ARC Law Firm Kurucusu Avukat Cemal Araalan ile ARC Law Firm Ortağı Avukat Alp Mete Şirin, Fintechtime Eylül sayısı için yazdı, “Kripto Varlık Hizmet Sağlayıcılar için Güncellenen Lisans Başvuru Şartları: KVHS Listesi ve İlke Kararı”.
“Kripto varlık hizmet sağlayıcılar için lisans başvuru süreçleri, hızla gelişen yasal düzenlemelerle daha da karmaşık bir hal almıştır. Türkiye’de Sermaye Piyasası Kurulu (SPK) ve Türkiye Bilimsel ve Teknolojik Araştırma Kurumu (TÜBİTAK), 2024 yılında kripto varlık hizmet sağlayıcılarının (KVHS) lisans başvurularına ilişkin yeni düzenlemeler yayımlamış ve bu süreçte önemli adımlar atmıştır. Özellikle 2 Temmuz 2024 tarihinde kabul edilen yeni yasa ile birlikte, KVHS’lerin uyum sağlaması gereken yükümlülükler ve teknik gereklilikler netleştirilmiştir. Bu düzenlemeler, kripto varlık sektöründeki şirketler için zorlu bir süreç başlatırken, sektörde faaliyet gösteren tüm tarafların bu yeni düzenlemelere adapte olması ve SPK ile TÜBİTAK’ın beklentilerini karşılayabilmesi büyük önem taşımaktadır.”
Kripto Varlık Hizmet Sağlayıcılar için Güncellenen Lisans Başvuru Şartları: KVHS Listesi ve İlke Kararı
Sermaye Piyasası Kanunu’nda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun (“Kanun”), 2 Temmuz 2024 tarihinde kabul edilmiş ve yürürlüğe girmiş, ardından ise 3 Temmuz 2024 tarihinde Sermaye Piyasası Kurumu (“SPK”) ve Türkiye Bilimsel ve Teknolojik Araştırma Kurumu (“TÜBİTAK”) tarafından önemli açıklamalarda bulunularak kripto varlık hizmet sağlayıcılar (“KVHS”) için lisans başvuru sürecini detaylandıran önemli duyurular yayımlanmıştır.
Kanun, KVHS’lerin düzenlenmesi ve yerine getirilmesi gereken yükümlülüklerin belirlenmesi yetkilerini SPK’ya verirken, blokzincir teknolojisinin kompleks yapısı sebebi ile SPK’ya teknik konularda danışabileceği bir organ olarak TÜBİTAK’ı belirlemiştir.
SPK 3 Temmuz 2024 tarihinde gerçekleştirmiş olduğu duyuruda[1] faaliyet iznine ilişkin KVHS’leri dört bölüme ayırmış ve her bölüm için de talep edilen bilgi ve belgelerin teslimi için belirli süre zarfları öngörmüştür. Buna göre; merkezi yurt dışında bulunan ve Türkiye’de kurulu olmamasına rağmen Türk müşterilere yönelik hizmet verenler, Yasa’nın yürürlüğe girmesinin ardından yeni faaliyete başlamak isteyenler, tasfiye kararı alacaklar ve tasfiye sürecinde yeni müşteri kabul etmeyecekler, Kanun’un yürürlüğe girdiği tarihte kripto varlık hizmet sağlayıcılığı faaliyeti yürütenler olarak parçalara ayırmıştır. Tasfiye kararı alacak ve faaliyetlerini durduracak olan KVHS’ler için 2 Ekim 2024’e kadar tasfiye kararı alacaklarına ve tasfiye süreci içerisinde yeni müşteri kabul etmeyeceklerine dair SPK’ya beyanda bulunmaları, geriye kalan ve faaliyetlerine devam edecek tüm KVHS’ler için ise 2 Ağustos 2024’e kadar SPK tarafından gerçekleştirilen duyuruda belirtilen bilgi ve belgeler ile başvurularını tamamlamaları gerektiği bildirilmiştir.
2 Ağustos 2024’e kadar birçok KVHS halihazırda yürütmüş oldukları faaliyetlere devam edebilmek üzere SPK’ya başvuruda bulunmuşlardır. Başvurular için ayrılan 1 aylık sürenin dolmasının ardından 5 Ağustos 2024 tarihinde SPK’ya başvuran kuruluşlar ile faaliyetlerini tasfiye edeceklerine yönelik beyan veren kuruluşlar sırasıyla “Faaliyette Bulunanlar Listesi”[2] ve “Tasfiye Beyanında Bulunanlar Listesi’nde”[3] yayımlanmıştır. SPK tarafından yayımlanan bu listelerde bilinirlik elde etmiş birçok kripto varlık borsasının yer almaması dikkat çekerken, SPK tarafından bu listelerin geçici olduğu ve talep edilen bilgi ve belgeleri eksik veya yetersiz iletenler ile incelemesi devam edenlerin “Faaliyette Bulunanlar Listesi’ne dâhil edilmediği, ilgili kuruluşların eksiklikleri tamamlaması veya SPK tarafından incelemelerin neticelenmesi halinde listelerin güncelleneceği belirtilmiştir. Ayrıca Faaliyette Bulunanlar Listesi’nde yer alan KVHS’lerin ilgili mevzuat uyarınca SPK tarafından yetkilendirildikleri anlamına gelmediği ve listede yer alan kuruluşların ikincil mevzuatın yürürlüğe girmesini takiben SPK’ya yetkilendirme için ayrıca bir başvuru yapması gerekeceği belirtilmiştir.
8 Ağustos 2024 tarihinde SPK tarafından kripto varlık platformlarının kuruluş esaslarına ilişkin yayımlamış olduğu İlke Kararı[4] KVHS’ler için yeni gereklilikler öngörmüştür.
Art arda gelen duyuru ve kararlar SPK’nın bu süreçte hızlı aksiyonlar aldığına işaret etmektedir. İkincil düzenlemelere doğru hızla yol aldığımız bu süreçte KVHS’lerin gelecek düzenlemeler için gerekli olabilecek belgeleri hazır etmesi ve TÜBİTAK tarafından da öngörülebilecek teknik gerekliliklere hazırlıklı olması oldukça önemlidir.
İlke Kararı Öncesi Lisans Başvuru Süreci
SPK’nın KVHS’lere lisans verme sürecinde İlke Kararı öncesinde önemli bir yol gösterici olan duyurusunda, KVHS’lerin lisans almak için başvurmaları gereken bilgiler ve belgeler, duyurunun ekinde bulunan başvuru belgeleri (EK-1) ve bilgi formu (EK-2) olarak belirtilmişti. Başvuru sürecinde istenen bilgi ve belgeler de dahil olmak üzere tüm başvuru süreci oldukça yeni olduğundan, halihazırda 2 Ağustos 2024 tarihine kadar ön başvuru sürecinde EK-1 ve EK-2 olarak belirtilen belgelerin titizlikle hazırlanması gerekmiş ve bu çerçevede KVHS’ler başvurularını gerçekleştirmişti.
Bu belgelerin arasında ortaklar ve üst düzey yönetime ilişkin başvuru tarihi itibari ile son 6 ay içerisinde alınmış olmak şartı ile adli sicil kayıtları, nüfus cüzdanı örnekleri, yabancı kişiler bulunuyor ise bu kişilerin pasaport örnekleri, diploma örnekleri, özgeçmişleri yer almaktaydı.
Burada uygulamada dikkatimizi çeken önemli bir olgu, özellikle yabancılara dair belgelerin apostil tasdikli suretlerinin sunulması gerektiğinden bu husus ciddi zaman gerektirebilmektedir. Dolayısıyla, ileride başvuru gerçekleştirecek KVHS’lerin özellikle apostil tasdikli belgelerin temini konusunda hızlı ve titiz şekilde davranmaları önem taşımaktadır.
Diğer önemli bir olgu ise, platformlarını kullanıcılara açmayan ve EK-2 formundaki saklama bilgilerini boş bırakarak başvuru yapan KVHS’lerin aşağıda belirtilen SPK’nın ilke kararından da anlaşıldığı üzere başvuruları faaliyet göstermedikleri gerekçesi ile dikkate alınmamış olduğudur.
Sonuç itibariyle, SPK’nın Faaliyette Bulunanlar Listesi olarak yayınladığı geçici listede halihazırda 47 tane KVHS’nin listeye girdiği görülmüştür.
SPK’nın İlke Kararı ile Güncellenen Şartlar
SPK, platformlara yönelik yayımlamış olduğu İlke Kararı’nda, kuruluş şartlarında, kuruculara, ortaklara ve yöneticilere, geçiş ve uyum süreçlerine ilişkin çeşitli şartları güncellemiştir. Buna göre güncellenen önemli şartlar arasında:
- Kuruluş Şartları
- Platformların anonim ortaklık şeklinde kurulmaları ve yönetim kurulunun asgari olarak üç üyeden oluşması,
- Mevcut payların tamamının nama yazılı olması ve paylarının nakit karşılığı çıkarılması,
- Asgari 50.000.000 Türk lirasının (elli milyon Türk Lirası) tamamının nakden sermaye olarak ödenmiş olması ve öz sermayenin de bu tutardan az olmaması,
- Esas sözleşmenin Kanun ve ilgili düzenlemelere uyumlu olması ve mevcut faaliyet konusu ile sınırlı tutulması,
- Ticaret unvanlarında sunulan hizmet olan “kripto varlık alım satım platformu” ibaresine yer verilmesi öngörülmüştür.
- Kuruculara, Ortaklara ve Yöneticilere İlişkin Şartlar
- İlke Kararı’nda yöneticiden ne anlanması açıklanmış ve “Yöneticiler, yönetim kurulu üyeleri, genel müdür, genel müdür yardımcısı ile unvanı fark etmeksizin yetki ve görevleri itibarıyla genel müdüre ve genel müdür yardımcısına denk konumda görev yapan veya platformu temsile yetkili kılınmış personel” olarak tanımlanmıştır. Yöneticilerin de ortaklar için öngörülen şartları taşımaları zorunlu hale getirilmiştir.
- Yönetim kurulu üyelerinin çoğunluğunun 4 yıllık lisans eğitimi veren okullardan mezun olmaları gerekliliği öngörülmüştür.
- Platform kurucu ortaklarının müflis olmaması konkordato ilan etmiş olmaması, uzlaşma sureti ile yeniden yapılandırma başvurusunun tasdik edilmiş olmaması ya da hakkında iflasın ertelenmesi kararı verilmiş olmaması gerekmektedir. Bunun yanında ilke kararı E.2(B.(c)) fıkrasında kurucu ve ortakların ilgili maddede yer alan TCK’da sayılan suçlardan herhangi birinden hükümlü olmaması gerekliliğini de öngörmüştür.
- Platformların Kuruluş İşlemleri
- Kurucuların şartlara uygun şekilde hazırlamış oldukları esas sözleşme ve kendileri, yöneticileri için ilgili bölümlerde öngörülen şartları karşıladıklarını gösteren belgeler ile birlikte, EK/1 ve EK/2’de yer alan belge ve formlar ile kurula başvuracağı, SPK tarafından ek bilgi ve belgeler talep edilebileceği de belirtilmiştir.
- Kuruluş izni alan şirketlerin, SPK tarafından belirlenen ve belirlenecek olan faaliyet ilke ve esasları doğrultusunda faaliyet izni almak üzere SPK’ya ayrıca başvurması gerekmektedir. Kısaca “kuruluş” ve “faaliyet” izni olmak üzere KVHS’lerin iki türlü izin alması öngörülmektedir.
- Geçiş ve Uyum Hükümleri
- SPK’ya başvuruda bulunan fakat bu sırada herhangi bir müşterisi ve/veya müşterilere ait saklama bakiyesi bulunmayan şirketlerin beyanlarının Kanun’un Geçici 11’inci maddesi gereğince öngörülen şartları karşılamadığı gerekçesi ile başvurularının işleme alınmadığı beyan edilmiştir.
- SPK’ya yapılan başvurularda Kurul’un 02.07.2024 tarihli duyurusunda yer alan Ek/2 Formunu göndermeyenlerin ve Ek/1’in belge listesinin (3) ve (4) numaralı maddelerinde talep edilen açıklama ve belgeleri eksik veya yetersiz iletenlerin başvurularının işlemden kaldırılacağı, bu belgeler dışındaki belgelerin eksik olması durumunda, söz konusu eksikliklerin talep tarihinden itibaren en geç 15 işgünü içerisinde tamamlanarak SPK’ya iletilmesi halinde bu şirketlerim Kurul’un 02.07.2024 tarihli duyurusu uyarınca hazırlanan Faaliyette Bulunanlar Listesi’ne eklenebileceği ifade edilmiştir. Belgelerin talep edilen nitelikte ve sürede iletilmemesi halinde ise başvuruların işlemden kaldırılacağı ifade edilmiştir.
- Başvuruları işleme alınmayan veya işlemden kaldırılanlar Kanun’daki platform tanımı kapsamında işlemlerine devam edemeyeceği ve faaliyet gösteremeyecekleri fakat yeniden başvuruda bulunabilecekleri ifade edilmiştir.
- SPK’nın 02.07.2024 tarihli duyurusunda hazırlanan ve paylaşılan Faaliyette Bulunanlar Listesi’nde yer alan veya alacak olan şirketlerin, İlke Kararı’nda öngörülen şartları sağlayarak 08.11.2024 tarihi mesai bitimine kadar Kurul’a başvurması gerektiği, listede yer alan veya alacak şirketlerin faaliyetlerine Kurul’un faaliyet şartlarına ilişkin düzenlemeleri yürürlüğe girene kadar devam edebilecekleri beyan edilmiştir.
Sonuç
İkincil düzenlemelere hızla yol aldığımız bu süreçte SPK’nın almış olduğu aksiyonlarla, oldukça hızlı bir şekilde ilerlendiğini ve SPK’nın KVHS’lerin oldukça düzenli, mali olarak güçlü ve kurumsal yapılar halinde oluşmasını sağlamayı amaçladığı anlaşılmaktadır. Bu süreçte avukat, uyum görevlisi, yönetici ve teknik kadronun iş birliği oldukça önemlidir. Özellikle blokzincir teknolojisinin kullanıldığı karmaşık yapılarda bu durum daha da fazla öne çıkmaktadır.
SPK’nın yukarıda belirttiğimiz İlke Kararı’nda özellikle asgari sermaye ve öz sermaye açısından belirlemiş olduğu 50 milyon TL’lik parasal sınır, yönetim kurulu üyelerinin üç kişiden teşekkül etmesi, ana sözleşmede ve unvanda kripto varlık hizmet sağlayıcılığına dair spesifik ibarelere yer verilmesi ve en önemlisi de 8 Kasım 2024 tarihine başvuru gerçekleştirmek isteyen KVHS’lerin gerçekten faaliyette olan ve saklama tarafında spesifik kripto varlık bilgilerine yer verecek olması 8 Kasım 2024 tarihine kadar başvuru gerçekleştirecek KVHS’ler açısından belirleyici olacaktır.
