Altan Atabarut
CREDICO ORTAK
PARTNER
Ödeme sistemleri ve tüketici kredileri gibi finansal ürünlere erişmek isteyenlerin risklilik açısından analizinin yapıldığı Kredi Skorlama sistemi nedir? Nasıl Çalışır?
Kredi skorlaması en basit tabiriyle, finansal ürünlere erişmek isteyenlerin risklilik açısından önceliklendirilmesi anlamına geliyor. Borcunu ödeme güçlüğüne düşebilecekler sıranın en sonunda yer alırken, risksizler sıranın en önüne geçiyor. Listede önlerde olanlar ise kredi kartı ve kredi gibi ürünlere kolayca erişebiliyorlar. Elbette böyle bir sıralamanın yapılabilmesi için kişilerin bankacılık ya da finansal geçmişlerinin olması gerekiyor. Hayatları boyunca kredi geçmişi bulunmayan, bankacılık dışı (unbanked) kişiler veya son derece kısıtlı ilişkileri olan (underbanked) kişiler ve kuruluşlar bu listenin en sonunda yer alıyor. Hatta onlara hiçbir zaman sıra gelemiyor bile diyebiliriz.
Açık konuşmak gerekirse bu sistem tam anlamıyla bir fasit daire. Çünkü kredi skoru alamayanlar finansal sistemin her daim dışında kalıyor. Hatta kredi skoru düşenler bile buraya doğru itildikleri gibi ne olduğunu anlamadan kendilerini sistemin dışına buluveriyorlar. İşin aslı dünyada finansal erişimi artırılabilmesi için tüm bireyleri, taze kurulmuş girişimleri ve SME’leri skorlayabilmek gerekiyor.
Büyük veri, algoritmalar, derin öğrenme aldı başını gidiyor diyoruz ama en konservatif alanın klasik bankacılık olduğunu gözlemliyoruz. Kimse belli modelleme tiplerinin dışına çıkmıyor ve işlenmesi zor verilere girmiyor. Kısacası bir başka banka yapmadıysa sizde de yapılmıyor. Bir banka size kredi vermedi mi, diğer banka da vermeyecek anlamına geliyor. Finansal teknoloji girişimleri ise adeta balta girmemiş bir ormana benziyor. Dolaşması da, ilerlemesi de zor.. Zira kredinin geri ödenme performansını gözlemleme şansı zor ve uzun bir süreç. Bir de üstüne bankalar da yeni girişimlerle çalışmak yerine büyük şirketlerle çalışmayı tercih edince iş iyice içinden çıkılmaz hal alıyor.
Kredi İsteyenlerin Yeni Alternatifi Kredico Nedir?
Kredico, alışılagelmiş kredi bürosuna tamamlayıcı bir alternatif olmaya aday. Klasik kredi büroları da dahil, birçok kaynaktan harmanladığı verilerle kişilere ve mikro kuruluşlara riskliliklerine göre en uygun finansal ürünleri ulaştırmayı hedefliyor. Tam bu noktada klasik bir bürodan ayırılıp aynı zamanda da bir kredi platformuna dönüştüğü gözüküyor.
Analitik dünyasında herkesin takip ettiği gibi daha iyi algoritmalar takip ediliyor Kredico’da. Asıl inanılan ise “daha iyi algoritmalar”ın değil, “daha temiz, daha çok veri”nin gerçek farkı yaratacağı yönünde. Bankalar kendi firma değerlerinin bilanço büyüklükleri, verilen kredilerin miktarı ile alakalı olduğunu zannediyor olabilir. Fakat Kredico, bankaların değerini ele alırken, ellerindeki zengin müşterileri ve piyasa verilerini ne kadar yüksek bir kabiliyet ile işleyebildiklerine göre belirlenmesi gerektiğini düşünüyor.
Müşterilere ulaşmak istenilen mecralar tamamen çevrimiçi. Önümüzdeki 5 sene içerisinde internet çok daha kalabalık olacağı kesin. Şu an çevrimiçi olan 3 milyara ek 4 milyar insan daha eklenecek. Her yerde ulaşılabilir internet bağlantısı sayesinde tüm insanların, hatta dezavantajlı kitlelerin bile elinde akıllı telefonlar olacak. Fakirlikle savaşan kuruluşlar da bu yükselen trendin sacayaklarını oluşturuyor. Tabii ki bu kadar insanın finansal hizmetlere erişebilir hale gelmesi bildiğimiz klasik banka şubeleri ile mümkün olamayacak gibi görünüyor.
Sosyal Medya Hesaplarından Kredi Analizi
Kredico burada yeni bir açılım getiriyor ve her bilgi değerlidir diyor. Yaratıcı alternatiflere yani “alternatif veriye” yöneliyor. İnsanların telefonla konuşma, arama ve aranma dökümlerinden faydalanmak istiyor. Kredi kartı hesap özetlerinde alışveriş lokasyonları ve tutar detayına bakarak hayat stillerini anlamaya çalışıyor. Sosyal medya hesaplarından yapılan paylaşımları da işini içine katıyor ve kişilerin rızalarını alarak davranışsal izlerini analiz ediyor. Psikometrik verilerden yapılacak çıkarımlar da ileride bunun bir parçası olsun istiyor.
Bu analizlerin birkaç farklı boyutta çıktısı olabiliyor. İlk etapta kişilerin hayat döngüsündeki yerlerini tespit ve ihtiyaçlarını da daha doğru anlamak söz konusu oluyor. Ardından bireylere dair finansal parmak izlerini tespit edilmesi ve doğru yaklaşımlarla iletişim kurulabilmesi mümkün oluyor. Tabii ki gelir ve kredi ödeme kapasitesi de tahmin edilerek gerçekten tam bir 360 derece görüşe sahip olunuyor. Bu ilk etapta tedirgin edici gibi gelse de çok temel bir avantaj söz konusu. Mevcut sistemler sizleri geçmişte yapmış olduğunuz “hatalara” göre değerlendirirken Kredico izninizi alarak yaptığınız “olumlu” davranışları da anında gözleyebilir hale geliyor.
