Onur Gözüpek
KRİPTO PARA
YATIRIMCISI VE DANIŞMANI
Devletlerin para birimleri dünya genelindeki spekülasyon ve manipülasyonlardan etkilenerek değer kaybedebilir. Ancak kripto para dünyasında spekülasyon ve manipülasyonlar sonrası oluşan korku ve panik havası kripto paraların, özellikle de Bitcoin’in fiyatının sert bir şekilde düşmesine neden oluyor.
Kripto paralar, herhangi bir devletin ya devletler arası kanun ve kuralların denetiminde olmadığı için fiyatları da farklı borsalardaki kullanıcıların arz ve talebine göre değişiyor. Herhangi bir korku ortamı oluştuğunda panik yapan kullanıcılar bir an önce hesaplarındaki kripto paraları satıp dövize çevirmek istediklerinde alıcılar bu fırsatı kaçırmıyor.
Peki Bitcoin ve diğer kripto paraların her zaman alıcı bulması nasıl mümkün oluyor? Bu sorunun cevabı da yine kripto para piyasasının dalgalı oluşunda gizli. Bir süre sert düşüş sergileyen Bitcoin, haberlerin yalanlanması veya korku ortamının dağılmasıyla birlikte tekrar değer kazanmaya başlıyor. Diğer kripto paralar ağırlıklı olarak Bitcoin ile takas edildiğinden Bitcoin’in değer kazanması diğer kripto paraların değerinin artmasında büyük rol oynuyor.
Devletlerin denetimindeki borsalar, ulusal ve uluslararası kanun ve kurallarla yönetilir ve denetlenirken, kripto para borsaları, eğer döviz kabul ediyorlarsa, bağlı bulundukları ülkelerdeki kanunlar karşısındaki sorumlular. Yani hesaplarına giren ve hesaplarından çıkan dövizin hesabını verebildikleri sürece başka bir yükümlülükleri bulunmuyor. Kripto paraların ülke kanunlarında yer almayışı, kripto para borsalarının vergilendirilme ve denetlenme kanunlarından koruyor.
Bitcoin’in geçtiğimiz yıl sonuna göre değerinin katlanarak artması pek çok ülkenin dikkatini çekti ve bazı ülkeler kripto para borsalarının denetlenebilmesi ve kazançlarının vergilendirilebilmesi konusunda çalışmalar yapmaya başladı.
Fakat Çin, Güney Kore gibi ülkeler kripto para borsalarını denetleme ve vergilendirmenin yeterli olacağına kanaat getirmemiş olacaklar ki, önce Çin, kripto para borsalarının 30 Ekim 2017 tarihinden itibaren işlemlere kapatılmasın karar verdi. Ardından Güney Kore, piyasaya yeni çıkacak kripto paralar projelerinin, ICO (Initial Coin Offering – Kripto Para Çıkış Teklifi) yaparak fon toplamasını yasakladı. Gerekçe olarak da yasal yollar ile para toplayamayan şirketlerin, bu lansmanlar ile dijital para toplayarak yasalara uygun olmayan faaliyetler yapma ihtimalleri gösterildi.
İçinde bulunduğumuz 2017 yılının kripto para projeleri lansmanında patlama yapmış olması ve yakın dönemde lansmanı yapılan projelerin çok kısa sürelerde 200 Milyon Dolar üzeri fon toplamaları bir yandan iştah kabartıcı olsa da bir yandan da kötü niyetli kişilerin de ilgisini çekmiş olmalı. Lansmanlara yapılan dijital saldırıların ve bazı projelerin ekiplerinin lansmanların ardından ortadan kaybolması, ICO fonlarının her zaman doğru ellere teslim edilmediğinin birer göstergesi olarak kabul edilebilir. Fakat, birilerinin kötü niyetli olması ve projeleri, ekipleri ve katılımcıları suistimal etmesini bütün kripto para ekosistemine mal etmek tamamen yanlış bir yaklaşım olacaktır.
Nitekim, Çin’in kripto para borsalarının faaliyetlerini durduracağının ortaya çıkması, Çin’in, kripto para ekosistemindeki üstünlüğünü kaybetmesine neden oldu. Çin borsalarındaki işlem hacmi Japonya’ya kaydı. Dünya genelindeki kripto para işlemlerinin %51’i Japon kripto para borsalarında gerçekleştirilmeye başladı.
İşlem hacminin kısa sürede artması Japon yetkililerin gözünden kaçmadı. Nisan 2017’den Bitcoin’i yasal olarak tanıdığını duyuran Japonya, kısa sürede 11 kripto para borsasına lisans verdi. Japon Finansal Servisler Ajansı, 11 kripto para borsasının yasal olarak kripto para işlemleri yapabilmesi için yasal olarak yetkilendirildiğini açıklarken 17 kripto para borsasının da başvurularının inceleme aşamasında olduğunu bildirdi.
Bitcoin ve diğer kripto paraların temelini oluşturan blockchain teknolojisinin merkeziyetsiz yapısı sayesinde, devletlerin Bitcoin ve diğer kripto paraları engelleme çabaları boşa çıkıyor. Her yasaklama girişimi, kripto para ekosisteminin daha da güçlenmesine yol açıyor. Bir ülke kripto para işlemlerini durdurmayı denediğinde kullanıcılar diğer ülkelerdeki kripto para borsalarında işlem yapmaya başlıyor.
Şu an döviz ile işlem yapılan ve bu nedenle ülkelerin denetimlerine ve vergilendirme sistemlerine uymak zorunda olan borsaların aksine Waves DeX, OpenAnx, Bitshares gibi merkeziyetsiz borsalar, önümüzdeki dönemde kripto para takasını tamamen özgür platformlarda sunmak üzere geliştirilmeye ve büyümeye devam ediyor.
İnternete erişebildiğimiz sürece Bitcoin’in gerçekten yasaklanabilmesi mümkün değil. Dünya genelinde internet yasaklansa bile Bitcoin ile para gönderebilmemiz Blockstream Uydusu ile mümkün.
