KAGİDER, Ipsos işbirliğiyle hazırlanan “Pandemide Kadın Girişimciler” başlıklı rapor ile Covid-19 pandemisinin kadın girişimciler üzerindeki etkisini çarpıcı verilerle ortaya koydu.

Rapora göre, pandemide zorlandıklarını vurgulayan kadın girişimciler bu zorlukları atlatmalarına yardımcı olacak politikaların yürürlüğe konmasını bekliyor.

Kadın girişimcilerin Covid-19 pandemisinden nasıl etkilendikleri yapılan bir araştırmayla mercek altına alındı. “Pandemide Kadın Girişimciler” raporu, Türkiye Kadın Girişimciler Derneği’nin (KAGİDER) girişimiyle, araştırma şirketi Ipsos işbirliğiyle hazırlanan rapor, kadın girişimcilerin 2020 yılındaki genel durumlarını ölçmek için Ocak 2021’de yapılan araştırmanın sonuçlarını içeriyor.

Rapora göre, kadın girişimciler Türkiye’nin üç öncelikli sorununu ekonomi (%30), koronavirüs pandemisi (%23) ve adalet ve hukuk (%15) olarak sıraladı. Araştırmaya katılan 300 kadın girişimcinin %42’si virüsün 2021 sonunda, %34’ü ise daha ileri bir tarihte kontrol altına alınacağını tahmin ediyor.

Katılımcıların %76’sı pandemide zorlandıklarını, %56’sı bu dönemde borçlandıklarını belirtti. Kadın girişimcilerin %55’i ise firmalarını geçici olarak kapatmak zorunda kaldıklarını bildirdi. 2020 yılında pek çok firmada iş hacimleri azaldı, cirolar düştü. Zor dönemde büyük mücadele ile ayakta kalmayı başaran kadın girişimciler kamu yönetiminin bu çabalarını destekleyici politikaları hayata geçirmesini istediler. Beklentiler arasında faizsiz ve uzun vadeli krediler, cirosunda %30 ve daha fazla azalma olan firmalara özel destek paketleri, kurumlar vergisi ve KDV oranlarının azaltılması gibi uygulamalar yer alıyor.

 

Emine Erdem: ‘Destek ve teşvik paketleri hızla devreye alınmalı’

Raporla ilgili bir değerlendirme yapan KAGİDER Yönetim Kurulu Başkanı Emine Erdem şunları söyledi:

“Bu çalışma pandeminin kadın girişimciler üzerindeki etkisini net olarak görebilmemize ve bundan sonrasına ilişkin yol haritasını çıkarmamıza yardımcı olacak çok değerli veriler içeriyor. Önümüzdeki tablo çok net. Yaşanan bütün zorluklara rağmen, bu çalışmaya katılan firmaların %90’ı faaliyetlerini sürdürüyor. Bu durum kadın girişimcilerin dinamizmini, direncini ve gücünü gösteriyor. Ancak geldiğimiz noktada yaraların sarılabilmesi ve yeniden büyüme sürecinin başlatılabilmesi için destek ve teşvik paketlerinin hızla devreye alınması gerekiyor. Çünkü faaliyetlerini sürdürmekte zorlandıklarını belirten firmaların oranı küçümsenmeyecek düzeylere çıkmış durumda.”

Erdem şöyle devam etti: “Türkiye’nin kadın girişimciliğini ve istihdamını artırması gerekirken bu alanda geriye gidilmesini kabul edemeyiz. Bir firmanın kapanması, bir işin kaybedilmesi bile ülkemiz için önemli bir değer kaybıdır. Pandemi sonrası büyüme sürecinde kadınların ekonomideki pozisyonunu güçlendirecek politikalar şarttır. Özellikle kadın girişimcilerin finans kaynaklarına erişim, nakit akışlarını yönetme ve pazara erişim gibi konularda desteğe ihtiyaçları var. Girişimciler öncelikli beklentilerini bu çalışmada net bir şekilde ortaya koyuyorlar.”

 

2020’de cirolar düştü

Çalışmaya katılan kadın girişimcilerin %76’sı pandemide zorlandıklarını ifade etti. Katılımcıların %68’i iş hacimlerinin azaldığını bildirirken, iş hacimlerinin yarıdan fazlasını kaybedenlerin oranı %28 oldu.

Hükümetin pandemiyle mücadele için aldığı kısıtlama kararlarından firmaların %35’i çok, %43’ü kısmen etkilendiğini açıkladı.

Önceki üç yıllık dönemde firmalar çoğunlukla büyüme yaşarken bu tablo geçen yıl değişti. Girişimcilerin %60’ı 2020’yi öngörülen cironun altında kapayacağını tahmin ediyor. Üç büyük şehir dışında ise bu oran %70’e çıkıyor. Her 10 firmadan 4’ü 2020 cirosunun 2019 cirosunun altında kalacağını düşünüyor. 250.000 TL’nin altında ciroya sahip firmalarda küçülme beklentisi daha yüksek. Firmaların %37’si 2020’yi zararla kapayacağını düşündüğünü belirtti.

Bu dönemde firmaların %56’sı borçlandı. Katılımcıların %57’si ticari, %35’i bireysel kredi kullanırken, %30’u ailelerinden borç aldıklarını kaydetti. Cirosu 50.000 TL’nin altında olan girişimcilerde ise aileden borç alma oranı %51’e çıktı.

İşletmelerin %58’inin iş alanı online hizmet sunmaya uygun. Bunların %31’i pandemiyle birlikte ilk kez online hizmet sunmaya başladı. Online hizmet sunan firmaların sadece %10’unda iş hacmi azaldı.

 

Destek paketleri yetmiyor, bıçak kemiğe dayandı

Pandemi süresince 10 kadın girişimciden 6’sı hükümetin hazırladığı destek paketlerinden yararlandı. En çok kısa çalışma ödeneği (%35) ve KDV/SGK erteleme (%27) desteklerinden yararlanıldı. Ancak girişimcilerin %62’si destek paketlerinin hiç yeterli olmadığını, %26’sı pek değerli olmadığını, %11’i ise kısmen yeterli olduğunu düşünüyor. Bunları bütünü ile yeterli bulan kadın girişimci yok.

“İşletmenizin faaliyetlerini geçici olarak durdurdunuz mu?” sorusuna yanıt veren 271 firmanın %55’i bunu yaptıklarını belirtti. Bu firmalar ortalama 11 hafta kapalı kaldılar ve %39 oranında ciro kaybı yaşadılar. Çalışmaya katılan firmaların %10’u ise tekrar faaliyete geçemedi.

“Her an işletmemi kapatabilirim” diyen firmaların oranı %9 olurken, katılımcıların %22’si sadece birkaç ay daha dayanabileceğini bildirdi. %30 ise bir yıl daha devam etmeye yetecek kaynakları bulunduğunu ifade etti.

Kadın girişimciler pandemi sonrasında tekrar büyümeye geçebilmek için destek politikaları uygulanması gerektiğini düşünüyorlar. En fazla beklenen ilk beş destek; faizsiz uzun vadeli kredi verilmesi (%25), cirosunda %30 ve daha fazla kayıp olan işletmeler için özel destek paketleri hazırlanması (%17), kurumlar vergisi oranının azaltılması (%15), KDV oranlarının azaltılması (%13), işveren SGK payının 2021 yıl sonuna kadar alınmaması (%12) olarak sıralandı.

 

Endişe ve artan iş yüküyle geçen bir yıl

Pandemi döneminde kadın girişimcilerin günlük hayatları daha da zorlaştı. Girişimcilerin %31’i ailesi virüs kapacak, yatırımları heba olacak, borçlar ödenemeyecek ve işyeri kapanacak gibi düşünceler nedeni ile yoğun endişe duygusu yaşadıklarını aktardı. Katılımcıların %13’ü duygularını yorgunluk, %12’si ise bıkkınlık olarak ifade etti.

Yine bu dönemde 10 kadından 6’sının ev işlerine, yemek yapmaya ve çocuk bakımına ayırdığı zaman, 10 kadından 5’inin de işe ayırdığı süre arttı.