Craft Capital CEO’su Sinan Yıldırım, Fintechtime Ekim sayısı için yazdı “Global Fintech Görünümü ve Değerleme Değişimleri”.
“2024’ün ilk yarısında fintech sektörü, yüksek sermaye maliyeti ve piyasa belirsizlikleri nedeniyle küresel yatırımlarda düşüş yaşadı. Özellikle ABD’de gerçekleşen büyük anlaşmalar sektörü ayakta tutarken, VC yatırımları erken aşama tarafından iyice hız kesti. Yapay zeka ve stablecoin’ler gibi yenilikçi teknolojilere olan ilgi, fintech ekosisteminde yakından izlenmeye devam ederken, faiz indirimlerinin yatırımlar üzerindeki etkisi 2025’e kadar önemli bir rol oynayacak.”
Global Fintech Görünümü ve Değerleme Değişimleri
Girişim sermayesi (VC), özel sermaye (PE) ile birleşme ve satın alma (M&A) hareketliliğinin önceki yıllara göre azaldığı 2024 yılında diğer alanlara görece daha az etkilenen FinTech sektöründe de yatırım adetleri ve işlem hacimleri düştü. Yukarıda saydığım alanlardaki işlemleri kapsayan küresel fintech yatırımları, 2023’ün ikinci yarısındaki 2.287 işlem ve toplam 62,3 milyar dolarlık hacimden 2024’ün ilk yarısında 2.255 işlem ve 51,9 milyar dolara düştü. Bölgesel düzeyde de, toplam fintech yatırımlarında düşüş izlenirken Amerika kıtasında toplam yatırım 38,5 milyar dolardan 36 milyar dolara, Avrupa, Orta Doğu ve Afrika (EMEA) bölgesinde 19,1 milyar dolardan 11,4 milyar dolara, Asya-Pasifik (ASPAC) bölgesinde ise 4,6 milyar dolardan 3,7 milyar dolara geriledi[1].
2024’ün ilk Yarısındaki En Büyük Fintech Dealları ABD’de Gerçekleşti
2024’ün ilk yarısındaki en büyük fintech dealları ABD’de gerçekleşti; GTCR tarafından Worldpay’in çoğunluk hissesinin 12,5 milyar dolara satın alınması, Kanada merkezli ödeme şirketi Nuvei, Advent International tarafından 6,3 milyar dolara satın alındı ve İngiltere merkezli finansal yazılım şirketi IRIS Software Group, Leonard Green tarafından satın alındı. Bununla birlikte yatırımlar tarafında ise, Çin merkezli Yi-an Enterprise, bölgedeki en büyük anlaşmayı 280 milyon dolarlık Seri B VC yatırımıyla gerçekleştirdi.
[1] KPMG- Global Insights
2024’ün ilk yarısında, Avrupa Merkez Bankası, Kanada Merkez Bankası ve İsviçre Ulusal Bankası, 2022 ve 2023’teki önemli artışların ardından faiz oranlarında indirim yapmaya başladı. Bu olumlu bir adım olmakla birlikte ABD’nin ilk yarı yılda faiz indirimi yapmaması, yüksek sermaye maliyeti, değerlemeler ve getirilerle ilgili endişeler nedeniyle fintech yatırımları görece yavaş gerçekleşti. Özellikle VC pazarında, 2024’ün ilk yarısında büyük miktarda fon toplayan fintechler, ağırlıklı olarak olgunlaşmış şirketler olup ölçeklenme sermayesi arayan şirketlerdi, erken aşama yatırımlar ise iyice yavaşladı.
Yılın bu dönemine kadar sermaye maliyetinin yüksek olması, küresel fintech yatırımlarını önemli ölçüde azalttı. Yatırımcılar, özellikle M&A (Birleşme ve Satın Alma) cephesinde, değerlemeler ve potansiyel hedeflerin karlılığı konusundaki endişeler nedeniyle büyük işlemlerde çok temkinli davranıyorlar.
ABD’nin yeni yaptığı faiz indirimi ile birlikte bu yatırımların da hızlanması beklense de bu ivmenin 2025’in ilk çeyreğinden önce gelmeyeceğini söylemek hiç de yanlış olmaz.
2024’te Fintech Yatırımlarında Ödeme Sektörü Liderliğini Sürdürdü
Yatırım sayılarının ve hacminin bu şekilde değiştiği dönemde finansal teknoloji şirketlerinin genel performansını ve piyasa değerini ölçen F-Prime Fintech Endeksi’ne göre; 2021 yılında 1,3 trilyon dolar gibi rekor bir seviyeye ulaşan endeks, 2022 yılında çok ciddi bir dalgalanma yaşayarak keskin bir düşüşle 389 milyar dolar seviyelerine geriledi fakat 2024 yılında toparlanarak 568 milyar dolar seviyelerine yükseldi. Bunun nedenleri arasında ise; bankaların ve finansal kurumların dijital dönüşüm stratejilerini hızlandırması, fintech çözümlerine yatırımın artması ve tüketicilerin dijital finansal hizmetlere olan talebinin yükselmesi yer alıyor.
Piyasa değerlerindeki hacimlerin bu dalgalanmasındaki en büyük etken sizin de tahmin edebileceğiniz gibi değerleme değişimleri, 20x gelir çarpanlarının görüldüğü FinTech sektöründe değerlemeler, kendi dikeylerinde değişmek üzere, ortalamada 4x seviyelerine düşüp 2024’ün ikinci çeyreğinde 5-6x seviyelerine yükselmiştir.
Fintech içerisinde önemli bir dikey olan ödeme tarafı 2024’ün ilk yarısında da fintech yatırımlarında baskın sektör olmaya devam ederek 21,4 milyar dolarlık yatırım çekti. Bu rakam 2023 yılının toplamında gerçekleşen yatırım/satın alma tutarı olan 22,7 milyar dolardan biraz daha az bir rakam fakat, buradaki önemli nokta Worldpay ve Nuvei’nin işlem hacimleri. Sadece bu iki işlemin toplam değeri 18,8 milyar dolar. Bununla birlikte Ödeme sigortası, teminatsız krediler ve sigorta talepleri gibi kullanım senaryolarına yönelik ödeme girişimlerine olan ilginin arttığını görüyoruz.
Değerlemeler tarafında ise, 2021’in son çeyreğinde ortalama 14x gelir çarpanı ile değerlenen ödeme şirketleri 2024’ün ikinci çeyreğinde yine ortlama olarak 4x gelir çarpanı ile değerlenmektedirler.
Fintech sektöründekii tüm dikeylerde değerleme çarpanlarında düşüş görürken, tek yükselen alan olan varlık yönetimi dikeyindeki artış dikkat çekiyor. 2021 yılının sonlarında 8.8x olan gelir çarpanı 2023 yılının başlarında 3.4x’e düşüp mevcut durumda 10x gelir çarpanlarına çıkmış durumda. Küresel yatırım açısından, varlık yönetimi, varlık sahipliği ve sermaye piyasalarının birleşme noktası – takas, mutabakat veya varlık tahsisi, yatırım takibi – önümüzdeki dönemde izlenmesi gereken ilginç bir alan olacak gibi duruyor.
Yapay Zeka 2024’te Fintech Yatırımlarının Odak Noktası Olmaya Devam Ediyor
Genel yatırım trendlerine paralel olarak, yapay zeka (AI) her alanda olduğu gibi 2024’ün ilk yarısında fintech yatırımcıları için de güçlü bir ilgi alanı olmaya devam etti. Bu dönemde ABD’de dört büyük AI odaklı fintech anlaşması gerçekleşti. Siber sigorta şirketi Corvus, Travellers tarafından 427 milyon dolara satın alındı; tazminat odaklı platform Spiff, Salesforce tarafından 419 milyon dolara satın alındı. 7 Kurumsal yönetim şirketi Ramp ve yatırım yönetimi platformu FundGuard, sırasıyla 150 milyon ve 100 milyon dolarlık girişim sermayesi (VC) finansman turlarıyla fon topladı. Çin merkezli yapay zeka destekli sürdürülebilirlik veri şirketi MioTech de 2024’ün ilk yarısında 150 milyon dolar fon topladı.
Bankacılık sektöründe de kullanımı yaygınlaşan AI, müşteri kazanımı, kredi değerlendirme gibi alanlarla birlikte müşteri Hizmetleri tarafında da operasyonel verimlilik ve risk yönetimi gibi alanlarda önemli avantajlar sağlamaya başladı.
Tüm dünyanın yapay zeka konuştuğu bu dönemde, FinTech yatırımcıları da artık sadece yapay zeka üreten değil, yapay zekayı ürün ve hizmetlerinde yıkıcı bir güç olarak kullanmaya başlayan girişimlere ilgi göstermeye başladılar.
Stablecoin’lerin İşlem Hacmi 2023 Yılında 1.5 Trilyon Dolar Gibi Devasa Bir Rakama Ulaştı
Bir diğer dikakt çekici ve ilgi gören alan ise, Stablecoinler. Stablecoin’ler, finansal sistemde giderek daha fazla kabul görmeye ve bankacılık işlemlerinde önemli bir rol oynamaya başladı. Stablecoin’lerin işlem hacmi 2023 yılında 1.5 trilyon dolar gibi devasa bir rakama ulaştı ve geleneksel ödeme sistemleriyle rekabet edebilecek seviyeye geldi diyebiliriz. Birkaç örnekle anlatacak olursak, JP Morgan’ın JPM Coin’i, 2019 yılında piyasaya sürüldü ve günlük 1 milyar dolarlık işlem hacmine ulaştı. Özellikle kurumsal ödeme işlemlerinde verimliliği arttıran stablecoin, JPMorgan’ın geleneksel platformları aracılığıyla günlük olarak gerçekleştirdiği 10 trilyon dolarlık ödemenin küçük bir kısmını temsil etse de dikkate değer bir yere gelmiş görünüyor. Bununla birlikte PayPal’ın PYUSD Stablecoin’in, 2023 yılında lansmanı yapıldı ve günde 14 milyon dolarlık işlem hacmine ulaştı.
Yukarıdaki gelişmelerle birlikte yılın kalan kısmında izlenmesi gereken konuları da aşağıdaki gibi sıralayabiliriz.
- Merkez Bankası Dijital Para Birimlerine (CBDC) ve düzenlemeye tabi stablecoinler,
- Yatırım yönetimi ile ilgili çözümlere artan ilgi- wealth/asset management,
- Yapay zeka destekli fintech hizmetlerine yatırımcı ilgisinin artması,
- ESG (Çevresel, Sosyal ve Yönetişim) fintech çözümlerinin, özellikle karbon ölçümü ve takibi gibi alanlarda dikkat çekmeye devam etmesi,
- Faiz indirimleri ve sermaye maliyetinin yatırımlar üzerindeki etkisi.
Sadece FinTech ekosisteminde değil tüm dünyada son zamanlarda yüksek faiz oranları yatırımcıların risk algısını düşürdü, yatırımlar azaldı, yapılan yatırımlar da daha çok kendini ispatlamış aldığı parayı ölçeklenmek için kullanacak girişimlere görece daha düşük değerlemelerden gitti desek yerinde olur. Serie A, Serie B girişimlerinin de battığı hatta şimdiye kadar ki bu seviyede en fazla batış hikayesinin yaşandığı 2024’ün ilk yarısı girişimler için zorlu geçti ve her şey normale döndü demek için halen erken duruyor.
