Doğa Karaçallık
TURKCELL MOBİL
FİNANSAL SERVİSLER UZMANI
Finansal hizmetlerin daha verimli olması, kullanıcı için daha etkin kullanılması için ortaya çıkan fintek kavramı, finansal servislerin eskisine nazaran çok daha kolay ulaşılabilmesine olanak sağlıyor.
Teknolojinin sağladığı elektronik ve dijital platformlar sayesinde para kavramı değişime uğramaya başladı. Bu değişimin ilk adımlarını fintekin dünyaya sunduğu dijital para olan Bitcoin ile gördük . Bitcoin; 2009 senesinde kimliği bilinmeyen kişi veya kişiler tarafından ortaya çıkan, internet ortamından satın almalar yapmak için kullanılan, birçok para birimi (TL, Euro, Dolar, Yuan vs.) ve dijital servisler (PayPal) üzerinden takas edilebilen, bağımsız para birimi ve kriptolu para (şifreli para) kategorisinde geliştirilen ilk örnek diyebiliriz. Aslında Bitcoin daha piyasaya çıkmadan önce Facebook’un, Facebook Credits adı altında yeni bir sanal para birimi meydana getirmesiyle böyle bir sistemin oluşumunun ilk ayak seslerini duymuştuk. Facebook Credits’ler ile Facebook platformunda geliştirilen oyunlarda hesaplarınızı yükseltebiliyor ve Facebook Credits’leri dilediğinizce harcayabiliyordunuz.
Hükümetlerin para politikalarına aykırı olduğu için bahsini ettiğim bu dijital para girişimleri yasaklandı, bazıları kendi sahipleri tarafından dolandırıcılığı önlemek için kapatıldı, bazıları da ilgi görmediği için piyasadan silinip gitti. Fakat Bitcoin ve Bitcoin’in açık kaynaklı kodlarını temel alarak kurulan diğer kripto para girişimleri gelişimlerini sürdürüyor. Üstelik bununla da kalmayarak dijital para biriminin gün geçtikçe daha popüler olacağı konusunda tüyo veriyor.
Bitcoin Neden Bu Kadar Talep Görüyor?
Herkesin merak ettiği bu sorunun en basit cevabı; merkezi bir para birimi olmaması, bir otorite tarafından yönetilmediği için hızlı değer artışlarıyla iyi bir kazanç getirisi sağlayabilme ihtimali ve geleneksel ödeme sistemlerine göre avantajlı olduğu şeklinde verilebilir. Örneğin bir EFT işlemi gerçekleştirmek istediğimizde mesai saatleri dışında veya hafta sonları para transferi yapamamaktayız. Oysaki Bitcoin kullanıcıları istedikleri zaman diliminde para transferini anlık gerçekleştirmektedir.
Online bankacılık kullanmayanlar bir havale işlemi için banka, ATM veya postane merkezlerine gitmektedir. Bitcoin üstünden transferi gerçekleştirmek için bir yere gitmeye gerek yoktur. İnternet üstünden Bitcoin cüzdanlarının bulunduğu herhangi bir cihaz yardımıyla kolayca Bitcoin transferi yapılabilir. Bitcoin’de transferler ağlar arasında, P2P (peer-to-peer) altyapısıyla yani bir aracı veya merkezi otorite olmaksızın direkt olarak kullanıcıdan kullanıcıya çalışır. Bu nedenle, geleneksel ödeme sistemlerinin para transferlerinde aldığı yüksek işlem ücreti ve komisyon gibi masraflar, Bitcoin transferinde yer almaz.
Bitcoin herhangi bir ülkenin merkez bankasına bağlı olmadığından, dünyanın neresinde olursanız olun internet aracılığıyla Bitcoinlerinizi kullanmanız mümkündür. Para birimiyle yapılan para değişimi, takas gibi masraflarınız yoktur. Ayrıca Bitcoin bu özelliği sayesinde ülkelerin ekonomik dengelerini değiştiren İşsizlik Oranı, Enflasyon, Gayri Safi Yurt İçi Hasıla (GSYİH), Faiz oranları, Cari İşlemler ve Ödemeler Dengesi gibi makro ekonomik etkenlerden etkilenmez.
Yatırımcılar sahip olduğu değerli menkul kıymetlerini daha güvenilir bir ortamda tutmak için bankaların kasalarını kiralamakta ve yüksek bedeller ödemektedir. Oysaki Bitcoin kullanıcıları, internet üstünden ücretsiz edinebildikleri Bitcoin cüzdanları sayesinde Bitcoinlerini kolayca saklayıp, taşımaktadır. Ayrıca bu cüzdanlar için herhangi bir hesap işletim ücreti yoktur.
Dijital Paranın Sorunları da Yok Değil
Bitcoin kullanımının en büyük problemi ise, bağımsız bir para birimi olması yüzünden hiçbir kurum tarafından kontrol edilememesi olarak gözüküyor. Hiçbir şekilde para akışının denetimi sağlanamıyor. Transferlerin anonim platformda, yani kullanıcıların Bitcoin hesaplarının hiçbir isme, adrese ve kullanıcıyı tanımlayacak herhangi bir bilgiye bağlı olmadan gerçekleşmesinden dolayı Bitcoin’in yasa dışı faaliyetlerde kullanılması da mümkün. Bu platformda yapılan hatalı transferlerde, transfer işlemine müdahale edilemediğinden transferi geri almanın herhangi bir yolu bulunmamaktadır.
Bir diğer sorun olarak yatırımcılar için Bitcoin’in yüksek volatilite, yani elde edilmesi beklenen kazanç veya zararın belirsizlik ölçütü değerine sahip olmasıdır. Bu da Bitcoin’e olan yatırım amaçlı kullanımının güvenilirliğini ciddi derecede etkilemektedir.
Yine de bahsettiğimiz bu olumsuzluklara rağmen kullanıcılar için Bitcoin ve türevi kripto paraların sağladığı avantajlar daha ağır basıyor diyebiliriz. Bu nedenden dolayı dijitalleşen dünyada kripto para ile ilgili girişimler günden güne giderek artan bir grafik sergileyecektir. Eğer gelecekte tüm dünyanın ortaklaşa kullanabileceği bir paradan söz edeceksek, bu kesinlikle Bitcoin olacaktır. Bitcoin’in bu gelişimi bize; çalışma prensibi model alınarak gelecekte ülkelerin kendi ‘coin’lerini yapabilme becerilerini kazanacaklarını gösteriyor. Artık kağıt para dolaşımının giderek anlamsızlaştığı bu dönemde ülkelerin kendi coin’lerini üretip, Türkiye TLcoin, Avrupa Eurocoin, Amerika UScoin gibi bir coin altyapısının oluşabileceğini düşünülebilir. Bu coin’ler arasındaki geçiş ve takaslar hem kendi aralarında gerçekleşecek hem de herhangi bir nedenden dolayı finansal sistemin tıkanması durumunda başvuracakları adres Bitcoin sistemi olacaktır. Yani dünyanın olası yaşayabileceği yeni ekonomik buhran ve krizdeki ‘Finansal Tufan’ında Bitcoin Nuh’un Gemisi misyonunu üstlenecektir.
