Henüz son çeyrek GSYH verileri açıklanmamış olsa da yakın zamanda yayınlanan yüksek frekanslı veriler üst üste beşinci çeyrekte de resesyonun devam ettiğine işaret ediyor ve bunda siyasi gündemin özel sektör güvenini yeni diplere çekmesinin de etkisi var. Devlet Başkanı Dilma Rousseff’in senatonun duruşmaya çıkması doğrultusunda karar vermesiyle 180 günlüğüne görevinden azledilmesi üzerine geçtiğimiz hafta Başkan Yardımcısı Michel Temer geçici olarak onun yerini aldı. Soruşturma sürecine yönelik belirsizlik ekonomik faaliyetleri olumsuz etkiliyor. Mart ayında, perakende satışlarının da olumsuz anlamda sürpriz yapmasıyla merkez bankası tarafından hesaplanan büyüme göstergesi yıllık %6,3’lük daralmaya işaret etti. Merkez senaryomuz gerçekleşiyor gibi (bknz. Country Report Still in Deep Recession in 2016). 2015 yılında %25 artan iflasların 2016 yılında +%22’yle yine ciddi olarak artmaya devam etmesi bekleniyor (dünya çapında en kötü performans). Özellikle de, Mart 2016 itibariyle geriye doğru yıllık %92 artan “büyük çaplı şirketler”in durumu endişe verici. 2016 yılı için büyüme tahminimiz -%3,5 olsa da riskler aşağı yönde çünkü geçtiğimiz yıl Şubat ayında %5,8 olan işsizlik oranı bu yıl aynı ay %8,2’ye yükseldi.

Orta ve Doğu Avrupa: 1.Ç. GSYH büyüme oranları karışık

İlk tahminler, Orta ve Doğu Avrupa’dan 11 AB üyesi ülke için 1.Ç. reel GSYH büyümesinin ivme kaybederek yıllık yaklaşık %3 civarına gerilediğini gösteriyor (2015 4.Ç.’te +%3,8’di). Macaristan 1.Ç.’te yalnızca yıllık %0,7 büyüme göstererek ciddi anlamda olumsuz sürpriz yaptı. Polonya (yıllık +%2,5) ve Letonya da (yıllık +%1,3) beklentilerin altında performans gösterenler arasındaydı. Bu üç ülkede de inşaat faaliyetlerinde önemli düşüşler oldu. 2015 yılındaki belirgin sıçramadan sonra Çek Cumhuriyeti’nin 1.Ç.’te yavaşlama göstermesi (yıllık +%3,1) beklentiler dahilindeydi. Bulgaristan ise direnç gösterdi (yıllık +%2,9). Slovakya’da 1.Ç. büyümesi hafif yavaşlasa da (yıllık +%3,6) güçlü inşaat faaliyetleri ve otomobil satışlarıyla sağlam kalmaya devam etti. Romanya, güçlü yurtiçi taleple bir kez daha olumlu sürpriz yaparak çeyreklik bazda yıllık +%4,2’lik büyüme kaydetti. 2016 yılında 11 Orta ve Doğu Avrupa üyesi ülkenin ortalama büyüme oranının hafif yavaşlayarak %3’e gerilemesini bekliyoruz (2015 yılında +%3,4’tü). Diğer yandan, Rusya’daki daralma baz etkisinden dolayı beklenildiği gibi 1.Ç.’te yıllık -%1,2’ye yavaşladı. Rusya’da GSYH’nin 2016 yılında %0,9 küçülmesini bekliyoruz (2015’te -%3,7’ydi).

Japonya: Beklentilerden iyi 1.Ç. büyümesi?

Özel tüketimin yeniden artış göstermesi ve kamu harcamalarının (hem tüketim hem yatırım harcamalarının) hızlanmasıyla ilk çeyrekte GSYH büyümesi çeyreklik bazda %0,4 oldu (2015 yılı son çeyreğinde -%0,4’tü). Özel yatırımlar –hem konut hem de konut dışı alt bileşenlerde- ikinci çeyrektir üst üste daralmaya devam etti. Artan ihracatla net ihracat büyümeyi destekledi. Öncü göstergeler hantal bir büyümeye işaret ediyor. Hem Japon merkez bankasının Tankan anketi hem de Markit/Nikkei anketinde 2.Ç.’te iş koşulları zayıflıyor (yeni siparişlerde düşüş). Tüketici güveni düşük bir seviyede. Bu çerçevede yetkililer daha fazla destekleyici önlem düşünüyor. Yakın zamanda gerçekleşen depremden etkilenen bölge için hazırlanan yardım paketine ek olarak ek bir mali paket de (GSYH’nin %1’ine yakın) gündemde. Bu yurtiçi talebe destek vermenin yanında yenin (JPY) değer kazanmasının olumsuz etkilerini de (azalan fiyat rekabetçiliği, zayıf denizaşırı yatırımlar ve artan deflasyonist baskılar da dahil) hafifletmeye yardımcı olacak. 2016 yılında GSYH büyümesinin %0,7 olmasını bekliyoruz (2015’te %0,6’ydı).

Hollanda: İnşaat öncülüğünde büyüme

1.Ç.’te GSYH büyümesi çeyreklik bazda %0,5’le bir önceki çeyreğin üzerinde (%0,3) ve 2015 yılı ilk çeyreğinden beri görülen en yüksek seviyede gerçekleşti. Büyümeye ana katkı çeyreklik bazda %1,4 büyüyerek sektörde kalıcı bir toparlanma olduğunu gösteren inşaat yatırımlarından geldi. İki çeyrektir durağan seyreden tüketici harcamaları artmaya başladı (çeyreklik bazda +%0,4) ve bu artış özellikle dayanıklı mal ve hizmet kategorilerinde hissedildi. Sanayi sektörüne bakıldığında 2015 yılı başında doğal gaz çıkarılmasını azaltan karar nedeniyle yıllık %20,4 azalan madencilik üretimi dışında çoğu alt sektörde üretim artışları kaydedildi. Başta ulaşım araçları ihracatı olmak üzere hizmetler ihracatının da artmasıyla net ihracatın büyümeye katkısı olumlu oldu (+0,1 yüzde puan). Enerji sektörü makine ve teçhizat ihracatındaki daralmayla negatif katkıda bulundu. Toplamda mal ihracatı yeniden ihraçtan daha düşük hızda arttı. Yurtiçi talebin ana sürükleyici olmasını beklediğimiz (özellikle de inşaat yatırımlarının) 2016 yılında büyümenin %1,5 geleceğini tahmin ediyoruz (2015 yılında %2’ydi).

Mercekteki Ülkeler

ABD: Tüketim toparlanıyor ama benzin fiyatları tüketimi baskılıyor

Benzin satışlarındaki aylık %2,2’lik artış ve otomobil satışlarında aylık %3,2’lik artışla görülen toparlanma Nisan ayında perakende satışlarının da aylık %1,3’le güçlü bir artış sergilemesini sağladı. Çekirdek satışlar aylık %0,9 ve yıllık %3,6’lık artışlarla 2.Ç. için olumlu sinyal verdi. Ancak, benzin satışlarındaki artışın ardında Şubat ayındaki %27’lik keskin fiyat çıkışının olması önümüzdeki dönemde genel olarak tüketimin azalabileceğine işaret ediyor. Bunun dışında enflasyon aylık %0,4 ve yıllık %1,1’lik artışlarla durağan seyretti ve Nisan ayında çekirdek fiyatlar aylık %0,2 ve yıllık %2,1 arttı. Tek başına bu veriler Fed’in Haziran ayında faiz oranlarını arttırmasına gerekçe olmasa da bazı Fed üyeleri hâlen 2016 yılında 2-3 faiz artışının mümkün olduğunu ifade ediyor –bizce sadece bir artış olması daha büyük bir ihtimal. Nisan ayında konut başlangıç ve izinleri sırasıyla aylık %6,6 ve %3,6 arttı ama her iki veri de yıllık bazda incelendiğinde negatifti (sırasıyla -%1,7 ve -%5,3). İmalat sanayii üretimi aylık %0,3 ve yıllık %0,4 arttı. Empire State anketi de Nisan ayında negatif alana giren imalat sanayiindeki zayıflığı yansıtır şekildeydi.

Euro Bölgesi: Geçici bir canlanma mı?

Fransa ve Almanya’nın 1.Ç.’teki iyi ekonomik performansları Euro Bölgesinin çeyreklik bazda %0,5’le beklenenden iyi (ilk tahminler +%0,4 olacağı yönündeydi) bir büyüme yakalamasını ve 2015 yılı son çeyreğindeki %0,3’lük büyüme rekorunu aşmasını sağladı. Bölgenin büyümesine olumlu katkı yapan diğer ülkeler arasında İspanya (çeyreklik bazda +%0,8) ve Hollanda (+%0,5) vardı ama İtalya’da büyüme beklentiler dahilinde zayıf kaldı (+%0,3). Yurtiçi talep –özellikle özel tüketim- bölgesel büyümeyi sürüklemede başı çeken ihracatın yerini aldı. Almanya dahil birçok ülkede inşaat yatırımlarında da ılımlı havanın etkisiyle artış oldu. Fransa’da ise kurumsal yatırımlar olumlu anlamda sürpriz yaptı. 2.Ç.’te daha zayıf euro ve düşük petrol fiyatlarının etkilerinin yavaş yavaş azalmasıyla büyümenin hafifçe yavaşlamasını bekliyoruz (çeyreklik bazda %0,4). Nisan ayı için hem hizmetler hem de imalat sanayii PMI endeksleri Euro Bölgesinde büyümenin yatay seyredeceğine ve 2016 yılında %1,6 olacağına işaret ediyor.

Nijerya: Ekonomik sıkıntılar artıyor

Militanların Nijer Deltası bölgesindeki petrol şirketleri binalarına yaptıkları saldırılar nedeniyle günlük ham petrol üretimi 800 bin varil azalarak (-%40) 1,4 milyon varile geriledi. Petrol üretimiyle öne çıkan bölge siyasi eylemcilerin ve yasadışı çetelerin üretimi devamlı aksatmasıyla ünlü ve federal hükümetin yolsuzluğu azaltmaya yönelik bölgedeki güçlü isimleri hedef alması militanların yeniden hortlamasına neden oldu. Petrol üretimindeki azalma düşük petrol fiyatları nedeniyle ortaya çıkan bütçe açığı ve cari açık problemlerini daha da kötüleştiriyor. Azalan petrol gelirleri aynı zamanda yakın dönemde hükümetin benzin fiyatlarını da %67 arttırmasına neden oldu ve bu da birçok gösteriyi ve sendika grevlerini beraberinde getirdi. Diğer yandan Nisan ayında tüketici fiyatları yıllık %13,7 arttı (Mart ayında %12,8) ve benzin fiyatlarındaki artışın ileride fiyatlar üzerinde yukarı yönde daha fazla baskı yapması bekleniyor. Hükümet ülkenin para birimini (NGN) devalüe etmeme konusunda son derece kararlı olsa da bir noktada kur düzeltmesi yapmak zorunda kalma ihtimalleri giderek artıyor.

Tayland: Büyüme hafif tırmanışa geçti

Yurtiçi talepteki güçlü büyümeyle ilk çeyrekte GSYH büyümesi hızlanarak yıllık %3,2’ye ulaştı (2015 yılı son çeyreğinde %2,8’di). Hükümetin dar gelirli kırsal kesim vatandaşları, çiftçiler ve KOBİ’ler için kredi koşullarını rahatlatması dahil aldığı bazı önlemler özel tüketim ve yatırım harcamalarının büyümenin ana destekleyicisi olmasını sağladı. Hizmetler sektöründeki güçlü büyümeyle ihracat toparlandı. Arz tarafında iyileşmede: (i) Otel, restoran ve inşaat sektörlerindeki hızlı büyüme ve (ii) ulaşım ve toptan ticarette güçlü büyüme belirleyici oldu. İmalat sanayii ve tarım da üretim azaldı. 2016 yılı için GSYH büyümesinin +%3,2’yle %4 olan uzun dönem ortalamasının altında kalması bekleniyor (2015’te +%2,8’di). Ekonomik faaliyetler büyüme yanlısı makro politikalar tarafından desteklenecek (mali ve parasal). Ancak, öncü göstergeler daha zayıf tüketici ve reel sektör güvenine işaret ediyor ve önümüzdeki dönemde ihracattaki büyüme Çin ve ABD dahil ana ticari ortaklardaki zayıf talep büyümesi nedeniyle durağan seyredebilir.