Finansal Okuryazarlık Girişimcisi

Özlem Denizmen  

 

Finansal Okuryazarlık Girişimcisi Özlem Denizmen, Fintechtime okurları için kaleme aldı “Kredi Okuryazarlığınız Ne Durumda?”.

İçinde bulunduğumuz zor zamanda kredi ihtiyacınız, kredi borcunuz olabilir. Tüm bunları bilmek ve yönetmek gerekiyor. Gelin bilgiyle güçlenelim.

 

KREDİ OKURYAZARLIĞINIZ NE DURUMDA?

İçinde bulunduğumuz zor zamanda kredi ihtiyacınız, kredi borcunuz olabilir. Tüm bunları bilmek ve yönetmek gerekiyor. Gelin bilgiyle güçlenelim.

Türkiye’de ilk kez hayata geçirilen Kredi Okuryazarlık Haftası Projesi 27 Haziran-1 Temmuz tarihleri arasında düzenlendi. Birbirinden değerli etkinliklerde, bireylerin ve kurumların kredi kullanmadan önce, kullanım sırasında ve sonrasında bilmesi gerekenler konuşuldu.

Bankacılık ve finans sektörünün önde gelen kurum ve sivil toplum kuruluşlarının, kurucusu olduğum Moneye, Para Durumu ve FODER’in de paydaşları arasında olduğu projenin ilk gününde ben de konuşmacıydım. Finansal iyilik haline geçmek için parayı, kredileri, kartları doğru yönetmeyi konuştuk.

 

KREDİ NOTU NEDİR?

Kredi kartı, kredi kullanmış herkesin bir kredi notu var. Gelecek 12 aydaki borçlarınızı ödeme olasılığınızı tahmin etmek için hesaplanan not yani sizin finansal karneniz. Özellikle bankalardan kredi alırken belirleyici rol oynar ama bankalar sadece kredi notuna bakarak karar vermez. 1-1900 arasında değişir. Notun 1900’e doğru ilerledikçe risk seviyeniz azalır.

Türkiye’nin kredi notu ortalaması 1492. Siz kredi notunuzu biliyor musunuz?

 

KREDİNİN 5K’SI

Bankalar kredi verirken neye bakar?

  • Karakter: Borcunuzun vadesi geldiğinde ödeme istek ve kararlılığınızı, borcunu geri ödeme konusundaki niyetinizi gösterir.
  • Kapasite: Finansal açıdan krediyi geri ödeyebilme gücünüz, gelir oluşturma kapasiteniz var mı?
  • Kapital: Sermayeniz yeterli mi?
  • Koşullar: Genel ekonomik koşullarla, kredi talep edenin içinde bulunduğunuz sektörün durumunu ifade eder.
  • Karşılık: Kredinizin teminatıdır.

 

KREDİ NOTU NEDEN GEREKLİ?

Kredi kullanırken, araba, ev kiralarken, işe girerken, cep telefonu veya beyaz eşya alırken, ortak olurken kredi notun her zaman karşınıza çıkar. Bazı bankalar kredi notunuza göre uygun kampanyalı faiz oranları sunar.

NOTUM NASIL YÜKSELİR?

İhtiyaç anında kredi kullanmanız için bu notu iyi yönetmeniz şart. Kredi notunuzu bilmiyorsanız kredi kullanmak istediğinizde bir anda yükseltemezsiniz. En az birkaç ay beklemeniz gerek.

ALIŞKANLIKLARINI YÖNET

Kredi ödeme alışkanlığı kredi notunuzun yüzde 45’ini oluşturuyor. Borçlarınızı zamanında ödemek kredi notunuzu olumlu etkiler. Kredi çekerken vadeyi ve aylık ödeme miktarını belirlerken de dikkatli olun. Bu sayede borcunuzu zamanında, düzenli ödersiniz ve kredi notunuz yükselir.

Kredi kartı borcunuzun en az asgari tutarını düzenli olarak ödeyin. Asgari tutardan 1 TL bile eksik öderseniz o borç ödenmemiş sayılır ve notunuz düşer. Ancak ben buna karşıyım asgari ödemekle borç bitmez, mümkün olduğunca fazla ödeyin ki borcunuzu bir an önce kapatın.

BORÇ DURUMU

Mevcut hesap ve borç durumunuz kredi notunuzun yüzde 32’sini oluşturur. Geçmişte borç ödemelerinizde gecikme olduğu için kredi notunuz düşükse, hatta bankalarla yasal takip sürecine gitme durumunuz olduysa panik yapmayın. İhtiyacınız olan şey, zaman.

YENİ KREDİLERE DİKKAT!

Kredi notunuzun yüzde 5’ini oluşturur. Henüz ödeme performansınızın belli olmadığı, yakın zamanda kullandığınız krediler risk oranınızı artırır.

KULLANIM SIKLIĞI

Örneğin; kredi kullanan ve düzenli ödeme yapan bir kişinin kredi notu, hiç kredi kullanmayan bir kişiye göre daha yüksek olabilir. Bu durumun da kredi notuna etkisi yüzde 18 olur.

Hiç kredi, kredi kartı kullanmamış bir kişinin kredi notu hesaplanamadığı için bankalar kredi değerlendirmesini farklı bilgilerle yapar.

Çok sık kredi kullanmak ve çok nadir kredi çekmek kredi notunuzun yükselmesini engelleyebilir.

 

GENÇLER!

Sağlam bir kredi notu tek günde oluşmuyor. Temelleri genç yaşta atın. Öğrenciysen küçük limitli kredi kartı al, kullan ve günü gününe öde. Hem borç ödeme disiplini edin hem de kredi notun gelecekteki finansal kararların için hazır olsun.

Krediye başvurunca notum düşer mi?

Krediye başvurduğunuzda notunuz değişmez. Ancak bankalar birçok başvuru yaptığınızı ve kredi alamadığınızı görürse bu durumu olumsuz değerlendirebilir. Yeni kullandığınız kredi, kredi notunuzu bir süreliğine düşürebilir ödemelerinizi düzenli yaptıkça notunuz yükselir.

 

Borcumu ödemeyi unutursam notu düzeltmek ne kadar sürer?

Bir kez gecikme olduysa ve borcu ödediyseniz notunuz hızlı toparlanır. İki kez gecikme olduysa notunuz bir sene civarında toparlanır.

Hangi kredi kartımı kapatsam?

Biri 10 senelik, diğeri altı aylık iki kredi kartınız var diyelim ve birini kapatmak istiyorsunuz. Altı ay önce aldığınız kartı kapatın. Eski kredi kartınızın geçmişinin notunuza olumlu etkisi var.