PAYTR Product Owner İbrahim Kudret Elçiboğa, Fintechtime Nisan sayısı için yazdı “Hemen Al Sonra Öde (BNPL) Nedir ve Güvenli Midir?”.
“Hemen Al Sonra Öde” (Buy Now Pay Later – BNPL), ABD’de 45 milyon ve İngiltere’de 17 milyon kişi tarafından kullanılarak dünyanın en popüler alternatif ödeme yöntemlerinden biri haline geliyor ve on yıl içinde yaklaşık 4 trilyon dolarlık piyasa değerine ulaşması öngörülüyor. Türkiye’de sıkı para politikalarının uygulanması ve kredi kartı taksitlendirme ile limitlerine getirilen yeni düzenlemeler nedeniyle, BNPL yöntemi tüketiciler tarafından bir çözüm olarak daha fazla tercih edileceği düşünülüyor. Peki BNPL Nedir, Güvenli midir?
HEMEN AL SONRA ÖDE (BNPL) NEDİR VE GÜVENLİ MİDİR?
Hemen Al Sonra Öde (Buy Now Pay Later), dünyanın en popüler alternatif ödeme yöntemlerinden biri olma yolunda ilerliyor. ABD’de 45 milyon, İngiltere’de ise 17 milyon kişi tarafından kullanılıyor ve on yılın sonunda yaklaşık 4 trilyon dolarlık bir piyasa değerine ulaşması bekleniyor.
Ülkemiz açısından bakıldığında, enflasyonla mücadele kapsamında uygulanmaya konulan sıkı para politikası sonucunda kredi kartlarında taksit ve kart limitleri konusunda yeni düzenlemeler yapılmaktadır. Olası düzenlemeler ile kredi kartı limitlerine ve kredi kartı taksitlerine sınırlama yapılarak önlemler alınması söz konusu olmaktadır. Bu noktada “Hemen Al Sonra Öde” ödeme yöntemi bir çözüm olarak ülkemizde tüketiciler tarafından daha çok tercih edileceği kaanatine varılmaktadır.
HEMEN AL SONRA ÖDE NEDİR?
Hemen Al Sonra Öde, tüketicilerin satın aldıkları ürünleri teslim alıp ödemeyi daha sonraki bir tarihte yapmasına imkân tanıyan online alışveriş yöntemidir. Alışveriş esnasında ödeme adımına geçildiğinde “Hemen Al Sonra Öde” seçeneği tercih edilerek ve bu noktada kredi kartı veya banka hesabı tanımlanarak ödeme seçeneklerinden kendinize uygun olanı seçilerek ödeme gerçekleştirilir. Bu seçenekler genellikle erteleme veya taksitlendirme olarak sunulur ve bunun için bir işlem ücreti talep edilir. Kısa süren bir onay sürecinin ardından anlaşılan koşullarda ödemek üzere süreç tamamlanır.
Ödeme süreci geldiğinde kredi kartının veya banka hesabının bakiyesi, ödenmesi gereken ücreti karşılamaya yetecek kadar olmalıdır. Aksi takdirde ödeme yapılamaz ve bu durumda faiz gibi ek yaptırımlarla karşılanabilinir. Bu nedenle ödeme vadelerini takip etmek ve yeterli bakiye bulundurmak önemlidir.
Sonuç olarak “Hemen Al Sonra Öde” yöntemi hem tüketiciler hem de işletmeler için çeşitli avantajlar ve dezavantajlar sunan esnek bir alışveriş yöntemidir. Müşteriler, ihtiyaçlarına ve finansal durumlarına uygun olarak bu ödeme seçeneğini kullanırken, işletmeler de müşteri memnuniyetini artırarak satışlarını ve gelirlerini olumlu yönde etkileyebilirler. Ancak, ödeme süresini kaçırmama ve ek maliyetlerden kaçınma konusunda dikkatli olmak hem müşteriler hem de işletmeler için önem taşımaktadır.
“Hemen Al Sonra Öde” yöntemi gerek tüketiciler gerekse işletmeler için çeşitli avantajlar ve dezavantajlar barındırmaktadır. İşte bunlardan bazıları aşağıdaki gibidir:
Tüketiciler için en başlıca avantajı esnek ödeme imkânı sunmasıdır. Tüketiciler, anında alışveriş yaparak ürünleri temin edebilir ve ödemeyi vade süresi sonunda gerçekleştirerek nakit akışını düzenleyebilir. Bu yöntem, acil ihtiyaçlar için hızlı ve esnek bir ödeme seçeneği sunar. Diğer önemli bir avantajı da güvenilirlik ve kolaylıktır. Tüketiciler, bu yöntem sayesinde kendilerini daha güvende hissederler ve ödemeyi sonradan yapma imkânı verilmesi, alışveriş deneyimini daha kolay ve güvenilir kılar. Ayrıca oluşan karşılıklı güven müşteri memnuniyetini artırırken, sadakati de teşvik eder. Son olarak da finansal planlamayı desteklemesini sayabiliriz. Bu ödeme yöntemi, tüketicilerin bütçelerini daha etkin bir şekilde yönetmelerine katkı sağlar. İhtiyaç anında alışveriş yapma imkânı, alıcıların finansal planlamalarını daha dikkatli bir şekilde yapmalarına yardımcı olur. Aynı zamanda, beklenmedik harcamalar karşısında daha hazırlıklı olunmasını sağlar.
Tüketiciler için dezavantajı olarak en başta ek maliyetler gösterilebilinir. Bazı online alışveriş platformlarında bu yöntem için faiz ve ek maliyetler uygulanabilinir. Bu nedenle, vade tarihinin kaçırılmaması ve ek ödemelerle karşılaşmamak için dikkatli olunması önemlidir. Diğer önemli bir dezavantajı da harcama kontrolü zorluğudur. Bu ödeme yöntemi, bazı müşterilerin harcama kontrollerini zorlaştırabilir. Anında ödeme yapmak yerine sonradan ödeme seçeneği sunulması, bazı kişileri daha fazla harcamaya teşvik edebilir ve beklenmedik borçlara yol açabilir.
İşletmeler için avantaj olarak değerlendirildiğinde ise müşteri memnuniyetinde artış en çok göze batan konu olarak gözüküyor. Bu yöntem sayesinde işletmeler tüketicilerde esneklik ve güven hissi sağlayarak memnuniyetlerini artırır. Ayrıca müşterilerin alışveriş deneyimini olumlu şekilde etkileyerek sadakati de teşvik ederler. Daha yüksek satış da yine işletmeler için önemli bir avantaj olarak öne çıkıyor.Bu ödeme seçeneği, tüketicilerin satın alma kararını hızlandırmakta ve alışveriş yapma isteğini arttırmaktadır.
İşletmeler için dezavantajı ise riskli ödemelerdir. Bazı müşteriler, belirtilen süre içinde ödeme yapma konusunda sorun yaşayabilir. Bu durum, işletmelerin tahsilat süreçlerini karmaşık hale getirerek gelir akışını olumsuz etkileyebilir. Ayrıca işletmelerin müşteri ilişkilerini yönetirken daha dikkatli olmalarını da gerektirebilir.
HEMEN AL SONRA ÖDE YÖNTEMİNDE FRAUD RİSKİ VAR MI?
Gelişmekte olan bir ödeme yöntemi olan “Hemen Al Sonra Öde”, daha yerleşik yöntemlerin korunmasına yardımcı olacak sağlam düzenlemelere ve standartlara henüz sahip değildir ve bu da daha dolandırıcılık riskine katkıda bulunur.
Bu ödeme yönteminin dolandırıcılığı, suçu kimin işlediğine ve amaçlanan kurbanın kim olduğuna bağlı olarak çeşitli biçimlerde olabilir. Bu, hesabına erişim sağlamak için meşru bir müşteri gibi davranan bir dolandırıcıyı içerebilir veya geri ödeme yapmamak kadar basit olabilir.
Bununla savaşmak için nasıl çalıştığını bilmeniz gerekir. Aşağıda dikkat edilmesi gereken farklı dolandırıcılık türlerini ve size dolandırıcılıkla mücadele için en iyi ipuçlarını ifade etmeye çalışacağım.
Dolandırıcılık izleme stratejilerinin bir parçası olarak işyerlerinin farkında olması gereken en yaygın dolandırıcılık türleri şunlardır:
Account Takeover Fraud: Dolandırıcılar, bir müşterinin hesabına erişim sağlamak için kimlik avı yoluyla kullanıcı adlarını ve şifreleri çalmak gibi ele geçirme taktiklerini kullanır. Daha sonra gerçek hesap sahibi fark edene kadar meşru müşteri adı altında adreslerine sipariş verebilirler.
Identity Fraud: Dolandırıcılar, insanların çevrimiçi profillerinde ücretsiz olarak bulunan verileri sahte kişisel ayrıntılarla birleştirerek sahte kimlikler oluşturabilir. Daha sonra, ödeme yapma niyetleri olmadan ve gerçekte kim olduklarını öğrenmenin hiçbir yolu olmaksızın, sipariş vermek için meşru bir müşteri gibi davranabilirler.
New Account Fraud : Herhangi bir dolandırıcı, bilgisayar korsanlığı veya veri ihlalleri yoluyla çalınan bilgileri kullanarak kaydolabilir ve işyerleri tarafından kullanılan Müşterinizi Tanıyın (KYC) ve Kara Para Aklamayı Önleme (AML) kontrollerinde zaafiyet olursa bunları tespit etmekte sorun yaşanabilinir.
Non-Repayment Fraud: Geri ödememe dolandırıcılığı, alıcının krediyi geri ödeme niyeti olmadan sipariş vermesini içerir. Dolandırıcı, yukarıdaki yöntemlerden herhangi birini birleştirerek bunu tamamen sahte veya çalıntı bir kimlikle yapabilir, dolayısıyla yakalanma riski ortadan kalkabilir.
Trojan Horse Fraud: Truva atı dolandırıcılığında, dolandırıcı sahte kimlik bilgileri kullanarak bir hesap oluşturur. Bu hesap üzerinden sipariş verip, daha sonra ödeme yöntemini çalıntı kartla gerçekleştirebilir.
Family Fraud: Bir akrabanın (genellikle çocuk) ebeveynlerinin hesabında izinsiz bir satın alma işlemi yapmasıyla ortaya çıkar ve bu ancak daha sonra fark edilir. Bu tesadüfi veya kasıtlı olabilir.
Friendly Fraud: Müşterilerin daha sonra iade etmedikleri bir ürün için para iadesi talep etmesini içerebilir. Ayrıca, yanlış bir şekilde harcama itirazı başlatarak ve ardından ürünü ve parayı alıkoymak için işlemi tanımadıklarını iddia edebilirler.
İşyerleri için, “Hemen Al Sonra Öde” sahtekarlığını önlemede başarısız olmaları durumunda en büyük risk, müşterilerle, tedarikçilerle ve hatta ödeme yöntemi sağlayıcınızla olan ilişkileri etkileyebilecek itibar kaybıdır. Örneğin, bir dolandırıcı, müşterilerinizden birinin hesabına girmeyi başarır ve bu hesabı sipariş vermek için kullanırsa, bu müşteri, anlaşılır bir şekilde, sitenizin ele geçirildiğini düşünecek ve sizinle alışveriş yapmayı bırakacaktır.
Müşterilerin söyledikleri kişi olmalarını sağlamak, bu ödeme yöntemi ile ilgili dolandırıcılığa karşı ilk savunma hattı olmalıdır. Hesap açmak veya satın alma işlemi yapmak isteyen herhangi bir müşteriye zorunlu KYC kontrolleri yapmak, dolandırıcılık davranışlarını önlemenin en iyi yoludur. Bu kontroller en azından müşterinin bir kimlik kartı, adres kanıtı, yüz doğrulama gibi belgeleri ve biyometrik verileri sunmasını gerektirmelidir. Ayrıca, daha yüksek risk profiline sahip müşteriler için daha sıkı doğrulama gerektiren kontroller de uygulanabilinir. 3D-secure (3DS) gibi doğrulama yöntemi, olumlu bir müşteri deneyimi sağlarken kart sahibinin kimliğini doğrulamanın bir yoludur ve ödeme noktasında oldukları için son savunma hattınızdır.
İşyerleri, dolandırıcılık faaliyetini gösteren şüpheli durumları tespit etmek için işlem verilerine dikkat etmelidir. Örneğin birden fazla cihazdan ve IP adresinden oturum açma, aynı kartı kullanarak birden fazla ödeme denemesi veya çalındığı bildirilen ayrıntıları kullanma girişimleri kırmızı bayraklar olabilir. Bu veriler, dolandırıcılık tespit sisteminize dolandırıcılık eğilimlerini tespit etmek için kullanabileceği doğru ve güncel bilgiler sağlayarak, her türlü kuralın veya makine öğrenimi tabanlı dolandırıcılığın önlenmesinin temelini oluşturur. Ne kadar çok veriye sahip olursanız o kadar iyidir.
Tüm satıcılar sahtekarlıkla mücadelede yapay zeka ve makine öğrenimi araçlarını kullanmalıdır. Bu araçlar, dolandırıcılık faaliyetlerini tespit etmek ve önlemek için çok sayıda işlem verisini saniyeler içinde inceleyebildiğinden, dolandırıcılık tespitinde insan aracılardan çok daha etkili ve verimlidir. Dahası, her zaman gelişiyorlar ve daha doğru hale geliyorlar; bu da daha fazla kötü aktörün durdurulması ve daha fazla meşru müşterinin yetkilendirilmesi anlamına geliyor.
