Para Kazanma Eğitimleri Kurucusu
Mehmet Hamdi Bol
Para Kazanma Eğitimleri Kurucusu – Mehmet Hamdi Bol, Fintechtime okurları için kaleme aldı, “Kripto Paralar Biterse Para Nereye Akar?”.
En baştan amacımın zihin esnetmek, düşünmek ve düşünmeye teşvik etmek olduğunu açıkça yazayım. Kripto paraların, başta Bitcoin olmak üzere bitmeyeceğini düşündüğümü açıkça belirteyim. Lütfen dikkat, kripto para bitmeyecek ama altcoinlerin çok büyük çoğunluğunun uzak olmayan bir gelecekte yok olacağını düşünüyorum. O halde bu başlığı neden kullandım? Aynı şeyleri ve daha önceki yükselişi bilen uzmanların yeni tahminlerini okumaktan bıktım. Diğerleri kadar dikkat çekmeyeceğini bildiğim halde, farklı bir bakış açısı getirmeye hedefleyen konuları açmaya çalışıyorum. Umarım sizlere bir kıvılcım çakar…
Çok hareketli dönemdeyiz ve yazıyı teslim etmek çok zor geliyor. Sürekli bir gelişme, beklenmedik olay çıkacakmış gibi bir his var piyasada. Dönelim konumuza. Bu yazıyı teslime hazırladığım sırada kripto paraların toplam hacmi bir buçuk Trilyon USD idi. Bunun yaklaşık yüzde kırk beşi sadece Bitcoin’e ait. Değerin artması ile toplam hacimde yakın zaman önce iki buçuk Trilyon USD’yi gördük.
Şimdi sizlerden zihin esnetmek, düşünme egzersizi yapmak için tüm kripto para piyasasının kapandığını, bittiğini düşünmenizi rica ediyorum.
Mümkün mü? Ne zaman? Ne şekilde? Neden? soruları hakkında binlerce sayfa yazabilirim… Ama bu sayıda konumuz sonrasında neler olabilir? İmkânsız ve uçuk geliyor değil mi! Peki ya olursa? Düşünmekten zarar gelir mi? Bir gün gelir söz uçar, yazı kalırmış, iyi ki yazmışım der miyim?
Toplam piyasa düşünüldüğü zaman kripto paranın hacmi büyük değil ama hızlı bir yer değiştirme çok şeyi etkileyebilir. Bir buçuk trilyon USD hızlıca bir piyasadan çıkıp, başka noktalara aktığı zaman, sel suları gibi basınç hatta yıkım oluşturabilir. Düşünmeye başlayınca yeni pencereler açılıyor. Yakın zaman önce devletimizin yetkilileri üst üste kripto paralara vergi gelecek vurgusu yapınca ben çok kişinin portföylerinin bir kısmı ile önceden planlamadıkları hareketler yaptıklarını gözlemledim. Bu konuda çevrem geniş olduğu için bir fikir edinebiliyorum ama genelleme yapmıyorum. Daha açık olmak gerekirse, ne yaptılar? Kripto para yatırımlarının bir kısmını başka yatırım araçlarına kaydırdılar ve bir kısmı bozarak tüketime yönlendirdiler. İleride planladıkları tüketimleri erkene aldılar. Ev alan, arabasını, bilgisayarını değiştiren yatırımcılar oldu. Kripto yatırımı yapan kişilerin diğer yatırım araçlarına göre daha yüksek risk iştahına sahip olduklarını, yaş ortalaması olarak daha genç olduklarını biliyoruz. Risk ile kazanç doğru orantılı. Yüksek risk yüksek kazanç ve tabi ki yüksek zarar demek. Bu anlamda kripto piyasasından sebebi ne olursa olsun çıkan paranın kayda değer bir kısmının tüketime hatta lüks tüketime gideceğini düşünebiliriz. Lüks ürünlere, hatta dar bir alana (nişe) akan para talep patlaması ve fiyat artışı oluşturabilir. Dikkat edin bu insanlar için lüks araba hep Lamborghini’dir. Araba uç bir örnek ama bilgisayar olarak tercih neredeyse her zaman Mac marka son model dizüstü bilgisayardır. Ezici çoğunlukla başka marka değil sadece Mac. Nispeten kolay ve hızlı kazanılmış para harcanırken de kolay ve hızlı harcanıyor. Kripto paralar kolaydır demiyorum ama kazanç miktarı ve kazanç hızı düşünüldüğü zaman klasik piyasalardan çok farklıdır. Benim fikrim böyle bir durumda bazı sektör ve ürünlerde, arz, talep dengesi bozulabilir hatta enflasyon artabilir.
Söz konusu insan olunca her zaman bir belirsizlik olduğunu da özellikle hatırlatmak lazım. Biz fikir yürütebiliriz ama zamanın şartlarına göre insanlar çok farklı davranabilir.
Çıkan paranın bir kısmı tüketime gitti diyelim peki geri kalanı ne olur?
Muhakkak bir kısmı yine parayı arttırma, erimesini engelleme, geleceği garanti altına alma vb. sebepler ile başka yatırım araçlarına kayacaktır. Ağırlıklı olarak genç ve risk sever bir grubun benzer özellikleri taşıyan bir yatırım aracına yöneleceğini düşünebiliriz. Bu piyasanın yedi, yirmi dört işlem yapması çoğu finans uzmanı için korkutucu. Fiyat hareketliliği ise kâbus. Altın gibi en klasik ve fiyat hareketleri en az dalgalı yatırım araçlarının bu pastadan dilim alamayacağını düşünüyorum. Kripto piyasasındaki paranın bazı ülkelerde yoğunlaşmasına rağmen tüm dünyaya yayıldığını unutmamak gerek. Akış bu anlamda tüm haritaya yayılır.
Klasik finansal araçların kripto yatırımcısına sıkıcı ve yavaş geleceğine adım gibi eminim. Kendi parasını aracısız şekilde donanım cüzdanlarında tutan kişilerin klasik sistemlere bakışı sistemin istediği şekilde değil.
Toparlamak gerekirse eğer gerçekleşirse ben bu durumu bir barajın kapaklarının aniden ve sonuna kadar açılmasına benzetiyorum. İlk başta ve önde yer alan kısımlarda hasar oluşacaktır. Zaman içerisinde suyun basıncı ve gücü azalacak ama ciddi bir yer değişimi olacaktır. Daha önceden suyun beklediği yer ve ulaştığı yer çok farklılaşacak, önceden sulak olan alanlar kurak hale gelebilir, önceden kurak olan yerler su altında kalabilir…
NOT: Yazımdan önce danıştığım değerli hocamız Doç.Dr.Aysel Gündoğdu’ya çok teşekkür ederim.
