi olduğunu gösteriyor.
Sonuç olarak, neobankalar ve geleneksel bankalar arasındaki bu dinamik rekabet ve iş birliği süreci, finansal hizmetlerde daha yenilikçi ve kullanıcı dostu çözümler sunarak sektörü dönüştürmeye devam edecek. Özellikle veri analitiği, yapay zeka ve blokzincir gibi teknolojilerin daha fazla benimsenmesiyle birlikte, bankacılık sektörü daha dijital ve erişilebilir hale gelecek. Bu dönüşüm hem neobankaların hem de geleneksel bankaların müşterilere daha kişiselleştirilmiş ve verimli hizmetler sunmasını sağlayacak.
