Lidio Kurucu Ortağı ve CEO’su Emre Güzer ile Fintechtime Temmuz sayısı için özel bir röportaj gerçekleştirdik.
Yeni nesil yaklaşımıyla ödemeleri özgürleştiren ve sektörde ezber bozan Lidio’nun Kurucu Ortağı ve CEO’su Emre Güzer ile bir araya gelerek sorularımızı ilettik.
Lidio ile okurlarımızı yakınlaştırabilir misiniz? Lidio’yu kurmaya nasıl karar verdiniz, hangi sorunları çözmek için yola çıktınız?
Türkiye’de yeni bir finansal teknoloji girişimi daha kurmayı düşündüğüm ilk dönem 2016 yılının başlarına tekabül ediyor aslında. O dönem, eski ekibimle gerek yerel gerek küresel tarafta fikir ayrılıkları yaşamaya başladığımız ve dünyanın birçok ülkesinde kurum içi girişimcilik ruhunu yitirmeye başladığımız bir dönemdi. Bunun nihayetinde tüm kurucularımızı hatta onlardan sonra gelen ekipleri de birer birer kaybettik. Bu ekiplerin neredeyse tamamının yine finansal teknolojiler girişimleri ekseninde harika işler yapmaya devam ettiklerini izledim yıllar yılı bulundukları coğrafyalarda. Daha önce öğrendiklerimiz, başarabildiklerimiz ve/veya başaramadığımız birçok şey bu yolun kapılarını araladı bize diyebilirim. Tüm bu hikayeye baktığımızda, Lidio’nun varoluşu kaçınılmazdı.
Lidio bugün yeni bir girişim gibi gözükse de aslında Türkiye’nin en eski finansal teknoloji girişimlerinden birisi olan Mobilexpress’in üzerinde yükseliyor. Mobilexpress’in kaptan koltuğunu devraldığımda Türkiye’nin en büyük işletmelerine ödeme çözümleri götüren, küçük fakat harika bir ekibimiz vardı. Trendyol, Gittigidiyor ve Tchibo gibi markalara ödeme çözümleri götürebilen bir ekipten bahsediyorum, bu da platform anlamında büyük bir yetkinliğe, adanmışlığa işaret eder. Ekibe benim de katılmam ile birlikte işletmelerimize daha uçtan uca çözüm götürebilmek maksadıyla 6493 sayılı lisansı almamız gerektiğini biliyorduk. Türkiye’nin en büyük işletmelerine yepyeni servisler götürebilmenin yolunu açacaktı bu bize. Ancak lisanslama sürecimiz beklediğimizinden çok daha fazla, tam 2 yıl sürdü. Ticaret bakanlığının üzerinde çalıştığı bir kanun yüzünden Trendyol, A101, Migros ölçeğinde şirketler ile birlikte Lidio da uzun bir süre beklemek zorunda kaldı. Bu şirketler ile aynı ligde değerlendirilen bir girişimi ayağa kaldırmış olmak bizler için gurur verici. Bu başarımızın arka planında ekipçe zorlu bir süreç atlattığımızı da belirtmek isterim.
T.C. Merkez Bankası’ndan dijital ödemelere aracılık etmek üzere geçtiğimiz yıl sonuna doğru lisansımızı aldık. “Türkiye’nin En Büyük ve En Kapsayıcı Ödeme Platformu” olarak konumlanan Lidio olarak KOBİ’den Fortune 500’e, dünyanın en büyük işletmelerine hemen her ölçekten şirketin ödemelerini özgürleştiren yeni nesil finansal teknoloji girişimimizle işletmelere tek noktadan, sınırsız ödeme özgürlüğü imkanı veriyoruz. İşletmeler Lidio’nun katma değerli servislerini dilerlerse birlikte çalıştıkları belki de çalışmak zorunda oldukları bankaları ile birlikte de kullanabiliyorlar. Lidio’da hiçbir zorlama yok. Ödemelere sınırsız özgürlük parolasıyla çıktığımız yolculuğumuzda işletmelerin ödeme almaya yönelik lokal ve global tüm ihtiyaçlarını tek bir platformdan üstelik onlarca yenilikçi katma değerli servis ile çözebilmek en büyük gücümüz.
2022 sadece fintekler için değil teknoloji tabanlı tüm şirketler için zor bir yıldı. 2023 yılı nasıl başladı, nasıl geçer?
2022 yılı özellikle pandemi döneminde çok hızlı büyüyen iş modellerinin, aldıkları yatırımların da etkisiyle tüm sorunlarının üzerine daha fazla ekip, personel ve satın alma yaptığı bir dönem oldu. Nitelikli insan kaynağına erişimin de zor olduğu düşünüldüğünde bu tutum daha fazla sorun yaratmaktan öteye gidemezdi ve gidemedi de. Çok hızlı artan, şişirilen değerlemeler pandemi sonrasında tekrar eski haline dönme özlemi ağır basan tüketici karşısında erimeye başladı ve özellikle gelir yaratamayan girişimleri tehdit eder bir hal aldı. Zira kimse daha önce aldığı değerlemenin yarısından az bir değerleme üzerinden yatırım almak veya yatırım yapmak istemiyordu. Biliyorsunuz bu durumu tüm dünyada küçülmeler ve konsolidasyonlar takip etti. Bunu fırsat olarak gören, hali hazırda kârlı şirketler bile ekiplerinde yüzde 15 civarında bir küçülmeye giderek, tabiri caizse daha da hızlandılar.
2023 yılı tüm yeni nesil girişimler için bir sınav niteliği taşıyor. 2023’ün son çeyreği ile birlikte yine VC yatırımlarının artmaya başladığı bir dönem bizi bekleyecek lakin tek bir farkla: Artık büyüme oranlarının yanı sıra kârlılık en önemli faktörlerden biri olacak. Konsolidasyonların arttığı, hemen her alanda daha adil fiyatlamaların yapıldığı bir döneme giriyoruz. Küçük, kompakt teknoloji girişimleri, daha büyük, uzaktan ve/veya hibrit çalışma neticesinde iletişimin zayıfladığı daha irice işletmelere kıyasla avantajlı bir döneme giriyor.
Online ödeme alan tüm şirketler için çözüm geliştiriyorsunuz. Vizyonunuz, kurum kültürünüz ve yönetim anlayışınız hakkında bilgi alabilir miyiz? Sektörde nasıl konumlanıyorsunuz?
Her geçen gün yeni bir ödeme teknolojisi, ödeme yöntemi ve ödeme sağlayıcısı platform hayatlarımıza giriyor. Ödeme sistemlerinin çeşitliliği tüketicilere seçme özgürlüğünü sunarken, işletmelerin de tüketicilerin ihtiyaçlarıyla uyumlu, belirli yeni nesil servislerle sınırlı kalmayan bir ödeme deneyimini keşfetmesi gerektiğini düşünüyoruz. Daha fazla özgürlük ve esnekliğin yatırımları hızlandıracağına ve nihayetinde herkes için ödeme deneyimini daha hızlı ve verimli kılacağına inanıyoruz. Bu nedenle finansal teknolojilerinin hızlı dönüşen dünyasında Lidio’nun yolculuğunu başlatırken “Ödemeleri Özgürleştiriyoruz” dedik. Lidio bir finansal teknolojiler girişimi olmanın ötesinde ülkemizde ve dünyada “özgür ödeme” anlayışını benimseyen bir ideal olarak konumlanıyor. Ödeme deneyiminde sınırları ortadan kaldırıyor, tüm işletme ve tüketicilere farklı teknoloji ve yeni nesil servisler arasından seçim yapma imkânı tanıyoruz. Sektörde ilkleri gerçekleştirmiş, ödeme sistemleri alanında hem bankalarda hem de önde gelen fintech şirketlerinde uzun yıllardır çalışan deneyimli bir ekibimiz var. İşimizi tutkuyla yapıyor, birbirimizden yepyeni şeyler öğreniyor, finansal teknolojilerin geleceğine yön veriyor, gücümüzü de birbirimize duyduğumuz güven ve ekip ruhundan alıyoruz. Lidio’da her gün en teknolojik ürün ve hizmetleri geliştirirken inisiyatif alıyor, özgürce karar veriyor ve elimizden gelenin en iyisini inşa etmek için var gücümüzle çalışıyoruz. Bu önemli yolculukta kendimize beş değer benimsedik: Bütünlük, açıklık, cesurluk, iş birliği ve sahiplik. Bu doğrultuda her zaman adil olmaya, farklı iş yapış şekillerine önem vermeye, sınırları zorlamaya, birleştirici olmaya ve sorumluluk almaya özen göstereceğiz.
Online ödeme alan şirketleri bekleyen belli başlı zorluklar ve sorunlar neler?
İşletmelerin temel problemi Türkiye’de ve dünyada mümkün olan en fazla tüketiciye, en uygun koşullarla ve elbette en az riskle satış yapabilmek, ödemelerini hızlı bir şekilde alabilmek. Ayrıca alışveriş yapan tüketicilerin tekrar gelen tüketiciler olması, yani geliş frekansını artırmak için de bazı çalışmalara ihtiyaçları var. Bizim Lidio olarak varoluş sebebimiz bu temel ihtiyaca tek bir platform üzerinden, uçtan uca çözüm üretebilmek. İşletmelerin kendi içlerinde böyle bir uzmanlık bulundurmaları hem kolay değil hem de çok maliyetli. Bugün Lidio ile entegre olan işletmelerimiz dünyanın herhangi bir yerinden oranın ödeme yöntemleri ile tahsilat yapabiliyor. Milyonlarca yeni tüketiciye erişebiliyor. Yine Türkiye’de tüm bankalar ve sık kullanılan cüzdanlar ile olan işbirliklerimiz sayesinde sadece Lidio POS ile değil, diledikleri bankalardan belki de daha uygun koşullarda işlemlerini gerçekleştirebiliyorlar. Dönüşüm oranını artırmak gayesiyle kullandığımız “akıllı işlem yönlendirme” çözümümüz işletmelerimiz hiçbir işlemi kaçırmasın diye tasarlandı. Yeni ödeme yöntemimiz Lidio Pass ile de işletmelerimiz 2,4 milyon tüketiciye tekrar tekrar kart bilgisi girdirmeden alışveriş yaptırabiliyorlar.
Lidio, işletmeler için gerekli olabilecek hemen her şeyi bünyesinde barındıran ve işletmeleriyle birlikte büyüyen bir fikir.
Lidio’nun işletmelere özel çözümlerini sizden dinleyebilir miyiz? Hangi ödeme alternatiflerini sunuyor, entegrasyonu nasıl sağlıyorsunuz? İş modeliniz ve müşteri portföyünüzden de bahsederseniz sevinirim.
Lidio ile Özgür Ödemeler Dünyası, lokal ve global tüm ödeme yöntemlerini bir arada sunan Lidio Core, Türkiye’nin en büyük kayıtlı kart havuzu, Türkiye’nin yeni ödeme yöntemi Lidio Pass, Türkiye’nin en gelişmiş Akıllı POS yönlendirme altyapısı Lidio Smart Switch, uçtan uca pazaryeri operasyonu sunan Lidio Pazaryeri Çözümü, karmaşık bayi tahsilatları için tek çözüm olmaya aday Lidio Bayi Tahsilat Servisi (B2B) gibi ürün ve hizmetler sunuyor. Lidio ayrıca tüm tahsilat işlemleri için tek platform olma özelliğiyle sınır ötesi hizmet sunarken, sahtecilik faaliyetlerini yüzde 95’in üzerinde azaltan, işletmelerin maddi kayıplarını önleyen yöntemleri de barındırıyor. Son iki yıl içinde ülkemizdeki önemli işletmeleri Lidio’nun Core adını verdiği platformumuza taşıdık. Lidio’nun müşterileri arasında Tchibo, Mavi, LCW, Mediamarkt, Watsons, Unicef, Altınbaş ve Defacto gibi markalara ek olarak yakın zamanda açıklayacağımız, dünyanın en büyük markaları da yer alıyor.
Tüketicilerin Lidio Pass’a ilgisi nasıl? Bireysel çözümleriniz ve sunduğunuz avantajlar konusunda da bilgi alabilir miyiz?
Cüzdanlar tüketicinin hayatını çok fazla kolaylaştırabilen çözümler değil. Bu nedenle talep yaratmak için yapılacak yatırımın ve harcanacak konsantrasyon gücünün karşılığını vermesi zor. Lidio Pass ise bir cüzdan değil, bir tüketici servisleri bütünü ve sadece tek bir tıkla ödemeyi görünmez kılan bir yöntem. Sadece birkaç ayda nasıl 2,4 milyon tüketiciye ulaştık diye düşünen olabilir. 2016 yılı başında türünün ilk örneği olarak ayağa kaldırdığımız Mobilexpress kart havuzunu, lisans sürecimizde Lidio ve Mobilexpress’in ortaklaşa kullandığı Lidio Pass markasına dönüştürdük. O dönemde bu servisin ilk kullanıcılarından biri Gittigidiyor markasıydı. Bu sebeple Gittigidiyor kullanıcıları, Gittigidiyor’da kayıtlı kartları ile ödeme yapan ilk tüketiciler olmuştu. Yukarıda da bahsettiğim gibi küçük ekip ve farklı öncelikler yüzünden Mobilexpress bu çözümü ölçeklendirme adımında o dönem aktif bir çalışma yapmamış. Aslında sektördeki ilk kayıtlı kart havuzu o döneme ait.
Lidio Pass çatısı altında yer alan 2,4 milyon bireysel kullanıcı Türkiye’nin en büyük işletmelerinde pürüzsüz Lidio süreçlerini deneyimliyor. Kullanıcılar kart bilgilerini saklayarak Lidio Pass iş yerlerinde tekrar tekrar kart bilgisi girmek zorunda kalmadan alışveriş yapabiliyor. Lidio Pass ile iş yerlerinin, müşterilerine çeşitli fırsatlar ve kampanyalar sunarken müşteri sadakati geliştirme olanağı ve dönüşüm oranlarında yüzde 15’in üzerinde artışlar sağlayabildiğini gördük. Yakın zamanda açık bankacılık, gerçek zamanlı kredi vb onlarca farklı tüketici odaklı çözümü Lidio Pass çatısı altında işyerlerimizin erişimine açacağız. Bu ürün içerisinde Lidio Core’un bütün katma değerli servisleri de çalışmaya devam edeceği için işletmelere uçtan uca bir çözüm sunacağız. Tüketici açısından bakıldığında ise; bugün için pürüzsüz bir ödeme deneyimini yarın farklı, alternatif birçok ödeme yönteminin yer aldığı yeni bir bireysel ödeme yöntemi inşa edebilme gayesi taşıyoruz.
Henüz ilk bir yıl dolmadı ama Lidio Core ve Lidio Pass’ın performansı nasıldı?
Girişimciler harika fikirleri olduğunu düşünürler, ta ki pazara çıkıp kimsenin bu fikre para ödemek istemediğini görene kadar. Lisanslama sürecimiz bizim kontrolümüz dışında uzadıkça endişe ettiğim konuların başında bu geliyordu. Yukarıda da belirttiğim gibi artık kimsenin para ödemek istemediği ürünleri VC yatırımları ile de sürdürebilmenin mümkün olmadığı bir dönemin arifesindeydik. Lisansı beklediğimiz bu 2 yıl zarfında Mobilexpress’in tüm tekliflerini aslında Lidio Core’un değer önermesi haline getirdik ve Türkiye’nin en büyük işletmelerini birer birer on-board etmeye başladık. Bugünün Lidio Core’unu henüz Lidio yokken test etme imkanı bulduk. Bugün baktığımızda Core üzerinde aylık yaklaşık 16 milyon adet işlem gerçekleşiyor. Tüm hacmini görebildiğimiz işletmelerin daha fazla satış yapmasına aracılık ederken aynı zamanda yeni, alternatif ödemeler geliştirebilmek için var gücümüzle çalışıyoruz.
Lidio Pass’e baktığımızda aramıza en son katılan iki işletme Watsons ve Idefix oldu. Tüketiciler alışverişleri esnasında sadece tek tıkla ödemelerini tamamlıyorlar. Bu ödemeler işletmeler için daha az riskli ödemeler olduğu gibi aynı zamanda bu tüketicilerin geri dönüşleri için de itici bir motivasyon oluyor. Şimdilik 2,4 milyon adet tüketici ile aslına bakarsınız Türkiye’nin en büyük ödeme yöntemlerinden bir tanesi Lidio Pass. Yıl sonuna kadar bu sayıyı 4 milyona çıkartma hedefimiz bulunuyor. Yakın zaman içerisinde dünyanın en büyük dijital şirketlerinde de Lidio Pass ödeme yöntemi ile ödeme yapılabileceğinin müjdesini de sizler aracılığıyla vereyim.
İş birliği geliştirmek finteklerin en önemli kaslarından biri. Siz de yıl boyunca iş ortaklarınıza yenilerini eklediniz? Lidio’nun performansınızı nasıl değerlendiriyorsunuz? Hedeflerinizin ne kadarını gerçekleştirdiniz?
Finansal teknoloji girişimleri, konvansiyonel “abilerine” kıyasla çok daha küçük kaynaklarla işlerini devam ettirmek zorundalar. Doğada da olduğu gibi bazı zayıf kaslar beraberinde başka daha güçlü kasları getiriyor, tıpkı iş birliği yapabilme becerisi gibi. Çok uzun süredir birlikte çalıştığımız bankalarımız bizim en büyük iş ortaklarımızın başında geliyor destek yanlış olmaz sanırım. İnşa ettikleri harika ağlar üzerinde koşuyoruz nihayetinde.
Lidio faaliyetine başlarken en önem verdiği konuların başında e-ihracat ve yurtdışından Türkiye’ye satış yapan işletmelerin Türkiye’ye getirilmesi vardı. Bu kapsamda D-local, Worldline gibi global oyuncular ile çeşitli iş birlikleri yaptık. Özellikle Worldline iş birliği tüm dünyada ses getiren bir iş birliği oldu ve ayağa yakın zaman önce kalktı. Türkiye’de iş yapmak isteyen global oyuncular için bu kadar kısa sürede köşe başında duran markalardan birisi olmak bize gurur veriyor.
Yeni lisanslarla birlikte ekosistem büyüdü. Oluşan rekabet ortamı hakkında neler söylemek istersiniz? Rakiplerinizden neyi farklı yapıyorsunuz?
Dijital ödemeler hızla artarken sektör hiç olmadığı kadar ayrışmış ve bölünmüş durumda. Lidio gibi rakip dahi olsa tüm ödeme yöntemlerine eşit uzaklıkta durmaya çalışan birleştirici bir güce ihtiyaç var. Bir konuyu çok iyi yapan işletmeler yerini hemen her konuda var olmaya çalışan finansal teknoloji girişimlerine bıraktı. Odak kaybından dolayı birçok alanda istenileni veremeyen birçok oyuncu oldu dolayısıyla. Bu yeni bakış açısı finansal teknoloji girişimlerinin kendi aralarında iş birliği yapabilme fırsatlarını da ortadan kaldırıyor. Herkesin aslında olmadığı bir şeye evrilmeye çalıştığı bir dönem olarak görüyor ve bu durumun geçici olduğunu düşünüyorum.
Bizi en çok heyecanlandıran konuların başında eski sistemle çalışan her şeyi yeniden inşa etmek geliyor. Dolayısıyla dönüşüm oranlarını artırmak, yeni tüketicilere dokunabilmek için Türkiye’de kendi aralarında konuşabilen ödeme yöntemleri ve gerçek zamanlı kredi gibi servislerinin kalkındırılması konusunda büyük bir boşluk görüyorum ve burayı doldurma gayretinde olacağımızı söylemek istiyorum. İşletmelere sınırsız özgürlük sunduğunu iddia ettiğimiz plaformumuz Lidio Core eski bir ürün gibi gözükmesine rağmen tamamen yepyeni bir anlayışla doğdu.
Money2020 izlenimlerinizi de sormak isterim. İlgi nasıldı, etkinlikte neler konuşuldu, yükselişe geçmesi beklenen alanlar neler?
Türkiye’nin daha önce hiç olmadığı kadar iyi temsil edildiği bir etkinlik oldu. Yıllardır burada çok iyi işler yaptığımızı iddia ediyor fakat bunları yurtdışında görünür kılma anlamında sınıfta kalıyorduk açıkçası. En basit örneği, 50 yıldır Türkiye’de kartlı ve kartsız uyguladığımız taksiti bize “şimdi al sonra öde” olarak geri satmaları olabilir mesela. İyi yaptığımız işleri globale açmalıyız.
Yapay Zekanın finansal teknoloji girişimlerine olacak yansımalarının sıklıkla konuşulduğu bir etkinlik oldu. AI her 10 yılda bir teknoloji alanında yaşadığımız kırılımlara farklı bir boyut kazandıracak ve bundan sonra hiçbir şey eskisi gibi olmayacak. Yine bunun birlikte birçok konvansiyonel oyuncunun yeni nesil girişimler ile birlikte iş birliklerini de duyurduğu bir etkinlik oldu bu. Yurtdışında birlikte iş yapış kaslarının Türkiye’den daha gelişmiş olduğunu düşünüyorum. Örneğin sadece bir bankamız bir finansal teknoloji girişimine yatırım yaptı. Diğer bankalar bunu sadece basit bir teknoloji gibi değerlendirip kendi içlerinde bu işe soyunmayı tercih ettiler. Halbuki finansal teknoloji girişimlerini farklılaştıran şey teknolojileri değildir. Kafa yapısı ve o işe olan adanmışlıktır.
Yatırım planlarınızda neler var? Önümüzdeki dönem nasıl bir yol haritası izleyeceksiniz? Lidio’nun orta ve uzun vadeli planlarında ve hedeflerinde neler var? Müşterilerinizi bekleyen yenilikler konusunda neler söylemek istersiniz?
Türkiye’nin bankacılık dışı en büyük finansal teknoloji girişimlerinden birisi olmak için çıktık bu yolculuğa. Dakikada 40 bin adetin üzerinde işlem geçen, 40 Milyar TL’den fazla hacme ev sahipliği yapan dünya standartlarında platformumuz ve pürüzsüz ödeme deneyimi için var gücüyle çalışan 45 Lidion (Lidio çalışanları, Lidion olarak anılıyor) bize planlarımızı bir bir gerçekleştirebilmek anlamında güven veriyor.
KOBİ’lerin uluslararası servislerden de yararlanan işletmelere dönüşmelerini sağlayacağız ve global arenadaki rakipleri ile aynı şartlarda yarışabilmelerinin önünü açacağız. Lidio’nun odaklandığı en önemli alanlardan bir tanesi daha önce de belirttiğim gibi sınırlar arası ticaret. Lidio ile alanında en büyük işletmelerin aldığı kalitedeki servislere artık KOBİ’lerin ve startupların da ulaşabilmesini sağlayacağız. Küresel iş birlikleriyle dünya devleri Türkiye’de işlem görecek ve Lidio hem işletmelerin hem de tüketicilerin ödeme referansı olarak konumlanacak. Mobilexpress ile birlikte halihazırda entegre olduğumuz işletmelere ek olarak aramıza yeni katılacak lokal ve gobal işletmelerle birlikte, büyümemizin 10 kat olacağını öngörüyoruz. Takip eden yıllarda üç haneli büyümeye devam edeceğiz. Lidionlar da hızla büyüyecek elbette. 2023 yılını 70 Lidion ile tamamlamayı öngörüyoruz. Bir tüketici servisleri bütünü olan, bireysel çözümümüz Lidio Pass altındaki tüketici sayımız 4 milyona yaklaşacak. Bugün bile müşterilerimiz arasında bulunan Defacto, Özdilek, Watsons, Idefix gibi işletmelerde Lidio Pass ile pürüzsüz bir ödeme deneyimi yaşayabilmek mümkün. Hep birlikte büyüyeceğiz.