Prof.Dr. C. Coşkun Küçüközmen
İzmir Ekonomi Üniversitesi İşletme Fakültesi
İzmir Ekonomi Üniversitesi İşletme Fakültesi Uluslararası Ticaret ve Finansman Bölümü Öğretim Üyesi Prof.Dr. C. Coşkun Küçüközmen, Fintechtime Dergisi Sonbahar 2020 – Eylül & Ekim sayısı için kaleme aldı, “Fintek’lerin Pandemiyle İmtihanı”.
Finteklerin ilk sınavının yüzyılımızın en büyük krizine denk geldiğini söyleyebiliriz. Henüz emekleme aşamasında olan birçok fintek yolun başında büyük sıkıntı yaşarken bir kısmı da bu süreçten kârlı çıkmıştır. Bugüne kadar bu büyüklükte bir kriz yaşamayan fintek firmaları sorunlarını teknoloji geliştirme yoluyla çözmeye yatkın oldukları için bu sorun karşısında çıkış yolları bulabilmişlerdir. Ancak bu durumun tüm fintek firmaları için geçerli olmadığını da ifade etmeliyiz.
CB Insights tarafından yayınlanan “The State of Fintech Q2’20 Report: Investment & Sector Trends to Watch” (2020 Yılı İkinci Çeyrek Fintek Raporu: İzlenmesi Greken Yatırım ve Sektör Trendleri) başlıklı Raporda fintek şirketlerin kazançlarında artış olduğu, yeni nesil bankacılık hizmetlerinin ortaya çıktığı, Covid-19 ile birlikte artan e-ticaretin fintek firmalarının gelişmesinde ve kârlılığında büyük bir avantaj sağladığı, servet yönetimindeki yoğun rekabetin konsolidsyona yol açtığı ve fintek halka arzlarında bir artış görüldüğü vurgulanmış.
Diğer taraftan özellikle kuruluş aşamasında olan finteklerin en büyük sıkıntısı aldıkları fon (yatırım) miktarındaki ciddi azalış olmuştur. Ancak Covid-19 etkisi ile artan e-ticaretle birlikte mobil ödeme sistemleri ve temassız ödemelerde adeta bir patlama yaşanmıştır. Bu durum hiç şüphesiz bir salgınla birlikte gelen fırsat olmuştur. Çince’de kriz kelimesinin risk ve fırsat kelimelerini ifade eden iki karakterle yazıldığı bilgisini de paylaşalım.
ABD ve Çin, fintek şirketleri birbiri ile rekabet halinde olan liste başı iki ülke. Çin’de gerçekleşen mobil ödemelerin %90’dan fazlası Alipay ve WeChatPay tarafından gerçekleştiriliyor. Alipay’in sahibi olan Alibaba şikreti üzerinden ödeme işlemi gerçekleştiren kayıtlı kullanıcı sayısı 520 milyon (PayPal’ın 203 milyon). Yine Alibaba üzerinden servet yönetimi yapan 330 milyon ve kredi referans noktası olarak 257 milyon (FICO’nun 180 milyon) kullanıcısı mevcut.
Internet bankacılığı ile gerçekleştirilen işlemlerin sağladığı zaman ve maliyet avantajının giderek mobil platforma taşınması ile birlikte mobil bankacılık adı verilen süreç bankalara olan ihtiyacı azaltırken nitelikli bankacılara olan talebi artırmaktadır. Geleceğin bankacıları sadece ekonomi-finans değil aynı zamanda teknoloji ve hukuk bilgisine sahip bireylerden oluşacaktır. Diğer taraftan mobil sistemlerde kripto paraların, dijital paraların ve diğer sanal para türlerinin kullanılması süreci karmaşık ve riskli hale getirdiğini de not etmeliyiz.
Covid-19 süreci ile birlikte on-line yaşam tarzı, önlemlerin gevşetilmesi ile birlikte mobil yaşam tarzına dönüşmüştür. Bağımsız ve kendi patronu olarak çalışanarın oluşturduğu Gig Ekonomisi (kısa süreli ve esnek iş ekonomisi), özellikle internet üzerinden ücretsiz ya da belli bir ücret karşılığı varlıkların ve hizmetlerin bireyler tarafından karşılanıp kullanıldığı Paylaşım Ekonomisi gibi yeni nesil ekonomik sistemler hiç şüphesiz fintek şirketlerinin kapsama alnında yer almaktadır. Neticede hayatı kolaylaştıran ve tüm finans sektörünü iş modelini değiştirmeye zorlayan finansal teknolojiler ihmal edilemeyecek kadar önemli hale gelmiştir. Kamunun bu noktada düzenleme, denetim ve güvenliğin sağlanması gibi vazgeçilmez ve devredilemez yükümlülükleri olduğunu da hatırlatalım.
